4 June 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Dünyanın en eski runik alfabesi ile yazılmış sözcüğün yer aldığı taş keşfedildi

Yazı, Sümerliler tarafından bulundu ve geliştirildi. Zamanla dünyanın birçok noktasında yazı kullanılmaya başladı. Norveç’te bilinen en eski yazı rün bunlardan biridir.

Vikingler’in kullandığı ve yaklaşık Orta Çağ’ın sonlarına kadar kullanımı devam eden Runik yazı sistemi örnekleri Norveç’te 30 rün taşında görülür.

Bu taşlar, Roma Demir Çağı ve Göç Dönemi’ne (yaklaşık MS 550’ye kadar) tarihlendiriliyor.

Roma ile ticaret yapan İskandinav halkları, Roma alfabesini örnek alarak kendilerine yeni karakterli alfabe geliştirdiler. Germen halkları runik alfabe ile kayalara yazı yazdılar. Fakat, kayalara yazmayı ne zaman başlattılar sorusuna hala araştırmacılar net bir cevap bulamadılar.

2000 yıllık rün taşı İskandinavya’da yazılı ilk kelimeyi taşıyor

Dünyanın en eski tarihli rün taşı, Oslo Üniversitesi Kültür Tarihi Müzesi‘ndeki arkeologların Doğu Norveç’teki Tyrifjorden yakınlarındaki Hole’daki bir mezar alanını araştırdıkları 2021 sonbaharında keşfedildi.

Dünya'nın en eski runik alfabesi ile yazılmış sözcüğün yer aldığı taş keşfedildi
Fotoğraf: Alexis Pantos/KHM, UiO.

Radyokarbon tarihleme yöntemi, mezarın yaşının ve dolayısıyla taş üzerindeki yazıtların muhtemelen MS 1-250 yıllarına kadar uzandığını göstermektedir. Bu nedenle bu rün taşı, İskandinavya’da yazılı olarak kaydedilen kelimelerin en eski örneklerinden biridir ve yazıtlar, erken Demir Çağı boyunca runik yazının gelişimi ve kullanımı hakkında yeni bilgiler sağlıyor.

Tyrifjorden yakınında bulunan taş, kırmızımsı kahverengi Ringerike kumtaşındadır. Taş üzerinde 31×32 cm’lik rünler oyulmuş.

“Böyle bir runik bulgunun kucağımıza düşmesi eşsiz bir deneyim ve tüm runologların hayali. Benim için bu çok önemli bir buluntu, çünkü diğer korunmuş rün taşlarından farklı olan eşsiz bir bulgu, “diyor Oslo Üniversitesi Kültür Tarihi Müzesi’nde Yazılı Kültür ve İkonografi Profesörü olan runolog Kristel Zilmer.

Taş, sitenin adını almıştır ve şimdi Svingerudsteinen (Svingerud Taşı) olarak adlandırılmaktadır.

Taş, Idibera adında bir kadına ait olabilir.

Taşa yazılan isim, orada gömülü olan kişinin adı mıdır? Taşın ön yüzünde diğer yazıtlardan daha belirgin bir şekilde göze çarpan sekiz rün vardır. Karakterler, Roma harflerine dönüştürüldüler. Çıkan sonuç; idiberug.

Fotoğraf: Alexis Pantos/KHM, UiO.

“Metin muhtemelen Idibera adında bir kadına atıfta bulunuyor ve yazıt “Idibera İçin” anlamına gelebilir. Diğer olasılıklar, idiberug’un Idibergu / Idiberga gibi bir ismin veya belki de akraba adı Idiberung’un oluşturulması olmasıdır “diyor Profesör Zilmer.

Runik alfabeye futark denir, çünkü ilk altı rün “f u th a r k” dır. Alfabenin ilk üç rünü, ᚠ (f), ᚢ (u) ve ᚦ (th) taşı üzerinde tek bir yerde bulunabilir.

“Taşın birkaç çeşit yazıtı var. Bazı çizgiler bir ızgara deseni oluşturur ve küçük zikzak figürler ve diğer ilginç özellikler vardır. Tüm yazıtların dilsel bir anlamı yoktur. Birinin yazıyı taklit etmiş, araştırmış veya onunla oynamış olması mümkündür. Belki birisi rün oymayı öğreniyordu,” diyor Profesör Zilmer.

Hala yapılması gereken çok araştırma var, ancak Profesör Zilmer, runik yazının erken tarihi ve rün taşları yapma geleneği hakkında gelecekte çok daha değerli bilgiler edineceklerinden emin.

Kapak Fotoğrafı Oslo Üniversitesi Kültür Tarihi Müzesi/Alexis Pantos/KHM, UiO.

Banner
Benzer Yazılar

Athena Tapınağı’nın 2 bin 600 yıllık koruyucuları İzmir Arkeoloji Müzesi’nde ziyarete açılıyor

18 Nisan 2022

18 Nisan 2022

İzmir’in Foça ilçesindeki Phokaia Antik Kenti’nde yer alan 2 bin 600 yıllık Athena Tapınağı’nın 2 at ve 2 griffon büstünden...

Malta Tas-Silġ’de Yeni Bir Neolitik Yapı Keşfedildi

8 Ekim 2021

8 Ekim 2021

Malta, Marsaxlokk’taki Tas-Silġ’de devam eden kazılarda arkeologlar tarafından yeni bir Neolitik yapının kalıntıları keşfedildi. Tas-Silġ’de keşfedilen yapı, bu bölgede taş...

Oluz höyük dinsel kökleri ile şaşırtmaya devam ediyor

15 Şubat 2021

15 Şubat 2021

Amasya Oluz Höyük kazıları devam ediyor. Prof. Dr. Şevket Dönmez başkanlığında yürütülen Oluz Höyük kazıları ile Anadolu dinsel kökler ile...

Mısırlı Yetkililer İskenderiye Limanından Üç Eseri Kaçırma Girişimini Engelledi

28 Ekim 2020

28 Ekim 2020

Arkeolojik Limanlar ve Birimler Merkezi İdaresi başkanı, bir arkeoloji komitesinin parçaları incelediğini ve orijinalliklerini kanıtladığını söyledi. İskenderiye limanındaki arkeoloji birimi,...

Tarihin En Kötü İşkence Cihazı “Pirinç Boğa”

16 Ocak 2021

16 Ocak 2021

Agrigentum Tiranlığı günümüzde Sicilya’nın güneybatısında Sicilya Özerk bölgesinde bulunan Agrigento il sınırları içindedir. Phalaris (MÖ 570-549) Agrigentum kentinin bilinen en...

Orkney’de 5.500 yıllık mezarda iki gizemli taş

2 Eylül 2021

2 Eylül 2021

Orkney’de arkeologlar, 5.500 yıllık bir mezarda iki gizemli taş top keşfettiler. Arkeologlar, Sanday, Tresness’te, İskoçya’nın en eski anıtlarından biri olduğu...

Karaköy Sen Piyer Han Bakıma Alınıyor

8 Temmuz 2021

8 Temmuz 2021

İstanbul’un güzide mimari yapılarından Karaköy Sen Piyer Han İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından bakıma alınıyor. Karaköy semtinde yer alan İstanbul’un ünlü...

Neandertallerin Ölümünden Homo Sapiensler mi Suçlu?

2 Mart 2021

2 Mart 2021

Neandertallerin ölümünden Homo sapiensler suçlu gösterilmemelidir. Bu yargı son Leiden araştırması ile ortaya atıldı. Araştırma, neandertallerin ölümünden Homo sapiensler suçlu...

Antikythera mekanizmasının bulunduğu yerde devasa mermer kafa ortaya çıktı

20 Haziran 2022

20 Haziran 2022

Yunanistan Kültür Bakanlığı, dünyanın ilk analog bilgisayarı olarak kabul edilen Antikythera mekanizmasının çıkarıldığı yerde devasa mermer kafanın bulunduğunu bildirdi. 1900’lü...

Klazomenai Kazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar Erkan Ersoy “kazı amacıyla iş makinelerinin kullanımı söz konusu değil”

11 Haziran 2022

11 Haziran 2022

Klazomenai Antik Kenti nekropol alanında iş makineleri ile kazı yapıldığına yönelik çıkan haberler üzerine Klazomenia Kazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar...

Kudüs de Erken İslam Dönemine Ait 4 altın sikke bulundu.

12 Kasım 2020

12 Kasım 2020

Kudüs Golan Bölge Konseyi tarafından Hispin’de yeni bir mahalle inşası yapımı planı dahilinde İsrail Eski Eserler Kurumu tarafından yapılan arkeolojik...

Araştırmacılar Japonya’da 3000 yıllık Köpekbalığı Saldırısı Kurbanı Buldu

24 Haziran 2021

24 Haziran 2021

Gazeteler düzenli olarak korkunç köpekbalığı saldırılarının hikayelerini yayınlar ve çoğu insan bu saldırı haberlerine aşinadır. Ancak bugün yayınlanan bir makalede,...

Smyrna Antik Tiyatrosu’nda 1800 yıllık Satyros heykel başı çıkarıldı

30 Temmuz 2022

30 Temmuz 2022

İzmir, Kadifekale ve Smyrna Agorası arasındaki yamaçta bulunan Antik Smyrna Tiyatrosu’nda yapılan kazılarda M. S. 2. yüzyıla tarihlenen bir heykel...

İranlı arkeologlar, Doğu İran’da erken idari yönetimin ilk kanıtını keşfettiler.

21 Haziran 2022

21 Haziran 2022

İranlı arkeologlar, İran’ın doğusundaki Horasan eyaletinde 6.000 yıl önce yaşayan insanlar hakkında yeni bilgiler sağlayacağını düşündükleri erken idari yönetimin ilk...

İnşaat işçileri 2 bin yıllık Roma mezarları buldu

17 Şubat 2022

17 Şubat 2022

Erken, Orta, Geç Tunç Çağı, Arkaik Dönem, Mısır, Roma, Bizans kültür izlerine ev sahipliği yapan Gazze Şeridi’nde Mısır tarafından finanse...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]