24 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Taş Devrinin Bilinmeyen Müzik Aletleri

Müzik dünyanın evrensel dilidir. Atalarımızın bizden binlerce yıl önce güzel seslerin cazibesine kapılıp kapılmadığını bilmemiz mümkün değil. Ama bildiğimiz ve emin olduğumuz bir şey var ki onlarda güzel seslere en az bizim kadar meraklıydılar. Yaptıkları müzik aletlerinin bu şekilde tanımlandığını bilmeseler de.

Slovenyalı arkeologlar tarafından bulunan “Neandertal flütü” en az 60.000 yaşında olabilir. Araştırmacılar 1995 yılında bulunmuş olan bu eşyanın Neandertaller tarafından yapılmış olduğuna inanıyor. Almanya’da bilim adamları , bir Homo sapiens’in ellerinin yaklaşık 42.000 yıl önce yapmış olabileceği “kuş kemiği flütlerini” ortaya çıkardılar.

Bugün kullanılan nefesli enstürümanlara çok benzeyen bu eşyaların tanımlanmasına bazı bilim adamları halen karşı çıkmaktadır. Fakat günümüzde kullandıklarımızın neredeyse aynı mantıkla yapılmışlardır. Düzgünce delinmiş ve parmak delikleriyle tamamlanmıştır.

Slovenya da bulunan bu kemiklerin Neandertallere ait olduğu düşünülüyor. Neandertal flütü.

Müzikle etkileşim için sadece nefesli flütlerden bahsetmek doğru olmasada bu eşyaların tam olarak neyi ifade ettiklerini çıkarımlıyoruz. Fakat bazı eşyaların gerçekten müzik için yapılıp yapılmadığını anlayamadığımız da oluyor.

Örneğin isveçte bulunan “vızıltı kemikleri” buna en güzel örnek. Bu ilginç nesne, ortasında bir delik bulunan küçük, dikdörtgen bir domuz kemiğinden yapılmıştır. Bir kişi, kemiğin içinden bir ilmeğe bağlı bir ip geçirir, böylece uçları tutabilir ve kemiği havada asılı tutabilir. İpleri bükün ve sonra gerin ve kemik dönerek havanın titremesine ve alçak, hırıltılı bir bzzzz oluşturmasına neden olur.

Bızz kemikleri adı verilen bu alet Isveç’te bulunmuştur. Iskandinav ülkelerinde genel olarak bilinen bir alettir.

Johannesburg’daki Witwatersrand Üniversitesi’nden arkeolog Joshua Kumbani ve meslektaşlarının çalışmalarında eski insanların müziği nasıl kullandıklarına dair bir araştırma yürütüyor.

Kumbani, danışmanı arkeolog Sarah Wurz ile birlikte, bir zamanlar insanların, 9.600 ila 5.400 yıl öncesine ait insan kalıntıları ve kemik, kabuk ve yumurta kabuğu süslemeleriyle zengin bir katmana gömülü ses çıkarmak için kullandıkları bir enstrüman belirlediklerine inanıyor. Bu keşif pek çok düzeyde önemlidir. Kumbani, “İnsanların onu müzikal amaçlarla kullanmaları veya bu eserlerin cenazelerde ölülerini gömdüklerinde kullanılmış olma ihtimali olabilir” diye varsayıyor.

Çalışma, yaklaşık 2000 yıl önce metal işlemenin tanıtılmasıyla sona eren bir dönem olan Taş Devri’nden Güney Afrika’da ses üreten eserlerin ilk bilimsel kanıtını sunuyor. Bu “ilk” biraz şaşırtıcı. Güney Afrika, arkeolojiye erken dönem insan yaratıcılığına hitap eden çok sayıda bulgu sağladı. Örneğin, bölgede 100.000 yıl önce yaşayan insanların , sanatsal çabalar sağlamış olabilecek aşı boyası, kemik ve değirmen taşlarından oluşan küçük ” boya fabrikaları” yarattığına dair kanıtlar var.  Aynı sitede bulunan ve 70.000 yıldan daha eski bir tarihe dayanan kazınmış nesneler , yaratıcılarının sembolik düşüncesine işaret ediyor.

Yine de konu müzik olduğunda, arkeolojik kayıtlar gizemli bir şekilde sessiz kaldı. Yine Witwatersrand Üniversitesi’nden Wurz, “Müzik hepimiz için çok ortaktır” diyor. “Temeldir.” Öyleyse, geçmiş bin yıllık insanların müziği olmasaydı bu tuhaf olurdu.

Bunun yerine, Güney Afrika’nın müzik aletlerinin fark edilmemiş olması mümkündür. Sorunun bir kısmı tanımlamada. Bir şeyin gürültü yapıp yapmadığını ve yaratıcıları için “müzikal” olarak kabul edilip edilmediğini belirlemek küçük bir başarı değil.

Ek olarak, bu bölgedeki ilk arkeologlar   birçok yerde temel teknikler kullandılar. Wurz, birçok arkeologun o dönemde mevcut olan yaklaşımlarla ellerinden gelenin en iyisini yaptığını, ancak bir zamanlar eski insanların yaşadığı sitelerdeki müzik kanıtlarını dikkate almadığını ileri sürüyor. Kısacası, yeraltında hapsolmuş bir ses bilgisi korosu olabileceğinin farkında değildiler.

Güney Afrika’da arkeologlar, Taş Devri bölgelerinde bir dizi kemik tüpü keşfettiler, ancak bu nesnelerde parmak delikleri bulunmadığından, araştırmacılar eserleri boncuk veya kolye olarak etiketlediler. Kumbani, bu öğelerin ses çıkarmış olabileceğini düşünüyor – ancak olası bir enstrümanı belirlemek zor. Ne de olsa modern müzik akademisyenleri, çeşitli kültürlerin neyin armonik, melodik veya müzikal göründüğüne dair oldukça farklı kavramlara sahip olduğuna işaret edeceklerdir.

Öyleyse, herhangi bir nesnenin bir enstrüman olarak tasarlanıp tasarlanmadığını veya hatta ses üretmek için kullanılıp kullanılmadığını nasıl bilebilir?

Lund, belirli bir nesnenin kasıtlı olarak ses üretmek için kullanılmasının ne kadar olası olduğunu belirlemek için bir sınıflandırma sistemi geliştirdi. Delikli açık uçlu bir silindir, başka hiçbir amacı açık olmaksızın bir oluk gibi görünmektedir. Ama bir halka halkası bir bilezik, bir çıngırak veya her ikisi de olabilirdi. Lund’un deneysel çabaları, başka türlü tanıdık görünen eserler için yeni olası geçmişleri aydınlattı.

Bızz kemikleri.

Lund vızıltı kemiği için “Bu harika bir enstrüman” diyor. “İskandinav ülkelerinde hala yaşayan insanlar var, en eski kuşak, büyükanne ve büyükbabalarının onlara nasıl ‘vızıltı kemikleri’ yapacaklarını söylediklerinde size bunu anlatabilecek insanlar var. Yine de Lund’un çalışmasından önce arkeologlar bunların sadece düğme olduklarını varsaymışlardı.

Lund’un öncü çabaları bu alandaki diğer kişiler için bir şablon oluşturdu. Müzik arkeologları, tarihi nesnelerin titiz kopyalarını oluşturarak bu öğelerden ses oluşturmayı deneyebilir ve ardından belirli bir öğenin bu gürültüyü üretmek için kullanılmış olma olasılığını sınıflandırabilir.

Yeni teknolojik gelişmeler, bir müzik arkeoloğunun bir nesnenin ses üretip üretmediğine ilişkin durumunu da destekleyebilir: Tekrarlanan kullanım nesneler üzerinde anlatı işaretleri bırakır, tarihlerini mırıldanan mikroskobik sürtünme izleri.

2017’de Kumbani ve Wurz, güney Cape’deki Taş Devri sitelerinde bulunan eserleri kullanarak Lund’a benzer bir projeye girişmeye karar verdiler. 40 yıldan fazla bir süre önce Lund gibi, bölgenin zengin arkeolojik kayıtlarında diğer arkeologlar tarafından gözden kaçan sağlam araçlar olup olmadığını merak ettiler.

Kumbani ve meslektaşları bulunan eşyaların müzikal özellikler taşıyıp taşımadığını anlamak için deneyler yaptılar. Buldukları sonuçlarda seslerin müzikal olmadığını onayladılar. Ama bu onları yeniden ilk soruya geri götürdü “ama şu soruya geri dönüyor:” Müzik nedir? İnsanlar müziği farklı şekillerde algılıyor.”

İnsanlığın ilk yeniliklerinin birçoğunun kalıntılarının bulunduğu Güney Afrika’da, yüzlerce tanınmayan ses üreten eser olabilir.

Makalenin tamamını okumak isterseniz https://www.sapiens.org/archaeology/archaeology-sound-tools/ sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Banner
Benzer Yazılar

Zeugma Antik Kenti Metaverse de gezilebilecek

6 Mart 2022

6 Mart 2022

Büyük İskender’in generallerinden I. Selevkos Nikator’un MÖ 300 yıllarında kurduğu ve muhteşem mozaikleri ile dikkatleri çeken Zeugma Antik Kenti metaverse...

Arkeologlar, acımasız Publius Vedius Pollio’nun oturma odasının antik mozaiğini ortaya çıkardılar

13 Aralık 2022

13 Aralık 2022

Napoli Üniversitesi’nden “L’Orientale” arkeologları Pausilypon Arkeoloji Parkı’nda Publius Vedius Pollio’nun villasına ait bir mozaik ortaya çıkardılar. Park, Roma döneminde günümüz...

Prostat Kanseri ve Şeker Hastalığı Neandertal Atalarımızın Mirası mı?

7 Aralık 2020

7 Aralık 2020

Çağımızın iki büyük sağlık sorunu prostat kanseri ve şeker hastalığı Neandertal atalarımızdan bizlere genlerle gelen bir miras mı? Tartu Üniversitesi‘nden bir...

Dünyanın En Eski Cinayeti

14 Şubat 2021

14 Şubat 2021

Araştırmacılar İspanya’da bir mağarada, şimdilerde Sima de los Huesos veya Pit of Bones olarak bilinen yerde bir toplu mezar buldular....

Kuzeydoğu İtalya’da keşfedilen amacı bilinmeyen antik yapı

26 Mart 2023

26 Mart 2023

Kuzeydoğu İtalya’daki Friuli Venezia Giulia bölgesinde amacı bilinmeyen antik yapı ortaya çıkarıldı. Keşif, Udine yakınlarındaki Torreano kasabasındaki fiber optik kurulum...

7 bin 500 yıllık ardıç ağacı gövdesi en eski Ana Tanrıça Aşera olabilir

17 Mayıs 2022

17 Mayıs 2022

Kızıldeniz kıyı şehri Eilat’ta 7 bin 500 yıl önce oluşturulan mezar alanında yapılan çalışmalarda bir gömünün içinde ardıç ağacı gövdesine...

Konya’nın abidevi eseri İnce Minareli Medrese’sinin taç kapısı acil restore edilmeyi bekliyor

14 Ağustos 2022

14 Ağustos 2022

Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya birçok Selçuklu dönemi eserlere ev sahipliği yapıyor. Bu eserlerin içinde Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin...

Sağanak Yağış 2500 Yıllık Boğa Heykelciğini Ortaya Çıkardı

19 Mart 2021

19 Mart 2021

Yunanistan’da sağanak yağış 2500 yıllık boğa heykelciğini ortaya çıkardı. Antik Olympia’da bir arkeolog gerçekleştirdiği rutin arazi incelemesi sırasında 2500 yıllık...

Amastris Antik Kenti’nde 1800 yıllık bir su perisi heykeli bulundu

8 Eylül 2023

8 Eylül 2023

Bartın’ın Amasra ilçesindeki Amastris Antik Kenti’nde, yapılan kazılarda 1800 yıllık olduğuna inanılan bir su perisi heykeli ortaya çıkarıldı. 1800 yıllık...

Silla Prensesine Ait 1500 Yıllık Takılar Göz Kamaştırdı

12 Aralık 2020

12 Aralık 2020

Arkeologlar, Güney Kore’nin Kuzey Gyeongsang Eyaletindeki Gyeongju kentinde gömülü bir Silla Prensesinin mezarında yüzlerce mezar eşyası keşfettiler. Silla, MÖ 57’de...

Arkeolojik buluntu Çin çay kültürünün MÖ 400’e kadar izlenmesini sağladı

7 Şubat 2022

7 Şubat 2022

Doğu Çin’in Shandong Eyaleti’ndeki Shandong Üniversitesi’nden bir arkeoloji ekibinin elde ettiği arkeolojik buluntu, yaklaşık 2.400 yıl öncesine dayanan dünyada bilinen...

Berenike Antik Kenti Volkanik Bir Patlama Sonucu Terkedilmiş

30 Mart 2021

30 Mart 2021

Mısır’ın antik dönemlerdeki en önemli limanlarından olan Berenike antik şehrinin kaynağı bilinmeyen bir volkanik patlama sonucu şehrin terkedildiği öne sürülüyor....

Neandertaller Zamanında Savaş: Türümüzün 100.000 Yıldan Fazla Bir Süre Üstünlük İçin Nasıl Savaştığı

3 Kasım 2020

3 Kasım 2020

Yaklaşık 600.000 yıl önce insanlık ikiye bölündü. Bir grup Afrika’da kaldı ve bize dönüştü. Diğeri karadan Asya’ya, ardından Avrupa’ya geçti...

Michelangelo’nun Gizli Odası halka açılıyor

3 Kasım 2023

3 Kasım 2023

Michelangelo’nun 1530’da siyasi düşmanlarından saklandığı söylenen oda halka açılıyor. Michelangelo’nun Gizli Odası kırk sekiz yıl önce keşfedilmişti. San Lorenzo Bazilikası’nın...

Dünya’nın En Eski Müşteri Şikayeti 3800 Yaşında

17 Ocak 2021

17 Ocak 2021

Aldığımız üründen memnun kalmadığımız zaman hemen hemen hepimizin yaptığı şey ürün hakkında şikayetçi olmaktır. Bunu bazen müşteri hizmetlerini arayarak bazen...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]