24 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Mezopotamya’da 4500 yıl önce ortaya çıkan melez hayvan: Kunga

Medeni Dünya’nın temel taşlarının atıldığı Mezopotamya’da bilinen ilk biyomühendislik çalışmanın ürünü Kunga adı verilen melez eşek olduğu açıklandı.

Bir genomik çalışma, Dünya üzerinde bilinen ilk biyomühendislik çalışmanın ürünü melez hayvanın, Kunga eşeğinin ana ve babalarını bilmeyi sağladı.

Dişi eşek ve erkek Suriye eşeğin çiftleştirilmesi ile dönemin daha güçlü ve pahalı hayvanı Kunga eşeği üretilmişti. Bu yeni melez hayvan Mezopotamya’da 4500 yıl önce görüldü.

2000’li yıllarda Suriye’de çalışan arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan bir mezarda kurban edilmiş at, eşek ve eşek benzeri hayvanlara ait kemikler bulundu. Araştırmacılar, bulunan kemiklerin bazılarının Kunga eşeğine ait olup olmadığı konusunda tartıştılar.

Jill Weber, Kunga eşeğinin kemiklerinin bulunduğu Suriye Umm el-Marra'da mezarları (kurulum A) kazarken © GLENN SCHWARTZ / JOHNS HOPKİNS ÜNİVERSİTESİ
Jill Weber, Kunga eşeğinin kemiklerinin bulunduğu Suriye Umm el-Marra’da mezarları (kurulum A) kazarken © GLENN SCHWARTZ / JOHNS HOPKİNS ÜNİVERSİTESİ

Science Advances’te yayınlanan makalede, bulunan ve üzerinde tartışılan kemiklerin Kungalara ait olduğu ve melezleşmenin nasıl geliştiği anlatıldı.

Kunga eşekleri çivi yazılı tabletlerde ve mühürlerde geçiyor

MÖ 3 bin yılın sonlarında yazılan çivi yazılı tabletlerde ve mühürlerde kungalara atıf yapılıyor.

Çivi yazısıyla yazılan ANŠE.BARxAN kelimesi kungaları ifade etmek için kullanılır.

Makale yazarları, bu eşeklerin diplomasi, tören ve savaşta kullanılmak üzere yetiştirilen güçlü hayvanlar olduğunu söylüyorlar.

Şekil 1 . Kunga'nın ikonografik ve metinsel tasviri. ( A ) UrIII Girsu/Lagaš'tan (British Museum BM23836) bir kil tabletin fotoğrafı ve çizimi üzerinde kunga için MÖ üçüncü binyıl çivi yazısı işaretleri (ANŠE.BARxAN), yan yana yerleştirilmiş çizimde vurgulanan çoklu oluşumları içerir. İlk iki satırda “alanda 1 bur 6 iku (=8.64 ha) olan, (ANŠE.BARxAN – kralın tek paydaları) iletilen arpa parselleri” yazıyor (çizim ve tercüme K. Maekawa'nın izniyle). ( B ) Ur Standardından bir detay, savaşta dört tekerlekli bir vagonu çeken eşit bir takımı gösteriyor (fotoğraf: The British Museum Images). ( C ) Ur'daki bir kraliyet mezarından dekoratif atlı bir dizgin halkasının görüntüsü, çağdaş ve Ur Standardında görünenlere benzer. ( D) Nineveh paneli: “yabani eşek avı” (645 - 635 BCE) (British Museum, Londra). Şekil S8, gösterilen denklerin kaballin olmadığını doğrulayan ek panelleri göstermektedir. (C ve D) British Museum, Londra; fotoğraf kredisi: E. Andrew Bennett.
Şekil 1 . Kunga’nın ikonografik ve metinsel tasviri. ( A ) UrIII Girsu/Lagaš’tan (British Museum BM23836) bir kil tabletin fotoğrafı ve çizimi üzerinde kunga için MÖ üçüncü binyıl çivi yazısı işaretleri (ANŠE.BARxAN), yan yana yerleştirilmiş çizimde vurgulanan çoklu oluşumları içerir. İlk iki satırda “alanda 1 bur 6 iku (=8.64 ha) olan, (ANŠE.BARxAN – kralın tek paydaları) iletilen arpa parselleri” yazıyor (çizim ve tercüme K. Maekawa’nın izniyle). ( B ) Ur Standardından bir detay, savaşta dört tekerlekli bir vagonu çeken eşit bir takımı gösteriyor (fotoğraf: The British Museum Images). ( C ) Ur’daki bir kraliyet mezarından dekoratif atlı bir dizgin halkasının görüntüsü, çağdaş ve Ur Standardında görünenlere benzer. ( D) Nineveh paneli: “yabani eşek avı” (645 – 635 BCE) (British Museum, Londra). Şekil S8, gösterilen denklerin kaballin olmadığını doğrulayan ek panelleri göstermektedir. (C ve D) British Museum, Londra; Fotoğraf: E. Andrew Bennett.

Yazarlar “zoolojik sınıflandırmaları hiçbir zaman kesin olarak belirlenmemiştir. Suriye, Umm el-Marra’da Erken Tunç Çağı’na ait zengin mezarlarda ortaya çıkarılan tek boynuzlu atların morfometrik analizi, onları bilinen diğer tek boynuzlu at türleri için bildirilen aralıkların ötesine yerleştirdi”

Göbekli Tepe’den gelen ~ 11.000 yıllık bir Suriye yaban eşeği (hemippe) ve hayatta kalan son iki hemippe ile birlikte bu ~ 4500 yıllık tek eşlilerden birinin genomlarını sıraladık. Kungaların dişi evcil eşekler ile erkek hemipler arasındaki F1 melezleri olduğu sonucuna vardık ve böylece melez hayvan yetiştiriciliğinin en eski kanıtlarını belgeledik” dedi.

Ur Standardında (MÖ 2600) tasvir edilen savaş arabalarından çeken bazı kúngalar (Littauer & Crouwel, 1979'dan sonra).
Ur Standardında (MÖ 2600) tasvir edilen savaş arabalarından çeken bazı kungalar (Littauer & Crouwel, 1979’dan sonra).

Kungalar, at ve eşeğin çiftleşmesinden doğan katırlar gibi kısırdı. Bir kunganın yetiştirilmesi için her defasında bir dişi eşeğin Suriye yaban eşeği ile çiftleştirilmesi gerekiyordu. Kunga kendi arasında çiftleşemezdi.

Atlardan önce Mezopotamya topraklarında görülen Kunga eşeği, dönemin diğer hayvanlarına göre pahalıydı.

İri görünümlü kungalar, Tanrı, Tanrıça ve soyluların arabasını çekiyorlardı. Ayrıca, savaş arabalarında da kullanılıyor daha az gösterişli olanlar ise sabana koşuluyordu.

Suriye yaban eşeği, “20. yüzyılın başlarında alt türlerin soyu tükenene kadar tüm modern eşeklerin en küçüğü” olduğu için modern çağa ulaşamadı.

Banner
Benzer Yazılar

400 Yıl Önce Keşfedilen Mumyaların Gizemleri Aydınlandı

13 Kasım 2020

13 Kasım 2020

İlk kez 1615’te İtalyan bir besteci tarafından bulunan mumyaların BT taramaları yapıldı. BT taramalarında mumyaların iç organlarıyla birlikte mumyalandıkları ortaya...

Eridu’da Binlerce Yıllık Sulama Sistemi Keşfedildi

10 Mart 2025

10 Mart 2025

Arkeologlar ve jeologlardan oluşan uluslararası bir ekip, Irak’ın güneyindeki Eridu bölgesinde, MÖ 6. binden MÖ 1. bine kadar uzanan, olağanüstü...

Yazılı kaynaklar, cinsiyetle ilgili öpüşmenin 4.500 yıl önce Mezopotamya halkları arasında görüldüğünü ortaya koyuyor

18 Mayıs 2023

18 Mayıs 2023

Kopenhag ve Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar, Mezopotamya’da elde edilen yazılı kaynaklarda cinsiyetle ilgili öpüşmenin 4.500 yıl önce Mezopotamya halkları arasında görüldüğünü...

Suudi Arabistan’daki deve oymaları 8000 yaşında!

15 Eylül 2021

15 Eylül 2021

Suudi Arabistan’da bulunan gerçek boyutlu deve oymaları, neredeyse 8.000 yıl önce, çölün yeşil olduğu Neolitik dönemde oyulmuştur. Başlangıçta, bu kabartmaların...

9 Yaşında ki Çocuk Süleyman Tapınağına Ait Altın Bir Boncuk Buldu

1 Aralık 2020

1 Aralık 2020

Bar-Ilan üniversitesinin gönüllüler için düzenlemiş olduğu Temple Mount Eleme Projesi (TMSP) kapsamında çalışan 9 yaşındaki bir çocuk 3000 yıllık altın bir...

Balawat (Imgur Enlil) Kapı Kabartmaları

2 Mart 2021

2 Mart 2021

Balawat, Dicle ve Zap Irmağının keşiştiği yani Assur üçgeni adı verilen bölgede yer almaktadır. Birinci başkent Kalhu güneyde, Durşarrukin en...

Tarihteki İlklerin Uygarlığı “Sümerler”

30 Eylül 2020

30 Eylül 2020

Tarihteki birçok ilkler Sümerler tarafından bulunmuştur.  Bu kadar önemli bir topluluk olan Sümerlilerin Mezopotamya’ya nereden ve nasıl geldikleri hala cevap...

Katar Müzesi Asaila’da Yaptığı Yeni Keşifleri Duyurdu

13 Ocak 2021

13 Ocak 2021

Katar Müzeleri Arkeoloji Bölümü (QM), Katar’ın batısında, Umm Bab’ın yaklaşık 12 kilometre doğusunda yer alan ve ülkenin en eski arkeolojik...

Yeni araştırma Mezopotamya’da güveç yemekleri yendiğini gösteriyor

23 Kasım 2022

23 Kasım 2022

Mezopotamya… İki nehrin arasında medeniyetin yeşerdiği topraklar… İlk kentsel oluşumlarının görüldüğü bu topraklarda arkeologlar gerçekleştirdikleri kazılarla günümüz yaşantısının ilklerini bulmaya...

Çömlek İçinde Gömülü 3800 Yıllık Bebek İskeleti

30 Aralık 2020

30 Aralık 2020

İsrailli arkeologlar kazı çalışmalarına ara vermeden devam ediyorlar. Son kazılarda çıkarılan çömlek içindeki 3800 yıllık bebek iskeleti heyecan yarattı. Ariel...

İran Neolitiğinin Başlangıcı Ve Gelişimi

17 Ekim 2020

17 Ekim 2020

İran bugün Bereketli Hilal olarak adlandırılan bölgenin içinde kalır. Bu bölge bilinen en eski kültürlerin ev sahibi  ve yerleşik düzenin...

Mısır’da 59 Antik Tabut Bulundu

9 Kasım 2020

9 Kasım 2020

Mısır‘daki arkeologlar, 2500 yıldan daha uzun bir süre önce gömülmüş 59 adet iyi korunmuş ve mühürlenmiş ahşap tabutun keşfini duyurdu....

Tarihin İlk Bilinen Barış Antlaşmasına Açılan Kapı Kadeş Savaşı

13 Aralık 2020

13 Aralık 2020

Takvimler M.Ö. 1274 yılını göstermekte… Yer günümüz Suriye toprakları içinde kalan Kadeş ovası… Dönemin iki büyük egemen gücü Hititler ve...

Kayıtlara Geçen En Eski Jinekolojik Tedavi

23 Aralık 2020

23 Aralık 2020

Bilim insanları yaptıkları son araştırmalarda 4000 yıl öncesine ait bir mumyada antik mısır tıp papirüslerinde yazdığı gibi bir tedavi uygulamasıyla...

Irak’taki arkeolojik alanlar kum fırtınaları tehdidi altında

16 Nisan 2023

16 Nisan 2023

Birçok arkeolojik alan, dünya genelinde yaşanan sıcaklık ve nem değişimleri, fırtınalar, yağışlar, sel ve toprak erozyonu gibi doğal afetlerle karşı...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]