İskandinav panteonunda tanrıların tanrısı, savaş ve bilgelik tanrısı Odin’de Türk izleri görüldüğüne dair iddialar ele alınıyor.
Mitolojide İskandinav dünyasının Zeus’u olarak betimlenen Odin, aynı zamanda büyü, zafer ve av tanrısı olarak da bilinir. Güneş ve Kelt haçı simgesidir.
Sagalarda geçen Odin’de Türk izleri
Orta Çağ’da Viking, Cermen ve İzlanda edebiyatında düz yazı anlatım biçimi olan Sagalar, ağırlıklı olarak tarihi olayları ve mitolojik hikayeleri kapsayan eserlerdir.
Ünlü İskandinav sagalarında geçen Kral Odin’in zamanla tanrılaştırıldığı düşünülüyor.
En ünlü sagaların başında gelen Heimskringla, ilk sayfasında Kral Odin’in İskitya’nın, yani Ana Rusya’nın doğusundaki Turkland’dan göçünü anlatıyor.
Doç. Dr. Osman Karatay ve Emre Aygün’ün ortak kaleme aldığı makalede, “Türkistan’dan İskandinavya’ya göçen Kral Odini daha sonra tanrılaştırılmış ve Kuzeylilerin baştanrısı haline gelmiştir. Kavminin adı Az’dır, yani Göktürk yazıtlarında karşımıza Az Budun olarak çıkan, Abakan bozkırında Kırgız komşuluğundaki halk.
Eskiçağda Azları Aral boylarında görüyorduk. Timur bir sefere çıkmadan önce bu bölgedeki Öden Ata’nın kabrini ziyaret etmiş, dua ve di‐lekte bulunmuştur” bilgisine yer veriliyor.
Yine Osman Karatay’ın ” Kral Odin’in Turkland’dan İskandinavya’ya Göçü” başlıklı makalesinde, Odin’in köklerinde Türk izlerine dair açıklamalar ele alınıyor.
Bazı kaynaklara göre; Kral Odin’in tanrılaştırılmasında en önemli faktörün kendisinde görülen şamanik özelliklerdir. Bu Oden Ata’nın bir lider bir kral olduğu kadar aynı zamanda bir kam olduğunu düşündürüyor.
Buradan yola çıkarak İskandinav topraklarına giden Oden Ata’nın göstermiş olduğu doğa üstü güçler, şamanik tezahürler, İskandinav halkının kendisini tanrılaştırmasına ona ilah gözü ile bakılmasına yol açmış olabileceği düşünülebilir.
Ynglinga Saga’da ise, Odin’in uykuya geçmek üzere ya da ölüm anında olan kişilere göründüğü ve uzak diyarlara haber gönderebildiği yazılmıştır.
Tanrı Odin’in kökeninin Asya’ya bağlayan birçok tarihçi konuyu değişik yönlerden ele almıştır. Bu raihçilerde biri olan Carl J. Berker, “A Modern Theory of Language Evoluetion” adlı eserinde, Odin kelimesini oluşturan Od’un Türkçe “ateş”manasını taşıdığını belirtmiştir.
Berker, ayrıca, ” Odin, Aesir tanrılarıyla birlikte kuzey halklarının deneyimine Orta Asya’dan, Asgard’dan yeni bir deneyim kazandırıyor” demektedir.
İskandinav geleneklerinde Göktürkler, İskitler ve/veya Sarmatlar Alfheim’deki Beyaz Elfleri hatırlattığını dile getiren Berker, “Alfheim’deki Beyaz Elflerin kralı Freyr’dir. Bu Elfler Swartalfheim’in siyah cüceleri gibi metal işçiliği konusunda yetenek sahibidirler. Bu durum, Doğu Anadolu’da Toros vadilerinde yaşayan Türk kavimlerinde de görülür.”
“Odin doğudan döndüğünde yanında metal işleme bilgisini de getirmişti. Od, Türkçe’de ateş anlamına gelir, odun kelimesi ise odun (firewood) anlamına gelir. Bu durumda Odin the Ygg. “iyi ve genç odun”a dönüşür” der.
