3 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Sasani sanatının görkemli hazineleri Tang-e Chogan kabartmaları tehdit altında

Sasani sanatının en güzel örneklerinden Tang-e Chogan kabartmaları, bakımsızlık, liken, mantar ve su sızması gibi doğal nedenler nedeniyle tamamen yok olma tehdidi altında…

Yıllardır, oyuklarda ve çatlaklarda büyüyen liken ve bitki örtüsü, güney İran’daki harap antik Bishapur kentinde bulunan Tang-e Chogan’daki yeri doldurulamaz antik eserleri yavaş yavaş yok ediyor. Su sızıntısı bu tür yıkımları hızlandırmaya başladı.

Mehr haber ajansı, “Tang-e Chogan’ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz dizginlenemedi” haberini geçti.

Haber ajansı daha önce de, ciddi şekilde hasar gören altıncı kabartmanın kaotik durumunu bildirmişti.

Mehr haber ajansı, "Tang-e Chogan'ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz kontrol altına alınamadı"
Mehr haber ajansı, “Tang-e Chogan’ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz kontrol altına alınamadı”

Antik İran Araştırmaları Dairesini, Mart 2010’da İran medyasında yayınlanan bir raporda uzmanlar, UNESCO’ya kayıtlı Persepolis’teki taş yapılarda da çeşitli mantar, liken ve bitki türlerinin büyümesi konusunda uyarmıştı.

Kültürel miras uzmanı Mohsen Abbaspur, “Ne yazık ki, bu kabartma (altı numara), dağ duvarlarının arkasından yüzeyine nüfuz eden ve likenlere ve büyük erozyona neden olan bir su akışından muzdarip. Diğer Tang-e Chogan kabartmaları da doğal olarak erozyonlarını hızlandıran ışığa, rüzgara ve yağmura maruz kalıyor”

“Bu değerli tarihi eserlerin tamamen yok olmaması için öncelikle kabartmaların arkasındaki taş katmanları hakkında kapsamlı bir bilimsel çalışma yapılmalıdır. Bu durumda bilimsel sonuçlara göre dış kabuğun restorasyonu yapılmalıdır. Aksi takdirde, ister güçlendirme ister restorasyon olsun, herhangi bir eylem pratik olarak kararsız olacak ve zamanla, kabartmaların iç ve dış kabukları üzerindeki suyun çıkışını ve etkisini tekrar göreceğiz” dedi.

Tang-e Chogan kabartmaları tehlikede
Fotoğraf: Mehr news agency

Tang-e Chogan Kabartmalarında neler sahneleniyor

Tang-e Chogan vadisi, bir zamanlar Sasani krallarına ve saray mensuplarına adanan geleneksel polo oyununun kraliyet bölgesiydi. Şapur I ve Behram I ve II ile ilgili altı kabartmaya ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca nehir yatağından yaklaşık 700 metre yükseklikte Shapur Mağarası’nda yer alan altı metre yüksekliğindeki büyük bir Şapur I heykeli de bulunmaktadır.

Bununla birlikte, Tang-e Chogan, diğer Sasani dönemi kabartmalarından daha büyük ve kalabalık kabartmalara ev sahipliği yapar. Bunlardan üç tanesi 30 metrekareden büyük ve her kabartmada 30’dan fazla kişiden oluşan bir topluluk görülür. Dolayısıyla bu geçidin kabartmaları İran’da benzersizdir ve yalnızca Khosrow Perviz’in Kirmanşah’taki Taq-e Bostan’daki av sahnesinin antik kabartması onlarla karşılaştırılabilir.

Diğer kabartmalardan daha büyük ve kalabalık olan ilk kabartma, I. Şapur’un Roma İmparatorluğu’na karşı kazandığı zaferi kutlayan bir sahnedir. Şapur I kabartmanın ortasında bir ata binmiş olarak görülebilir ve Gordianus’un cesedi Shapur’un atının ayaklarının altındadır ve Valerian’ın elleri Shapur’un elinde tutsaktır ve Philip Shapoor’un atının önünde diz çöker ve barış ister. Pers ordusu ve subayları da beş sıra at içinde Şapur’un arkasındadır ve Romalı subaylar ve soylular 5 sıra halinde Kral I. Şapur’un önünde hediyeler ve adaklar taşırken görülmektedir.

Tang-e Chogan kabartmaları tehlikede
Fotoğraf Mehr news agency

İkinci kabartma, Kral II. Behram’ın Araplar üzerindeki zaferini temsil ediyor, solda at sırtında Behram ve Araplar, krala atları ve develeri sunmak için İranlı komutanlar tarafından yönetiliyor.

Üçüncüsü, Ahura Mazda’dan kraliyet yüzüğünü alan I. Bahram’ın törenini gösterir. Bu muhteşem rölyefin gravürü çok sanatsal ve hatta kıyafetlerin kırışıklıkları ve detayları vs. hepsi güzel bir şekilde resmedilmiş. Bu kabartmadaki her şey inanılmaz derecede uyumlu. Hatta atın fiziksel detayları ve atın bacaklarındaki damarlar bile gösterilmiştir.

Dördüncüsü, II. Behram’ın isyancılara karşı kazandığı zaferin sahnesini tasvir ediyor; burada kral ortada tahtta oturuyor, sağ tarafında İranlı komutan ve askerler saygıyla duruyor, solda isyancılar ve esirler. İran askerleri tarafından kralın huzuruna getirilirler.

Geçidin sağ tarafında yer alan beşinci kabartma, diğer kabartmalar arasında en sağlam ve eksiksiz olanıdır. Şapur’un Roma İmparatorluğu’na karşı kazandığı zaferle ilgili.

Geçidin sağ tarafında ve yolun tam yanında yer alan altıncı kabartma, zaman içinde en fazla hasara uğramış ve üst kısımları neredeyse yok olmuştur. Bu kabartma, I. Şapur’un Ahura Mazda’dan Fareh-Izadi’yi (kraliyet yüzüğü) alma törenini ve Romalılara karşı savaşta kazandığı zaferi tasvir eder. Bu kabartmada hem Kral hem de Ahura Mazda (Zerdüştlüğün yaratıcısı ve en yüksek tanrısı) ata binmiş ve karşı karşıya gösterilmektedir. Şah, Kral’ın tacını Ahura Mazda’dan alıyor. Ahura Mazda’nın at ayaklarının altında Ahriman (şeytan) yatıyor ve Shapur’un atının ayaklarının altında Gordianus’un cesedi yatıyor.

Banner
Benzer Yazılar

Dünya’nın En Eski Müşteri Şikayeti 3800 Yaşında

17 Ocak 2021

17 Ocak 2021

Aldığımız üründen memnun kalmadığımız zaman hemen hemen hepimizin yaptığı şey ürün hakkında şikayetçi olmaktır. Bunu bazen müşteri hizmetlerini arayarak bazen...

Aşıklı Höyük’ten sonra bir başka sıradışı trepanasyon (beyin ameliyatı) buluntusu Van’da keşfedildi

12 Kasım 2022

12 Kasım 2022

Anadolu’da ilk defa trepanasyon (beyin ameliyatı) buluntusuna Aşıklı Höyük kazılarında ulaşılması arkeoloji dünyasında büyük ses getirmişti. Aşıklı Höyük’ten sonra Anadolu’da...

Başkentler Şehri İznik’ten Şaşırtan Lahit Manzarası

6 Ekim 2020

6 Ekim 2020

Bugün Bursa ya bağlı olan İznik ilçesi kelimenin tam anlamıyla “bir açıkhava müzesi” durumundadır. Tarih boyunca bir çok medeniyete başkentlik...

Diyarbakır Surları’nın iki burcunun restorasyonu tamamlandı

19 Ocak 2023

19 Ocak 2023

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından “Surlar’da Diriliş” mottosuyla başlatılan çalışmalarda Dağkapı 1 ve 2 nolu burçların restorasyonu tamamlandı. UNESCO Dünya Kültür...

Schachner, “Hitit Mahallesi tamamen çıkarılmaya çalışılacak”

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

Anadolu tunç çağı döneminin ilk merkezi devleti olan Hitit İmparatorluğu’nun başkenti Hattuşa’da kazı çalışmaları devam ediyor. Hitit Mahallesi, bu yıl...

Roma Nasıl Düştü?

2 Kasım 2020

2 Kasım 2020

Kavimler göçünün başladığı sırada Roma İmparatorluğu dini mücadeleler, bitmek bilmeyen iç ayaklanmalar ve Sasani devletiyle savaşlarla mücadele etmekteydi. Halk bütün...

Çin’de 2.400 yıllık sifonlu tuvalet ortaya çıkarıldı

19 Şubat 2023

19 Şubat 2023

Çin’deki Yueyang antik kentinde 2.400 yıllık olduğu tahmin edilen sifonlu tuvaletin alt kısımları ortaya çıkarıldı. Bükülmüş bir boru da dahil...

Kuzey İsrail’de “Meryem’den Doğan İsa” Yazan Yunanca Bir Yazıt Ortaya Çıkarıldı

20 Ocak 2021

20 Ocak 2021

The Jerusalem Post’un haberine göre, İsrail Eski Eserler Dairesi bugün yaptığı açıklamada, “Meryem’den doğan İsa ” adını taşıyan 1.500 yıllık...

Paris Tren İstasyonu’nun yakınında kayıp antik nekropolde 2.000 yıllık mezarlar bulundu

24 Nisan 2023

24 Nisan 2023

Arkeologlar, Paris’in merkezindeki bir tren istasyonunun sadece birkaç metre uzaklıktaki antik nekropolde 50 mezar keşfettiler ve bu mezarlar, günümüz Paris’inin...

Ulucak Höyük seramiklerinin üzerinde 8 bin yıllık parmak izleri

13 Ağustos 2022

13 Ağustos 2022

Ege Bölgesi’nin en önemli yerleşimi Ulucak Höyük kazılarında ortaya çıkarılan seramik atölyelerinde kullanılan seramik hamurlarının üzerinde 8 bin yıllık parmak...

Sibirya’da 5000 Yıllık Mezarda “Maskeli ve Dövmeli” Heykel Keşfedildi

7 Ekim 2020

7 Ekim 2020

Batı Sibirya’nın Novosibirsk bölgesinin Vengerovsky bölgesinde Odinov kültüründen insanlara ait toplu mezar bulundu. Novosibirsk Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü ekibi tarafından...

Efes Antik Kenti’nde 1400 yıllık Bizans mahallesi ortaya çıkarıldı

28 Ekim 2022

28 Ekim 2022

Antik Çağ’ın en önemli kentlerinden biri olan Efes Antik Kenti’nde devam eden kazılarda 1400 yıllık Bizans mahallesi ortaya çıkarıldı. Bizans...

Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi düzenlenecek

22 Haziran 2022

22 Haziran 2022

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi düzenleneceğini söyledi. Afyonkarahisar’da Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün...

Nimes’te Dikkat Çekici Yer Süslemeleriyle Bezenmiş Roma Dom’ları

26 Şubat 2021

26 Şubat 2021

Nîmes kentinde kazı yapan arkeologlar, iki yüksek statülü Roma domusunun (evlerinin) kalıntılarını keşfettiler. Fransa’nın Nimes şehri tarih verimliliği açısından oldukça...

Çin’de 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıktı

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

Arkeologlar, Çin’in güneyinde bulunan bir mezarlıkta 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıkardılar. Eski çağlarda bira ve şarap tanrılara libasyon...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]