Fas’ta 4167 metrelik yüksekliği ile tüm Kuzey Afrika ve Arap dünyasının en yüksek dağı olan Toubkal, Berberi dilinde “Her Şeyi Görebileceğiniz Zirve” anlamına geliyor. İnanışa göre Cinlerin Kralı Sidi Şemharuş bu dağda yaşıyor.
Fas’ın hemen her şehrini, farklı çöllerini ve dağlarını gördüm. Tüm gördüklerim içerisinde, Cinlerin Kralı Sidi Şemharuş’un mekanı en ilginç ve ürpertici olan yerdi. Burası Jebel Toubkal’ın zirvesinin 5km kuzeyinde, 2350mt yükseklikte bulunan İslam öncesine dayanan bir mabet.
Fas, sihir-büyü işlerinin oldukça yaygın olduğu bir coğrafya. Halk efsanelerinde Faslı kadınların gözlerine fazla bakılmaması söylenegelir. Marakeş’e birkaç km uzaklıktaki Toubkal Dağı da sihirle bağlantılı gizemlerden beslenen, cinlerin kralı Şemharuş’un olduğuna inanılan bir yer.
Volkanik kayalardan oluşan ve etrafında Lac d’Ifni, Tizi n’Ouanoums ve Tizi n’Ouagane geçitlerinin bulunduğu bu dağ zirvesine Marakeş’ten İmlil’e giderek ulaşılıyor. Burada binlerce yıldır yaşayan Amazig/ Berberi kültürüne ait izler bulunmakta. Cin Kralı Şemharuş işte burada.
Cin kralının mezarı
Toubkal ile ilgili en ilginç efsane; Berberilerin buranın her zaman kutsalla çok güçlü bir şekilde bağlantılı olduğuna inanmaları ile ilgili. Burası cinlerin kralın Sidi Şemharuş’un mezar yeri olarak kabul ediliyor ve bu onlarda oldukça güçlü bir inanç.
İnançlarına göre cin kralı Sidi Şemharuş çok eski zamanlarda buradaki dağın yamaçlarında yaşamış. Zamanla yaşadığı yer bir türbeye dönüştürülmüş. Beyaza boyanmış bir kaya ile sembolize edilen yaşam alanının hemen çevresinde, 2350 metre rakımda küçük bir köy de kurulmuş.
Fas, İslam öncesi zamanlardan beri, büyü ve sihir işlerinin çok güçlü varlığı olan bir yer. Sidi Şemharuş’da İslam öncesi başlayıp sonrasında da yaşamaya devam eden bir ziyaretgah olmuş. Kuruluşundan bu yana tam olarak cinlere atfedilen bir yer burası.
İnsanlar kendilerinde bulunan ve açıklanamayan rahatsızlıklarının tedavisi için yüz yıllardır buraya geliyor. Sidi Şemharuş’un varlığı, onu ziyaret edip, adaklar adayan ve şifa arayan binlerce insanla hep canlı tutuldu.
İslam’ın Fas’a gelişiyle birlikte Sidi Şemharuş, Berberiler’deki olumlu algısını korurken, buraya yerleşen Araplar arasında “büyük cin” olarak görüldü. İnsanlarla cinler arasındaki bağı sembolize etmek ve Toubkal’ı daha da efsanevi kılmak için yanında bir de mescit inşa edildi.
Sidi Şemharuş Fas’ın bazı bölgelerinde birçok önde gelen kişiler tarafından bir aziz gibi saygı görüyor. Türbesi İslam öncesi dönemde yapılmış. Koca bir kayanın altına oyulmuş, kalıntılarını içerdiği söylenen bir tür kabri var. İslam sonrası yapılan mescitle de İslamileşmiş.
Sidi Şemharuş’un bin kolu olan ve her bir kolun da bin ayrı kolu olduğu bir nehre benzeyen karmaşık bir iletişim ağına sahip olduğu söyleniyor. Bu nehir benzeri ağ ile kralın mesajları dünyanın uzak noktalarındaki cinlere taşınıyormuş. İnanışa göre Şemharuş kabrinde halen diri.
Cinler tarafından ele geçirilenler şifa için bu türbeye getiriliyor ve cinlerin padişahından yardım isteniyor. Ben oradayken cinleri olan bir kadın tarafından ele geçirildiğine inanılan bir adam onu serbest bırakması için Sidi Şemharuş’a getirilmişti.
Yerel inançta Şemharuş’un Hz.Peygamber ile tanıştığı, çeşitli sahabelerler görüştüğü ve hatta hac dahi yaptığı söyleniyor. Konu ile ilgili Köprülüzade başta olmak üzere çeşitli Osmanlı kaynaklarında da bazı anlatılar varmış ama ben ilgilenmedim. Meraklısı araştırabilir.
Cinlerin Kralı Şemharuş Fas’ta halen çok popüler. Tarih boyunca Fas ve Endülüs gizemli ve mistik konuların, sihir ve büyü gibi uğraşıların önemli merkezlerinden biri olageldi. Bu konuda Fas, Mısır ve Türkiye’deki kütüphanelerde kamu erişimine kapalı çok sayıda yazma eser var.
Cinlerin Kralı Şemharuş’un Dağı: Toubkal adlı bilgisel Dinler Tarihi, Kent Hafızası & İstanbul, Anadolu ve Ortadoğu üzerine yazılar yazan Yazar Hasan Mert Kaya tarafından hazırlanmıştır.
Yazar Hasan Mert Kaya’nın diğer bilgisellerine ulaşmak isteyenler için @kayamerthasan_
