19 June 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Sasani sanatının görkemli hazineleri Tang-e Chogan kabartmaları tehdit altında

Sasani sanatının en güzel örneklerinden Tang-e Chogan kabartmaları, bakımsızlık, liken, mantar ve su sızması gibi doğal nedenler nedeniyle tamamen yok olma tehdidi altında…

Yıllardır, oyuklarda ve çatlaklarda büyüyen liken ve bitki örtüsü, güney İran’daki harap antik Bishapur kentinde bulunan Tang-e Chogan’daki yeri doldurulamaz antik eserleri yavaş yavaş yok ediyor. Su sızıntısı bu tür yıkımları hızlandırmaya başladı.

Mehr haber ajansı, “Tang-e Chogan’ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz dizginlenemedi” haberini geçti.

Haber ajansı daha önce de, ciddi şekilde hasar gören altıncı kabartmanın kaotik durumunu bildirmişti.

Mehr haber ajansı, "Tang-e Chogan'ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz kontrol altına alınamadı"
Mehr haber ajansı, “Tang-e Chogan’ın altıncı kabartması ciddi şekilde hasar gördü ve ondan akan su henüz kontrol altına alınamadı”

Antik İran Araştırmaları Dairesini, Mart 2010’da İran medyasında yayınlanan bir raporda uzmanlar, UNESCO’ya kayıtlı Persepolis’teki taş yapılarda da çeşitli mantar, liken ve bitki türlerinin büyümesi konusunda uyarmıştı.

Kültürel miras uzmanı Mohsen Abbaspur, “Ne yazık ki, bu kabartma (altı numara), dağ duvarlarının arkasından yüzeyine nüfuz eden ve likenlere ve büyük erozyona neden olan bir su akışından muzdarip. Diğer Tang-e Chogan kabartmaları da doğal olarak erozyonlarını hızlandıran ışığa, rüzgara ve yağmura maruz kalıyor”

“Bu değerli tarihi eserlerin tamamen yok olmaması için öncelikle kabartmaların arkasındaki taş katmanları hakkında kapsamlı bir bilimsel çalışma yapılmalıdır. Bu durumda bilimsel sonuçlara göre dış kabuğun restorasyonu yapılmalıdır. Aksi takdirde, ister güçlendirme ister restorasyon olsun, herhangi bir eylem pratik olarak kararsız olacak ve zamanla, kabartmaların iç ve dış kabukları üzerindeki suyun çıkışını ve etkisini tekrar göreceğiz” dedi.

Tang-e Chogan kabartmaları tehlikede
Fotoğraf: Mehr news agency

Tang-e Chogan Kabartmalarında neler sahneleniyor

Tang-e Chogan vadisi, bir zamanlar Sasani krallarına ve saray mensuplarına adanan geleneksel polo oyununun kraliyet bölgesiydi. Şapur I ve Behram I ve II ile ilgili altı kabartmaya ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca nehir yatağından yaklaşık 700 metre yükseklikte Shapur Mağarası’nda yer alan altı metre yüksekliğindeki büyük bir Şapur I heykeli de bulunmaktadır.

Bununla birlikte, Tang-e Chogan, diğer Sasani dönemi kabartmalarından daha büyük ve kalabalık kabartmalara ev sahipliği yapar. Bunlardan üç tanesi 30 metrekareden büyük ve her kabartmada 30’dan fazla kişiden oluşan bir topluluk görülür. Dolayısıyla bu geçidin kabartmaları İran’da benzersizdir ve yalnızca Khosrow Perviz’in Kirmanşah’taki Taq-e Bostan’daki av sahnesinin antik kabartması onlarla karşılaştırılabilir.

Diğer kabartmalardan daha büyük ve kalabalık olan ilk kabartma, I. Şapur’un Roma İmparatorluğu’na karşı kazandığı zaferi kutlayan bir sahnedir. Şapur I kabartmanın ortasında bir ata binmiş olarak görülebilir ve Gordianus’un cesedi Shapur’un atının ayaklarının altındadır ve Valerian’ın elleri Shapur’un elinde tutsaktır ve Philip Shapoor’un atının önünde diz çöker ve barış ister. Pers ordusu ve subayları da beş sıra at içinde Şapur’un arkasındadır ve Romalı subaylar ve soylular 5 sıra halinde Kral I. Şapur’un önünde hediyeler ve adaklar taşırken görülmektedir.

Tang-e Chogan kabartmaları tehlikede
Fotoğraf Mehr news agency

İkinci kabartma, Kral II. Behram’ın Araplar üzerindeki zaferini temsil ediyor, solda at sırtında Behram ve Araplar, krala atları ve develeri sunmak için İranlı komutanlar tarafından yönetiliyor.

Üçüncüsü, Ahura Mazda’dan kraliyet yüzüğünü alan I. Bahram’ın törenini gösterir. Bu muhteşem rölyefin gravürü çok sanatsal ve hatta kıyafetlerin kırışıklıkları ve detayları vs. hepsi güzel bir şekilde resmedilmiş. Bu kabartmadaki her şey inanılmaz derecede uyumlu. Hatta atın fiziksel detayları ve atın bacaklarındaki damarlar bile gösterilmiştir.

Dördüncüsü, II. Behram’ın isyancılara karşı kazandığı zaferin sahnesini tasvir ediyor; burada kral ortada tahtta oturuyor, sağ tarafında İranlı komutan ve askerler saygıyla duruyor, solda isyancılar ve esirler. İran askerleri tarafından kralın huzuruna getirilirler.

Geçidin sağ tarafında yer alan beşinci kabartma, diğer kabartmalar arasında en sağlam ve eksiksiz olanıdır. Şapur’un Roma İmparatorluğu’na karşı kazandığı zaferle ilgili.

Geçidin sağ tarafında ve yolun tam yanında yer alan altıncı kabartma, zaman içinde en fazla hasara uğramış ve üst kısımları neredeyse yok olmuştur. Bu kabartma, I. Şapur’un Ahura Mazda’dan Fareh-Izadi’yi (kraliyet yüzüğü) alma törenini ve Romalılara karşı savaşta kazandığı zaferi tasvir eder. Bu kabartmada hem Kral hem de Ahura Mazda (Zerdüştlüğün yaratıcısı ve en yüksek tanrısı) ata binmiş ve karşı karşıya gösterilmektedir. Şah, Kral’ın tacını Ahura Mazda’dan alıyor. Ahura Mazda’nın at ayaklarının altında Ahriman (şeytan) yatıyor ve Shapur’un atının ayaklarının altında Gordianus’un cesedi yatıyor.

Banner
Benzer Yazılar

Dinozorlar Zamanında Yaşayan Dev Fare

21 Aralık 2020

21 Aralık 2020

Omurgalı Paleontoloji Dergisi’nde bugün yayınlanan yeni araştırma , bugün Afrika, Güney Amerika, Avustralya, Antarktika olarak tanınan güney süper kıta Gondwana’daki...

Çorakyerler, Dünya’da benzeri çok az görülen fosillere ev sahipliği yapıyor

24 Ağustos 2022

24 Ağustos 2022

Çankırı’nın Fatih Mahallesi Yapraklı kara yolu çevresindeki Çorakyerler kazı alanı Dünya’da benzeri çok az görülen fosillere ev sahipliği yapıyor. Ankara...

Suriye’de 4000 Yıllık Savaş Anıtı “Beyaz Anıt” Ortaya Çıkarıldı

28 Mayıs 2021

28 Mayıs 2021

Arkeologlar, Suriye‘de Mısır Sakkara’da bulunan Eski Mısır Basamaklı Piramidine benzeyen 4.000 yıllık bir savaş anıtı ortaya çıkardılar. Yapımında kullanılan malzemelerin...

Polonya’da Viking kökenli nadir Langsax dövüş bıçağı keşfedildi

20 Ağustos 2021

20 Ağustos 2021

Polonya’nın Kujawsko-Pomorskie Voyvodalığındaki Wdecki Peyzaj Parkı’nda çalışan arkeologlar, potansiyel Viking köklerine sahip nadir bir langsax dövüş bıçağı keşfettiler. Araştırmacılar, Polonya...

Tanrı Zeus’un Poseidon’un Hışmından Kurtulmak İçin Kaçtığı Mağara

29 Mart 2021

29 Mart 2021

Yunan panteonunun tepe noktasını Tanrı Zeus işgal eder. Tanrı Zeus, panteonda tanrıların kralıdır. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Gücün...

Galler’de “Tuvalet Kaşığı” olarak da kullanılan gümüş “ligula” bulundu

31 Ocak 2024

31 Ocak 2024

Galler’deki bir metal dedektör kullanıcısı, yaygın olarak “tuvalet kaşığı” olarak da kullanılan bir Roma gümüş “ligula” ortaya çıkardı. Haziran 2020’de...

Bilim insanları Truva’da şarabın seçkin insanlara ait bir içecek olduğu düşüncesini yıktılar

28 Mart 2025

28 Mart 2025

Binlerce yıllık tarihiyle efsaneler ve gerçeklerin iç içe geçtiği Truva Antik Kenti’nde, şarabın sadece seçkin zümreye ait lüks bir içecek...

Yeni araştırma, Balear Adaları’nda keşfedilen Geç Tunç Çağı kılıçlarının benzersiz özelliklerini ve karmaşık kökenlerini ortaya koyuyor

26 Kasım 2024

26 Kasım 2024

Son yapılan bir araştırma , 20. yüzyılda Akdeniz’in batısındaki İspanya’ya bağlı Balear Adaları’nda yapılan kazılarda bulunan Geç Tunç Çağı kılıçlarının...

LiDAR Teknolojisi ile Romanya Ormanlarında 5.000 Yıllık Kale Keşfedildi

21 Mart 2025

21 Mart 2025

Romanya’nın Neamț bölgesindeki yoğun ormanların derinliklerinde, arkeologlar LiDAR teknolojisinin yardımıyla 5.000 yıllık bir kalenin kalıntılarını ortaya çıkardılar. Bu önemli keşif,...

Dünya’nın En Eski Tekne Yapım Alanı Bouldnor Cliff

5 Ekim 2020

5 Ekim 2020

İngiltere’nin Wight Adası’ndaki Yarmouth’un 1 km doğusunda bulunan Bouldnor Cliff denizin 11 m. aşağısında bulunmuştur. Batıdan doğuya doğru uzanmakta olan...

Papirüs üzerine yazılmış Latince metinler Roma dünyası hakkında yeni bilgiler veriyor

11 Ocak 2023

11 Ocak 2023

Papirüs üzerine yazılmış Latince metinleri deşifre eden araştırmacılar, Roma dünyası hakkında yeni bilgilere ulaştılar. Roma toplumunun ve eğitiminin nasıl bir...

Buzul Çağı mağara resimleri yazının ilk örneklerini taşıyor olabilir

5 Ocak 2023

5 Ocak 2023

Buzul Çağı avcılarının mağara duvarlarına yaptıkları resimlerde yer alan noktalamalar ve diğer semboller yazının ilk örneklerini taşıyor olabilir. Buzul Çağı...

Bilim insanları, tarih öncesi ve tarihi bireylerin akrabalarını altıncı dereceye kadar tanımlamalarını sağlayan yeni bir araç geliştirdiler

24 Aralık 2023

24 Aralık 2023

Yeni bir genetik analiz yöntemi, tarih öncesi ve tarihi bireylerin aile ilişkilerini altıncı dereceye kadar belirlemeyi mümkün kılmaktadır. Şimdiye kadar...

Trier Üniversitesi’nin Dijital Para Dolabı Artık Erişilebilir

19 Şubat 2024

19 Şubat 2024

Tarihi sikkeler, koleksiyonlar ve sergiler için mücevher parçalarından çok daha fazlasıdır özellikle araştırmacılar için ilgi çekicidir. Trier Üniversitesi, birkaç yıldır...

Neandertaller ve Homo Sapiens Aynı Teknolojiyi Kullanmış

15 Şubat 2021

15 Şubat 2021

Uzun zamandır Nubian teknolojisini sadece Homo sapiens’in kullandığı düşünülüyordu. Yapılan yeni araştırma sonuçları Neandertaller ve Homo sapiens’in aynı teknolojiyi kullandığını...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]