15 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Arkeologlar, Alfabenin Kayıp Halkasını Buldular

Yazı, uygarlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir. Ekonomik hayatın bir sonucu olarak ortaya çıkan yazı, Mezopotamya halklarından Sümerliler tarafından bulunmuş ve geliştirilmiştir. Çivi yazısı sistemi ile başlayan Mısırlıların kullandığı piktografik (hiyeroglif) ile devam eden yazının evrim halkasına M.Ö. Sina yarımadasında Sami ırklar tarafından bulunan ve geliştirilen alfabe eklenmiştir. Alfabe, Levant bölgesinde yaşayan Fenikeliler tarafından geliştirilerek modern alfabeye dönüşmüştür.

Alfabenin evrimi
Alfabenin gelişimini gösteren tablo

Sina yarımadasında ortaya çıkan alfabe yazı sistemine dair bilinen en eski örnek arkeologlar tarafından M. Ö.  1450 yıllarına tarihlenen bir çömlek parçası üzerindeki yazıt – alfabenin tarihteki bilinen ilk örneği olarak değerlendiriliyor.

Sina yarımadasından M.Ö. 1850 yıllarında görülen alfabe M. Ö. 1300 yıllarında Levant’ta yayılmış ancak bu ara zaman diliminde bir örnek ele geçmemiş ve bu durumda soru işareti bırakmıştı. Ele geçen bu çömlek parçası ile alfabenin evrimindeki ara halka bulunmuş oldu.

Höflmayer, “Bu parça, İsrail’de bulunan erken alfabetik yazının en eski örneklerinden biridir”

Alfabe yazı sisteminin en eski örneğini gösteren çanak çömlek parçasının uzunluğu 4 cm’nin biraz altındadır. Kıbrıs kasesinin kenarının bir parçası gibi görünmektedir.

İç yüzey, çapraz olarak yazılmış bir avuç harf korunarak koyu mürekkeple yazılmıştır, dış yüzey ise koyu açısal bir desene sahiptir.

Uzmanlara göre, mektupların çoğu, yüzlerce yıl önce kullanılmakta olan Mısır hiyerogliflerine benziyor. Parçadaki harflerin de bu eski Mısır hiyerogliflerine dayandığını söylüyorlar.

Parçalanmış doğası çeviriyi zorlaştırsa da, araştırmacılar bunun ‘köle’ – belki birinin adının bir parçası – ve ‘nektar’ veya ‘bal’ yazdığını öne sürüyorlar.

Yazıtın anlamı bilinmemekle birlikte, alfabenin tarihini anlamada hala ‘dramatik bir etkiye’ sahiptir.

Avusturya Bilimler Akademisi’nden ve araştırmanın baş yazarı Dr.Felix Höflmayer, “Bu parça, İsrail’de bulunan erken alfabetik yazının en eski örneklerinden biridir. Sadece varlığı, Yakın Doğu’daki erken alfabenin ortaya çıkışını ve çoğalmasını yeniden düşünmemize neden oluyor” dedi.

Geç Bronz Çağı alfabetik yazıt içeren çanak çömlek parçası
Geç Bronz Çağı alfabetik yazıt içeren çanak çömlek parçası

Alfabe örneğini gösteren parça 2018 yılında bulunmuştu.

Araştırmacılar, daha önce MÖ 1800 civarında Sina’da (Mısır’da bir yarımada) gelişen alfabenin kanıtlarını bulmuşlardı, daha sonra MÖ 1300 civarında Levant’a (Batı Asya’nın Doğu Akdeniz bölgesi) yayıldı. Oradan Akdeniz’e yayılmaya başladı ve sonunda Yunan ve Latin alfabelerine dönüştü.

Bununla birlikte, alfabenin Sina yarımadasında ortaya çıkışı ile Levant’a gelişi arasındaki kanıt eksikti. Dr Höflmayer, ‘Erken alfabenin güney Levant’a yayılması genellikle MÖ 14. veya 13. yüzyıla tarihleniyordu ve o dönemde Mısır hakimiyetinin bir yan ürünü olarak görülüyordu’ dedi.

Radyokarbon tarihleme teknikleriyle incelenen bu parça, daha önce tanıtılan ilk alfabenin ortaya çıktığını ortaya koyuyor. Bulgu, alfabenin daha önce düşünüldüğü gibi Levant’a tanıtılmadığını gösteriyor.

Alfabenin ilk örneğinin olduğu çanak çömleğin bulunduğu yer Levant bölgesi
Alfabe, MÖ 1800 civarında Sina’da (Mısır’da bir yarımada) gelişen alfabenin kanıtlarını bulmuşlardı, daha sonra MÖ 1300 civarında Levant’a (Batı Asya’nın Doğu Akdeniz bölgesi) yayıldı.

Tel Lachish’de 1970’ler ve 1980’ler boyunca kazılar yapılmasına rağmen, 2017’de radyokarbon tarihleme yardımıyla ‘Orta ve Geç Tunç Çağı katmanlarının anlaşılmasını derinleştirmek’ için yenilenmiştir .

Parça, 2018 yılında, günümüz İsrail’in Shephelah bölgesindeki Tel Lachish bölgesinde Avusturyalı bir arkeoloji ekibi tarafından bulundu, ancak araştırmacılar keşiflerini Antiquity dergisinde daha yeni bildirdiler.

Alfabenin gelişim süreci
Mısır’da ortaya çıkan alfabe Fenikelilere gelene kadar değişiklik göstermiş ve modern alfabe Fenikeliler tarafından geliştirilmiştir.

Alfabenin kimler tarafından bulunduğu tam bilinmiyor.

Erken alfabetik yazının, Kenanlılar olarak adlandırılan, Sami dili konuşan, Batı Asya nüfusunun üyeleri tarafından geliştirildiği varsayılır.

Bu insanlar, Sina Yarımadası’ndaki Serabit el-Khadim çevresindeki Mısır madencilik operasyonlarında yer aldılar.

En eski alfabenin oyulduğu eserler, 1905 yılında Mısır bilimciler Flinders ve Hilda Petrie tarafından Serabit el-Khadim platosundaki Hathor tapınağının çevresinde keşfedildi.

Kaynak: dailymail.co.uk

Banner
Benzer Yazılar

Arnavutluk’ta kayıp 2 bin yıllık antik kent Bassania bulunmuş olabilir

19 Haziran 2022

19 Haziran 2022

Arnavutluk’un kuzeybatısında İşkodra köyü yakınlarında 2018 yılında bir antik kentin izleri tespit edilmişti. Kazılarda ele edilen ilk bulgular 2 bin...

Yeni araştırma; Levant’ta tarım, 12.800 yıl önce yaşanan göktaşı felaketi ile başladı

4 Ekim 2023

4 Ekim 2023

Tarih öncesi Dünya üzerinde yaşam göktaşların kaderine bağlıydı. Milyonlarca yıl önce devasa bir göktaşının yeryüzüne düşmesi ile dinozor nesli ortadan...

Altın sikke bilinmeyen bir İngiliz Kralını ortaya çıkardı

21 Ekim 2023

21 Ekim 2023

İngiltere’nin güneydoğusundaki Hampshire’da unutulmuş bir Demir Çağı hükümdarının adını taşıyan bir madeni paranın olağanüstü keşfi sayesinde İngiliz tarihinin az bilinen...

Trier Üniversitesi’nin Dijital Para Dolabı Artık Erişilebilir

19 Şubat 2024

19 Şubat 2024

Tarihi sikkeler, koleksiyonlar ve sergiler için mücevher parçalarından çok daha fazlasıdır özellikle araştırmacılar için ilgi çekicidir. Trier Üniversitesi, birkaç yıldır...

Arkeologlar, Carlisle kazılarında nadir görülen Tyrian moru buldu

5 Mayıs 2024

5 Mayıs 2024

2023’te arkeologlar, Carlisle Kriket Kulübü’nün arazisindeki bir Roma Hamamı’nda yapılan kazılar sırasında nadir görülen bir Tyrian moru yumrusu keşfettiler. Roma...

Kanıtlar Neandertallerin Modern İnsanlardan Önce Teknelere Bindiğini Gösteriyor

27 Ekim 2020

27 Ekim 2020

Modern insanların bir alt türü veya tamamen ayrı bir tür olarak kabul edilen Neandertaller, yaklaşık 300.000 yıl öncesinden 24.000 yıl...

Arkeologlar, Çin Seddi’nde 59 adet antik taş el bombası buldu

17 Ekim 2023

17 Ekim 2023

Çinli arkeologlar, Beijing’de UNESCO Dünya Mirası Alanı olan Badaling Çin Seddi’nin batı kısmındaki bir binanın kalıntılarından, 59 antik taş el...

Batı Karadeniz Bölgesi’nde görülen su tanrıçası heykelciği Almanya’da ortaya çıkarıldı

14 Temmuz 2022

14 Temmuz 2022

Almanya’nın Bavyera eyaletinde gerçekleştirilen bir yol çalışmasında, Batı Karadeniz Bölgesi’nde görülen su tanrıçası heykelciği ortaya çıkarıldı. Bavyera Eyaleti Anıt Koruma...

Ana Tanrıça Ma’ya ithaf edilen tapınağın çıkartılması hedefleniyor

26 Temmuz 2022

26 Temmuz 2022

M. Ö. 2 binli yıllarda Anadolu’da tapınım gören Ana Tanrıça Ma’nın Tokat Niksar’da yer alan Komana Antik Kenti’nde bulunan tapınağının...

Metropolis Antik Kentinde Bulunan Sarnıçlar Şehrin Yaşamına Ayna Tutuyor

5 Ocak 2021

5 Ocak 2021

İzmir’in Torbalı ilçesine Yeniköy ve Özbey mahalleri sınırları içerisinde kalan Metropolis antik şehri kazıları 1990 yılından beri devam ediyor. Kültür...

Pompeii kazılarında kölelerin ve eşeklerin acımasızca çalıştırıldığı değirmen ortaya çıkarıldı

9 Aralık 2023

9 Aralık 2023

Vezüv yanardağının yerle bir ettiği (MS 79) Roma kenti Pompeii’de devam eden kazılarda kölelerin ve eşeklerin acımasız bir şekilde çalıştırıldıkları...

Ipswich’te Roma döneminden kalma çok iyi korunmuş çapa bulundu

26 Eylül 2022

26 Eylül 2022

İngiltere’nin Ipswich kasabasında Roma veya muhtemelen geç Demir Çağı dönemi yaklaşık 2 bin yıllık çok iyi korunmuş nadir bir örnek...

Tunç Çağında Görülen Nadir Hastalıkların İlginç Sosyal Boyutları

4 Mart 2021

4 Mart 2021

Nadir Hastalıklar denilince hemen hemen hepimizin aklına gelen şey bu hastalığın çok az kişiyi etkilemiş olmasıdır. Muhtemelen bahsedilen bu hastalık...

İsveç’te keşfedilen iki eşsiz Orta Çağ gemi batığı denizdeki yaşam hakkında bilgiler veriyor

21 Nisan 2023

21 Nisan 2023

İsveç’teki Varberg arkeolojik kazı alanında çarklı olarak bilinen iki eşsiz Orta Çağ gemi batığı keşfedildi. Batık içinde elde edilen mürettebata...

Bohemya Orta Çağ Mezarlığında Afrika Kökenli Kadın Kafatası Bulundu

20 Ocak 2022

20 Ocak 2022

Bohemya bölgesinde yer alan Tetin Kalesi yakınlarında bulunan bir Orta Çağ mezarlığını kazan arkeologlar, Afrika kökenli bir kadına ait olduğunu...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]