4 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Arkeologlar, Alfabenin Kayıp Halkasını Buldular

Yazı, uygarlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir. Ekonomik hayatın bir sonucu olarak ortaya çıkan yazı, Mezopotamya halklarından Sümerliler tarafından bulunmuş ve geliştirilmiştir. Çivi yazısı sistemi ile başlayan Mısırlıların kullandığı piktografik (hiyeroglif) ile devam eden yazının evrim halkasına M.Ö. Sina yarımadasında Sami ırklar tarafından bulunan ve geliştirilen alfabe eklenmiştir. Alfabe, Levant bölgesinde yaşayan Fenikeliler tarafından geliştirilerek modern alfabeye dönüşmüştür.

Alfabenin evrimi
Alfabenin gelişimini gösteren tablo

Sina yarımadasında ortaya çıkan alfabe yazı sistemine dair bilinen en eski örnek arkeologlar tarafından M. Ö.  1450 yıllarına tarihlenen bir çömlek parçası üzerindeki yazıt – alfabenin tarihteki bilinen ilk örneği olarak değerlendiriliyor.

Sina yarımadasından M.Ö. 1850 yıllarında görülen alfabe M. Ö. 1300 yıllarında Levant’ta yayılmış ancak bu ara zaman diliminde bir örnek ele geçmemiş ve bu durumda soru işareti bırakmıştı. Ele geçen bu çömlek parçası ile alfabenin evrimindeki ara halka bulunmuş oldu.

Höflmayer, “Bu parça, İsrail’de bulunan erken alfabetik yazının en eski örneklerinden biridir”

Alfabe yazı sisteminin en eski örneğini gösteren çanak çömlek parçasının uzunluğu 4 cm’nin biraz altındadır. Kıbrıs kasesinin kenarının bir parçası gibi görünmektedir.

İç yüzey, çapraz olarak yazılmış bir avuç harf korunarak koyu mürekkeple yazılmıştır, dış yüzey ise koyu açısal bir desene sahiptir.

Uzmanlara göre, mektupların çoğu, yüzlerce yıl önce kullanılmakta olan Mısır hiyerogliflerine benziyor. Parçadaki harflerin de bu eski Mısır hiyerogliflerine dayandığını söylüyorlar.

Parçalanmış doğası çeviriyi zorlaştırsa da, araştırmacılar bunun ‘köle’ – belki birinin adının bir parçası – ve ‘nektar’ veya ‘bal’ yazdığını öne sürüyorlar.

Yazıtın anlamı bilinmemekle birlikte, alfabenin tarihini anlamada hala ‘dramatik bir etkiye’ sahiptir.

Avusturya Bilimler Akademisi’nden ve araştırmanın baş yazarı Dr.Felix Höflmayer, “Bu parça, İsrail’de bulunan erken alfabetik yazının en eski örneklerinden biridir. Sadece varlığı, Yakın Doğu’daki erken alfabenin ortaya çıkışını ve çoğalmasını yeniden düşünmemize neden oluyor” dedi.

Geç Bronz Çağı alfabetik yazıt içeren çanak çömlek parçası
Geç Bronz Çağı alfabetik yazıt içeren çanak çömlek parçası

Alfabe örneğini gösteren parça 2018 yılında bulunmuştu.

Araştırmacılar, daha önce MÖ 1800 civarında Sina’da (Mısır’da bir yarımada) gelişen alfabenin kanıtlarını bulmuşlardı, daha sonra MÖ 1300 civarında Levant’a (Batı Asya’nın Doğu Akdeniz bölgesi) yayıldı. Oradan Akdeniz’e yayılmaya başladı ve sonunda Yunan ve Latin alfabelerine dönüştü.

Bununla birlikte, alfabenin Sina yarımadasında ortaya çıkışı ile Levant’a gelişi arasındaki kanıt eksikti. Dr Höflmayer, ‘Erken alfabenin güney Levant’a yayılması genellikle MÖ 14. veya 13. yüzyıla tarihleniyordu ve o dönemde Mısır hakimiyetinin bir yan ürünü olarak görülüyordu’ dedi.

Radyokarbon tarihleme teknikleriyle incelenen bu parça, daha önce tanıtılan ilk alfabenin ortaya çıktığını ortaya koyuyor. Bulgu, alfabenin daha önce düşünüldüğü gibi Levant’a tanıtılmadığını gösteriyor.

Alfabenin ilk örneğinin olduğu çanak çömleğin bulunduğu yer Levant bölgesi
Alfabe, MÖ 1800 civarında Sina’da (Mısır’da bir yarımada) gelişen alfabenin kanıtlarını bulmuşlardı, daha sonra MÖ 1300 civarında Levant’a (Batı Asya’nın Doğu Akdeniz bölgesi) yayıldı.

Tel Lachish’de 1970’ler ve 1980’ler boyunca kazılar yapılmasına rağmen, 2017’de radyokarbon tarihleme yardımıyla ‘Orta ve Geç Tunç Çağı katmanlarının anlaşılmasını derinleştirmek’ için yenilenmiştir .

Parça, 2018 yılında, günümüz İsrail’in Shephelah bölgesindeki Tel Lachish bölgesinde Avusturyalı bir arkeoloji ekibi tarafından bulundu, ancak araştırmacılar keşiflerini Antiquity dergisinde daha yeni bildirdiler.

Alfabenin gelişim süreci
Mısır’da ortaya çıkan alfabe Fenikelilere gelene kadar değişiklik göstermiş ve modern alfabe Fenikeliler tarafından geliştirilmiştir.

Alfabenin kimler tarafından bulunduğu tam bilinmiyor.

Erken alfabetik yazının, Kenanlılar olarak adlandırılan, Sami dili konuşan, Batı Asya nüfusunun üyeleri tarafından geliştirildiği varsayılır.

Bu insanlar, Sina Yarımadası’ndaki Serabit el-Khadim çevresindeki Mısır madencilik operasyonlarında yer aldılar.

En eski alfabenin oyulduğu eserler, 1905 yılında Mısır bilimciler Flinders ve Hilda Petrie tarafından Serabit el-Khadim platosundaki Hathor tapınağının çevresinde keşfedildi.

Kaynak: dailymail.co.uk

Banner
Benzer Yazılar

Dünya Arkeoloji Günü Kutlu Olsun!

17 Ekim 2020

17 Ekim 2020

Arkeoloji, Türkçe’ye yanlışlıkla da olsa kazı bilim olarak çevrilmiş bilim dalıdır. Halbuki kazı çalışmaları arkeolojinin sadece alt dallarından biridir. Arkeoloji...

Elit Anglosakson mezarlarında bulunan fildişi halkaların kökeni

3 Temmuz 2023

3 Temmuz 2023

Eski Anglosakson kadınların seçkin bir sınıfı yüzlerce fildişi yüzükle gömüldü ve bu fildişi halkaların kökeni uzun zamandır bir gizem olarak...

Çin’de 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıktı

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

Arkeologlar, Çin’in güneyinde bulunan bir mezarlıkta 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıkardılar. Eski çağlarda bira ve şarap tanrılara libasyon...

Avrupa insanına ait en eski çene kemiği ortaya çıktı

9 Temmuz 2022

9 Temmuz 2022

Avrupa kıtasında yaşayan ilk insana ait bilinen en eski çene kemiği ortaya çıkarıldı. Çene kemiğinin 1.4 milyon yaşında olduğu bildirildi....

Athena Tapınağı’nın 2 bin 600 yıllık koruyucuları İzmir Arkeoloji Müzesi’nde ziyarete açılıyor

18 Nisan 2022

18 Nisan 2022

İzmir’in Foça ilçesindeki Phokaia Antik Kenti’nde yer alan 2 bin 600 yıllık Athena Tapınağı’nın 2 at ve 2 griffon büstünden...

Çatalca Kaleiçi Tarihi Surları Restorasyonunda Ytong Tartışması

26 Eylül 2021

26 Eylül 2021

İstanbul’un Çatalca ilçesinde yer alan Kaleiçi Tarihi Surları restorasyonunda ytong adı verilen inşaat malzemesi kullanıldığına dair iddialar tartışmaları beraberinde getirdi....

Van’da 2800 yıllık Urartu Kalesi Bulundu

17 Haziran 2021

17 Haziran 2021

Arkeologlar, Van ilinin Gürpnar bölgesinde deniz seviyesinden 2.500 metre (8.200 fit) yükseklikte bir dağda 2.800 yıl öncesine dayanan kale kalıntılarını...

Polonya’da Roma Döneminden Kalma Devasa Çanak Çömlek Üretim Merkezi Bulundu

2 Nisan 2021

2 Nisan 2021

Polonya’da Roma döneminden kalma büyük bir çanak çömlek üretim merkezi bulundu. Üretim merkezi Küçük Polonya Voyvodalığı içinde yer alan Wrzepia...

Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde “İnanç ve Sanat” Sergisi Ziyaretçileri Bekliyor

15 Nisan 2021

15 Nisan 2021

Türk ve İslam Eserleri Müzesi 16 Nisan 2021 tarihinde başlayıp Temmuz ayına kadar sürecek “İnanç ve Sanat” sergisine ev sahipliği...

2000 yıllık muhteşem Roma mavisi cam kase bulundu

23 Ocak 2022

23 Ocak 2022

Hollanda’nın en eski şehirlerinden biri olan Nijmegen’deki Winkelsteeg’de kapsamlı bir konut ve yeşil alan geliştirme alanında kazı yapan arkeologlar, kusursuz...

Türkiye Coğrafyasında Yaşayan Eski Topluluklar İklim Değişikliğine Kolayca Adepte Oldular

2 Kasım 2020

2 Kasım 2020

İklim değişikliği toplumsal çöküşü tetikleyebilir ve popülasyonları hareket etmeye zorlayabilir, ancak her zaman değil! Yeni arkeolojik araştırmalar, antik Türkiye’deki popülasyonların,...

Arkeologlar, Çin Seddi’nde 59 adet antik taş el bombası buldu

17 Ekim 2023

17 Ekim 2023

Çinli arkeologlar, Beijing’de UNESCO Dünya Mirası Alanı olan Badaling Çin Seddi’nin batı kısmındaki bir binanın kalıntılarından, 59 antik taş el...

İncil’de Anlatılan Kral Davut’un Çarpıştığı Goliath Dev Olmayabilir!

3 Aralık 2020

3 Aralık 2020

İbranice İncil’de Kral Davut, Filistin devi Goliath’ı öldürmesi ve İsrail’i Kudüs merkezli büyük bir krallığa genişletmesiyle ünlüdür. İncil’de dev Goliath’ın...

Zeugma Mozaik Müzesi Geçen Yıl 1 Milyon Ziyaretçiyi Ağırladı

29 Ocak 2021

29 Ocak 2021

Zeugma Müzesi adını Belkıs/Zeugma Antik Kenti’nden almıştır. Tarihi kent Gaziantep ili Nizip İlçesi, Belkıs Köyü sınırları içerisinde bulunmakla birlikte Fırat...

İspanya’da Müslümanlara ait 8yy. Mezarlığı Keşfedildi

20 Kasım 2020

20 Kasım 2020

Yol çalışmaları sırasında işçiler eski bir İslami mezarlık alanı keşfettiler. İspanya’da bulunan bu mezarlığın İslam dininin burada yayılması hakkında daha...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]