30 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Fizana Kadar Gidenlerin Görmesi Gereken Şehir Ghat!

Ghat başkent Trablus’a 1400 km uzaklıkta, Libya-Cezayir sınırının eteklerinde Fezzan’ın (Fizan) güneybatı bölgesinde, batı Libya çölünde yer alan antik bir şehirdir. Şehir, başkenti olan Ghat vilayetini takip ediyor ve kolayca ulaşılabilecek bir hatta sahip. Şehrin ülke içinde rahatça dolaşılabilecek bir havalimanı bulunuyor.

Şehrin sakinleri Tuareg’dir ve nüfusu yaklaşık 32.000’dir. Bunlardan bazıları Amazigh, Tifinagh veya eski Libya harflerini kullanarak Amazigh dili konuşuyor ve yazıyor. Geri kalanlar ise Arapça konuşuyor ve Nijerya ve Nijer kökenli olanlar Hausa dilini konuşuyor.

İsminin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmakta. Bazıları ismin yağmurdan (Ghaith) geldiğini yani çöldeki yolcunun ona yiyecek ve su sağladığı anlamına geldiğini söylerken bazıları İsmi Guth olan dindar bir adamdan aldığını ve mezarının hala eski Ghat şehrinde olduğunu söyler. Genellikle bu ikinci söylem halk arasında daha çok rağbet görmektedir.

Eski çağlarda, Ghat, Sahra-ötesi ticaret yolunda önemli bir terminal noktası ve Fezzan’da (Fizan)büyük bir idari merkezdi . Bu bölge , Ubari , Sabha ve Ghadames , artı Güneydoğu Cezayir ( Djanet ve Illizi ) dahil olmak üzere güneybatı Libya’nın çoğunu kapsayan Kel Ajjer Tuareg federasyonu için bir kaleydi .

MÖ 5. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar, Fezzan , Kartacalılar  ve daha sonra Roma İmparatorluğu – ile Batı ve Orta Afrika’daki Sahelya eyaletleri arasındaki Sahra-ötesi ticaret yollarını işleten bir şehir devleti olan Garamant İmparatorluğu’na ev sahipliği yapmıştır. 13. ve 14. yüzyıl boyunca, Fizan’ı bölümleri parçasıydı.

13 ve 14’üncü yüzyıllar arası Fizan, Kanem İmparatorluğu’nun eline geçti. 17’nci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu bölgede hakimiyet kurdu. Osmanlı İmparatoru 2. Abdülhamid döneminde Jön Türkler için sürgün yeri olarak kullanıldı çünkü Fizan, başkent İstanbul’dan en uzak toprak parçasıydı. Fizan’a bile giderim ve Fizan’a kadar yolun var sözlerinin çıkış sebebi de budur.

Ghat, coğrafi doğası, vadileri, altın kumları ve onu her yönden sınırlayan dağlarla karakterizedir.

İçinde dünyanın en eski mumyasının bulunduğu (adı Muhuggiag veya Wan Muhuggiag) , Antik Acacus dağları ile çevrili yüksekliği 1000 metreyi bulan bölgede eski bir Türk kalesi bulunur (Wan Mughjaj).

Güney tarafında bir dizi köy vardır. Yaklaşık olarak bu köyler 100 km. uzaklıktadır. M.Ö. 7000 yıllarına dayanan en eski arkeolojik yazıtları içeren bu alan aynı zamanda bölgenin en büyük sıradağlarından olan Tassili sıradağlarına ev sahipliği yapmaktadır.

Ghat Kalesi
Kale, Osmanlı İmparatorluğu tarafından Trablus ve Fezzan döneminde inşa edilmiştir.

Ghat Kalesi

1913 yılında şehri işgal eden İtalyan sömürgecileri tarafından yıkılmıştır. (1943- 1952) İkinci Dünya Savaşı’nın son yıllarında İngilizlerin İtalyanları yenmelerinden sonra kale yeniden inşa edilmiştir.

Bugün şehrin en önemli ve dikkat çekici eserlerinden biridir.

Kalenin tepesine giden yol Ghat antik kentinin patikalarından geçmektedir. Ghat Kalesi’nin tepesinde duran ‘Agram’, şehri ve yakındaki palmiye ağaçlarını kolayca kuşbakışı görülebilir.

Büyüleyici kaya oymaları ve altın kum tepeleri ile Acacus Dağları gibi, kalenin batı duvarının altında acil durumlarda kullanılmış olabilecek bir yeraltı tüneli vardır.

Kaf Ajnoun Dağı (Hayaletler Dağı)

Dağ Ghat’a 35 km, Tahala’ya 25 km uzaklıktadır, Ubari şehrinden başlar ve Ghat şehri ve hatta yaklaşık 600 km olan Cezayir üzerinden başlar. Ve Ghat halkının bu dağlarda çok sayıda hayaletin yaşadığını anlattığı birçok hikaye nedeniyle bu isimle anılır.

Acacus Dağları

Turistik şehir Ghat’ın önemini artıran, Sahra sakinlerinin tarihinde geçmiş dönemlere kadar uzanan Acacus ve Tassili Dağları’ndaki kaya yazıtlarını keşfetme yolunda önemli bir durak olması ve bölge genelinde geçen iklim değişikliğinin büyüklüğü. Farklı renkli kum tepelerinden kemerlere, geçitlere, izole kayalara ve vadilere kadar geniş bir manzara çeşitliliğine sahiptir.

Libya-Acacus dağları

Başlıca görülecek yerler arasında ‘Afzejare’ ve ‘Tin Khlega’ kemerleri bulunmaktadır. Bu bölge Sahra’nın en kurak alanlarından biri olmasına rağmen, tıbbi Calotropis procera gibi bir bitki örtüsü vardır.

Bölge, eski mağaraları ve bu resim ve oymaların önemi nedeniyle 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan kaya sanatı ile ünlüdür. Resimler 21.000 yıl öncesine tarihlendirilmektedir.

Ghat, çevredeki çöl manzaralarının güzelliğine ek olarak, komşu Tadrart Acacus ve Tassili N’Ajjer dağlarındaki tarih öncesi kaya resimleri ve gravürlerinin varlığı nedeniyle önemli bir turizm merkezidir . Kasabanın önemli bir turistik cazibe merkezi, Koukemen tepesindeki Ghat Kalesi’dir.

Tadrart Acacus

Ghat halkı her yıl Aralık ayı sonunda üç gün boyunca kültür ve turizm festivali düzenler. Festival etkinlikleri arasında folklor gruplarının sanatsal performansları, deve yarışları ve çöl kentlerinin şarkıları eşliğinde sanatsal aktiviteler yer alır.

Ghat, Sahra Çölü’nün kalbinde yer alan bir Libya bölgesi olan Fizan’a özgü sıcak bir çöl iklimine sahiptir . Yaz aylarında ortalama yüksek sıcaklıklar 3 ay boyunca (Haziran, Temmuz, Ağustos) 40 ° C’yi (104 ° F) aşar ve ortalama yüksek sıcaklıklar yılın en soğuk ayında 20 ° C’nin (68 ° F) üzerinde kalır. Kış günleri çok sıcak, güneşli ve kurudur. Yıllık yağış ortalamaları yalnızca 8 mm’dir , konumu dünyanın en kurak yerlerinden biri yapar. Gökyüzü yıl boyunca her zaman açık ve parlaktır.

Gezmek için en uygun zamanları elbette ki Ocak, şubat ve Mart aylarıdır.

Kaynak: Jami Bey, “Ghat ve Çevresi”, Coğrafi Dergi Cilt. 34, No. 2 Ağustos 1909, s. 171–173

Banner
Benzer Yazılar

Mısır’ın Kayıp Prensesi “Ankhesenamun”

22 Nisan 2021

22 Nisan 2021

Ankhesenamun, MÖ 1350 civarında Kral Akhenaten ve Kraliçe Nefertiti‘nin kızı olarak doğdu. Bir prenses olarak dünyaya gözlerini açan Ankhesenamun’un hayatı...

İsrail’de Yunanca yazılı sapan taşı bulundu

8 Aralık 2022

8 Aralık 2022

İsrailli arkeologlar Yavne arkeolojik alan içinde yer alan antik sarayda Yunanca yazılı 2200 yıllık sapan taşı buldular. Sapan taşı, Helenistik...

Umman’da 5.000 yıllık Erken Tunç Çağı yerleşim alanı keşfedildi

3 Ocak 2023

3 Ocak 2023

Ummanlı arkeologlar, Al Gharyein arkeolojik alanında devam eden kazılarda 5 bin yıllık Erken Tunç Çağı yerleşim alanı keşfettiler. Al Gharyein...

Levant’ta para birimi olarak kullanılan gümüşün en eski kanıtlarına ulaşıldı

9 Ocak 2023

9 Ocak 2023

Pazar günü, İsrailli arkeologlar, günümüz İsrail, Ürdün, Lübnan, Suriye ve Türkiye’nin bir kısmını içeren Levant bölgesinde gümüşün para olarak kullanıldığına...

Esna Tapınağı Orijinal Renklerine Kavuştu

15 Kasım 2020

15 Kasım 2020

Mısır  da bulunan Esna tapınağının keşfedilmesinin üzerinden 200 yıl geçtikten sonra araştırmacılar 2000 yıllık yazıtların orijinal renklerini ortaya çıkarmayı başardı....

Mısırlı arkeologlar, Ölüler Kitabı’ndan metinler içeren papirüs keşfetti

20 Ocak 2023

20 Ocak 2023

Mısır’ın Sakkara bölgesinde çalışan arkeologlar, bir yüzyıldan beri ilk kez Ölüler Kitabı’ndan metinler içeren 16 metre uzunluğunda bir papirüs ortaya...

Suaygırları Yüzünden Çıkan Savaşta Öldürülen Mısır Firavunu

17 Şubat 2021

17 Şubat 2021

Firavun II. Seqenenre Taa savaş alanında korkunç bir ölümle karşılaştı. Live Science’de yayınlanan bir habere göre Firavun ülkesini korumak isterken...

Suriye’de Amazon savaşçılarının tasvir edildiği nadir Roma mozaiği bulundu

12 Ekim 2022

12 Ekim 2022

Suriye iç savaşının başlamasından bu yana 11 yıl geçti. Binlerce insanın ölmesine ve büyük yıkımlara yol açan çatışma yıllarında kültürel...

Suriye Sahili Açıklarında Antik Roma Limanı Keşfedildi.

19 Şubat 2021

19 Şubat 2021

Rus ve Suriyeli arkeologlar, Suriye sahili açıklarında Antik Roma döneminden kalma liman keşfetti. Suriye, yaşadığı iç savaş ile boğuşmaya devam...

Asilzade Khuwy’nin Keşfi Mısır tarihini yeniden yazabilir

25 Ekim 2021

25 Ekim 2021

2019’da keşfedilen Khuwy adlı eski bir Mısır asilzadesinin mumyalanmış cesedi, eski Mısırlıların daha önce düşünülenden 1000 yıl önce ölülerinin karmaşık...

İsrailli Araştırmacılardan Kudüs Fatihi Selahaddin Eyyübi’nin Hattin Zaferine Garip Yaklaşımlar

30 Ekim 2020

30 Ekim 2020

İsrailli araştırmacılar Selahaddin Eyyübi’nin önderliğinde kazanılan Hattin savaşı sonuçları için enteresan çıkarımlarda bulundular. İsrailli karıkoca iki arkeoloğun savaşın sonuçları hakkında...

İsrail’de 2000 Yıllık Nadir Bir Kandil Bulundu

5 Mayıs 2021

5 Mayıs 2021

Arkeologlar, Kudüs’ün David (Davut) kentinde 2.000 yıllık nadir bir kandil buldular. Arkeologlar, Kudüs’ün David (Davut) Kenti’nde inşa edilen bir binanın...

Suudi Arabistan’da İslam öncesine ait yazıt ve boğa başı keşfedildi

18 Şubat 2023

18 Şubat 2023

Suudi arkeologlar, Necran bölgesindeki Al Ukhdud kazı alanında İslam öncesine ait yazıt ve bronz boğa başı keşfettiler. Keşfi, Suudi Arabistan...

Mısır’da 4.000 Yıllık Kaya Mezarlar Bulundu

12 Mayıs 2021

12 Mayıs 2021

Mısırlı arkeologlar, Sohag’ın doğusundaki El Hamdiya nekropolünde 4.000 yıllık kaya mezarlar ortaya çıkardı. Mısır Eski Eserler Yüksek Kurulu Arkeoloji Misyonu,...

Dünya’nın En Eski Müşteri Şikayeti 3800 Yaşında

17 Ocak 2021

17 Ocak 2021

Aldığımız üründen memnun kalmadığımız zaman hemen hemen hepimizin yaptığı şey ürün hakkında şikayetçi olmaktır. Bunu bazen müşteri hizmetlerini arayarak bazen...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]