11 November 2024 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Mezopotamya’da 4500 yıl önce ortaya çıkan melez hayvan: Kunga

Medeni Dünya’nın temel taşlarının atıldığı Mezopotamya’da bilinen ilk biyomühendislik çalışmanın ürünü Kunga adı verilen melez eşek olduğu açıklandı.

Bir genomik çalışma, Dünya üzerinde bilinen ilk biyomühendislik çalışmanın ürünü melez hayvanın, Kunga eşeğinin ana ve babalarını bilmeyi sağladı.

Dişi eşek ve erkek Suriye eşeğin çiftleştirilmesi ile dönemin daha güçlü ve pahalı hayvanı Kunga eşeği üretilmişti. Bu yeni melez hayvan Mezopotamya’da 4500 yıl önce görüldü.

2000’li yıllarda Suriye’de çalışan arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan bir mezarda kurban edilmiş at, eşek ve eşek benzeri hayvanlara ait kemikler bulundu. Araştırmacılar, bulunan kemiklerin bazılarının Kunga eşeğine ait olup olmadığı konusunda tartıştılar.

Jill Weber, Kunga eşeğinin kemiklerinin bulunduğu Suriye Umm el-Marra'da mezarları (kurulum A) kazarken © GLENN SCHWARTZ / JOHNS HOPKİNS ÜNİVERSİTESİ
Jill Weber, Kunga eşeğinin kemiklerinin bulunduğu Suriye Umm el-Marra’da mezarları (kurulum A) kazarken © GLENN SCHWARTZ / JOHNS HOPKİNS ÜNİVERSİTESİ

Science Advances’te yayınlanan makalede, bulunan ve üzerinde tartışılan kemiklerin Kungalara ait olduğu ve melezleşmenin nasıl geliştiği anlatıldı.

Kunga eşekleri çivi yazılı tabletlerde ve mühürlerde geçiyor

MÖ 3 bin yılın sonlarında yazılan çivi yazılı tabletlerde ve mühürlerde kungalara atıf yapılıyor.

Çivi yazısıyla yazılan ANŠE.BARxAN kelimesi kungaları ifade etmek için kullanılır.

Makale yazarları, bu eşeklerin diplomasi, tören ve savaşta kullanılmak üzere yetiştirilen güçlü hayvanlar olduğunu söylüyorlar.

Şekil 1 . Kunga'nın ikonografik ve metinsel tasviri. ( A ) UrIII Girsu/Lagaš'tan (British Museum BM23836) bir kil tabletin fotoğrafı ve çizimi üzerinde kunga için MÖ üçüncü binyıl çivi yazısı işaretleri (ANŠE.BARxAN), yan yana yerleştirilmiş çizimde vurgulanan çoklu oluşumları içerir. İlk iki satırda “alanda 1 bur 6 iku (=8.64 ha) olan, (ANŠE.BARxAN – kralın tek paydaları) iletilen arpa parselleri” yazıyor (çizim ve tercüme K. Maekawa'nın izniyle). ( B ) Ur Standardından bir detay, savaşta dört tekerlekli bir vagonu çeken eşit bir takımı gösteriyor (fotoğraf: The British Museum Images). ( C ) Ur'daki bir kraliyet mezarından dekoratif atlı bir dizgin halkasının görüntüsü, çağdaş ve Ur Standardında görünenlere benzer. ( D) Nineveh paneli: “yabani eşek avı” (645 - 635 BCE) (British Museum, Londra). Şekil S8, gösterilen denklerin kaballin olmadığını doğrulayan ek panelleri göstermektedir. (C ve D) British Museum, Londra; fotoğraf kredisi: E. Andrew Bennett.
Şekil 1 . Kunga’nın ikonografik ve metinsel tasviri. ( A ) UrIII Girsu/Lagaš’tan (British Museum BM23836) bir kil tabletin fotoğrafı ve çizimi üzerinde kunga için MÖ üçüncü binyıl çivi yazısı işaretleri (ANŠE.BARxAN), yan yana yerleştirilmiş çizimde vurgulanan çoklu oluşumları içerir. İlk iki satırda “alanda 1 bur 6 iku (=8.64 ha) olan, (ANŠE.BARxAN – kralın tek paydaları) iletilen arpa parselleri” yazıyor (çizim ve tercüme K. Maekawa’nın izniyle). ( B ) Ur Standardından bir detay, savaşta dört tekerlekli bir vagonu çeken eşit bir takımı gösteriyor (fotoğraf: The British Museum Images). ( C ) Ur’daki bir kraliyet mezarından dekoratif atlı bir dizgin halkasının görüntüsü, çağdaş ve Ur Standardında görünenlere benzer. ( D) Nineveh paneli: “yabani eşek avı” (645 – 635 BCE) (British Museum, Londra). Şekil S8, gösterilen denklerin kaballin olmadığını doğrulayan ek panelleri göstermektedir. (C ve D) British Museum, Londra; Fotoğraf: E. Andrew Bennett.

Yazarlar “zoolojik sınıflandırmaları hiçbir zaman kesin olarak belirlenmemiştir. Suriye, Umm el-Marra’da Erken Tunç Çağı’na ait zengin mezarlarda ortaya çıkarılan tek boynuzlu atların morfometrik analizi, onları bilinen diğer tek boynuzlu at türleri için bildirilen aralıkların ötesine yerleştirdi”

Göbekli Tepe’den gelen ~ 11.000 yıllık bir Suriye yaban eşeği (hemippe) ve hayatta kalan son iki hemippe ile birlikte bu ~ 4500 yıllık tek eşlilerden birinin genomlarını sıraladık. Kungaların dişi evcil eşekler ile erkek hemipler arasındaki F1 melezleri olduğu sonucuna vardık ve böylece melez hayvan yetiştiriciliğinin en eski kanıtlarını belgeledik” dedi.

Ur Standardında (MÖ 2600) tasvir edilen savaş arabalarından çeken bazı kúngalar (Littauer & Crouwel, 1979'dan sonra).
Ur Standardında (MÖ 2600) tasvir edilen savaş arabalarından çeken bazı kungalar (Littauer & Crouwel, 1979’dan sonra).

Kungalar, at ve eşeğin çiftleşmesinden doğan katırlar gibi kısırdı. Bir kunganın yetiştirilmesi için her defasında bir dişi eşeğin Suriye yaban eşeği ile çiftleştirilmesi gerekiyordu. Kunga kendi arasında çiftleşemezdi.

Atlardan önce Mezopotamya topraklarında görülen Kunga eşeği, dönemin diğer hayvanlarına göre pahalıydı.

İri görünümlü kungalar, Tanrı, Tanrıça ve soyluların arabasını çekiyorlardı. Ayrıca, savaş arabalarında da kullanılıyor daha az gösterişli olanlar ise sabana koşuluyordu.

Suriye yaban eşeği, “20. yüzyılın başlarında alt türlerin soyu tükenene kadar tüm modern eşeklerin en küçüğü” olduğu için modern çağa ulaşamadı.

Banner
Benzer Yazılar

Suaygırları Yüzünden Çıkan Savaşta Öldürülen Mısır Firavunu

17 Şubat 2021

17 Şubat 2021

Firavun II. Seqenenre Taa savaş alanında korkunç bir ölümle karşılaştı. Live Science’de yayınlanan bir habere göre Firavun ülkesini korumak isterken...

Sümer Bira Tanrıçası Ninkasi Ve O’nun İlahisi

9 Haziran 2021

9 Haziran 2021

Yerleşik kültür ürünü bira yazılı kayıtlara göre Sümer medeniyetinde ortaya çıkmıştır. Biranın Sümer medeniyetinden önce bir geçmişe sahip olup olmadığına...

26, Hanedan Rahibi Djehuty Imhotep’in Lahdi Minya’da Bulundu!

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Mısır, Minya’daki Al-Ghoreifa arkeolojik kazı alanında antik Mısır tanrısı Djehuty’nin baş rahibinin lahiti bulundu. Tanrı Djehuty’nin 26. Hanedan (MÖ 688-525)...

Antik Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği taş stel ortaya çıkarıldı

27 Haziran 2023

27 Haziran 2023

Pennsylvania Üniversitesi ve Iraklı arkeologlardan oluşan kazı ekibi Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği büyük bir...

Esna Tapınağında Tozların Altından Çıkan Koca Evren

23 Kasım 2020

23 Kasım 2020

Esna Tapınağı uzun bir süredir yenilenmeyi ve yeniden nefes almayı beklerken geçtiğimiz günlerde eski renklerine kavuşmanın sevincini yaşamıştı. Bizde bu haberi...

Herkül ve Büyük İskender’e bağlı ikiz tapınaklar Sümer şehri Girsu’da keşfedildi

29 Ocak 2024

29 Ocak 2024

Arkeologlar, Irak’ın güneydoğusunda şu anda Tello olarak bilinen bir Sümer şehri olan Girsu’daki kazılar sırasında biri diğerinin üzerine gömülü iki...

Dünya’nın En Eski Müşteri Şikayeti 3800 Yaşında

17 Ocak 2021

17 Ocak 2021

Aldığımız üründen memnun kalmadığımız zaman hemen hemen hepimizin yaptığı şey ürün hakkında şikayetçi olmaktır. Bunu bazen müşteri hizmetlerini arayarak bazen...

Assur Saraylarından Osmanlıya Kalan Miras “Harem ve Saray Planı”

25 Aralık 2020

25 Aralık 2020

Dünya’da ilk emperyalist yayılımı gerçekleştiren Akad devletinden sonra tarih sahnesine çıkan Assur devleti Akadlıların yayılım hayallerini gerçeğe dönüştürmüştür. MÖ.9 yüzyılda...

Tarihin İlk Bilinen Barış Antlaşmasına Açılan Kapı Kadeş Savaşı

13 Aralık 2020

13 Aralık 2020

Takvimler M.Ö. 1274 yılını göstermekte… Yer günümüz Suriye toprakları içinde kalan Kadeş ovası… Dönemin iki büyük egemen gücü Hititler ve...

Fizana Kadar Gidenlerin Görmesi Gereken Şehir Ghat!

12 Kasım 2020

12 Kasım 2020

Ghat başkent Trablus’a 1400 km uzaklıkta, Libya-Cezayir sınırının eteklerinde Fezzan’ın (Fizan) güneybatı bölgesinde, batı Libya çölünde yer alan antik bir...

Irak’ta arkeologlar 2700 yıllık şarap presi buldu

24 Ekim 2021

24 Ekim 2021

Kuzey Irak’taki Faida’da, yaklaşık dokuz kilometre (5,5 mil) uzunluğunda bir sulama kanalının duvarlarına oyulmuş taş oymalar ve büyük ölçekli bir...

Beyrut Baalbek Pazarında Roma Mozaiği Bulundu

31 Aralık 2020

31 Aralık 2020

Beyrut’un kuzeydoğusunda ki Baalbek’te bir pazarı kazan işçiler MÖ 60 ile MS 300 yılları arasındaki Roma işgaline tarihlenen bir mozaik...

İran’ın Batısında Asur Kralı II. Sargon’a Atfedilen Bir Yazıt Bulundu

25 Nisan 2021

25 Nisan 2021

İranlı arkeologlar, Batı İran’da bir Yeni Asur kralı II. Sargon‘a atfedilen bir kraliyet anıt yazıtının bir bölümünü keşfettiler. ISNA’nın aktardığına...

II. Ramses’e Savaş Kaybettiren Taktiksel Hata

5 Şubat 2021

5 Şubat 2021

Tunç çağı döneminin iki süper gücü Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Savaşı, dünya siyasi ve askeri tarihine damga vurmuştur....

Tanrı Marduk Babil Kralı Hammurabi’nin Egemenlik Silahı

18 Şubat 2021

18 Şubat 2021

Mezopotamya’da güçlü Tanrı Marduk Babil Kralı Hammurabi egemenliğinin gizli silahı olarak değerlendirilir. Tanrı Marduk Kral Hammurabi tarafından nasıl egemenlik silahı...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]