31 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Pompeii Etrüksler Tarafından Kuruldu

Pompeii yaşadığı felaketin bir sonucu olarak günümüze kadar bozulmadan gelebilmiş antik şehirlerden biri. Bugün bile yeni keşifleriyle bizleri hala şaşırtan bir yer.

Peki Pompeii gerçekten bir Yunan kolonisi olarak mı kuruldu? Bilinenlerin ne kadarı doğru? Yanılgıların nedeni ünlü coğrafyacı Strabon mu? Bu soruları çoğaltmak mümkün. 

Yunanlı Strabon Pompeii’nin kökenlerini Roma öncesi Campania’nın bir Samnit nüfusu olan Osci’ye kadar takip etti. Ve yüzyıllar boyunca eskilerin ünlü coğrafyacısının haklı olduğu düşünüldü. Sonuçta Campania’da çoğunlukla Yunan kolonistler tarafından kurulan diğer kasabalardan farklı olarak, şu anda mevcut olan kanıtlar 6. yüzyılın ötesine geçmese bile, muhtemelen MÖ 9-8. yüzyıl civarında Oscanlar tarafından inşa edilmiştir gibi bir inanışa sahip olundu.

Pompeii’nin ve komşularının sonunu hazırlayan Venüv yanardağı aynı zamanda volkanik külün verimli bir arazi haline getirdiği Opics’in Sarno Vadisi’nde M.Ö 6 yüzyıla kadar uzanan bir tarihe sahiptir. İronik bir şekilde Vezüv hem Pompeii’yi küllerinden yaratmış hemde külleriyle yok etmiştir.

Şehir Etrüskler tarafından, bir Roma kolonisi haline gelmesinden yüzyıllar önce, Pompeii’yi kurmuş, surlarla şekillendirmiş, sokaklarını Tarquinia için yaptıkları gibi “gökyüzünü ve yıldızları takip ederek” düzenlemişlerdir.

Pompeii Yürüyüş yolu.
Pompeii Yürüyüş yolu.

Aynı zamanda Pompeii tam olarak bir Etrüks şehrinin bir kopyası gibide değildir. Her zaman kendine özgü bir yönü vardır. Ama bu gerçek onu bir Etrüks tarihi olduğunu anımsanmaması için yeterli değildir.

Arkeoloji parkının müdürü Massimo Osanna bir sempozyum konuşması sırasında:Bir Etrüsk vakfı hipotezine “ısrarla” yaklaşmanın her şeyden önce amaç olduğunu açıklamış: Kenti kuzeydoğuda birbirine bağlayan yol boyunca inşa edilen kutsal alanın kazısında bulunan 70’in üzerinde yazıtlı fincan bulduklarını söylemektedir.

Etrüsksler, şehir dışından başlayarak, şehirden başarılı bir ticari trafik merkezi olan Stabiae limanına giden yol üzerinde ilk kutsal alanları kurmuşlardı.

Arkeologlar, bu yol üzerindeki tapınağın 60’larda zaten tespit edildiğini ve 90’larda yeniden kazıldığını açıklıyor – ancak en ilginç buluntular ve bunların sistematik olarak incelenmesi, 2014’te başlatılan kazılar sırasında yapılmış, bir keşfe işaret ediyor. Bu, Pompeii’yi “Etrürya dışında en fazla Etrüsk yazıtını bulunan yer” yapıyor.

Bulunan fincanların çoğu, bir dilek veya adak yapan kişinin adının eşlik ettiği ritüel ifadelerle grafiti taşıyor. Bu isimlerin bazıları Campania’da daha önce hiç bulunmamış, ancak orta İtalya’nın Etrüsk merkezlerinden iyi bilinen Etrüsk isimleridir. Bu nesnelerde her zaman jenerik “Apa” (Etrüsk’te “baba”) ile gösterilen onurlu tanrı bile Etrüsk din kültürüne gönderme yapıyor gibi görünmektedir. 

Apollon tapınağı, Pompei.
Apollon tapınağı, Pompei.

Arkeologlar, tarihi ve daha yakın tarihli kazıların “bir kez daha alfabede ve Etrüsk dilinde” yazıtlı kapları geri getirdiği “halk meydanının yanındaki ana Pompeian kutsal alanı olan Apollon tapınağı için” kendini tekrar eden kanıtlara dikkat çekiyor. Öte yandan, Apollon tapınağında ve Üçgen Forum’da yapılan son kazıların kanıtladığı gibi, kent merkezinin mimarisi de farklıdır. Etrüsklerden olduğu kadar Yunanlılardan da bir şekilde uzak. Pompeii Arkeoloji Parkı Müdürü Osanna, “Daha yakından bakıldığında, Campania merkezlerinin zengin panoramasında genellikle bulunmayan bir stildir”, diyor.  Böylelikle Apollon tapınağının mimari stili Pompeii’deki gizemlerden biri olarak ünvanını koruyor.

Pompeii Etrüsk dili ve kültürünün kurduğu bir şehirdir. Belki de en büyük yıkımını MÖ 474’te Cumae Savaşı sırasında bir Yunan kolonileri koalisyonu tarafından yenilgiye uğratılması yüzünden oldu. Etrüksler bu savaşla yok oluş sürecine girdiler ve onların yerini bir dağ halkı olarak bilinen Oscanca konuşan Samnitler aldı.

Pompeii, aslında o savaştan sonra ortadan kayboldu, aynı zamanda sakinleri tarafından da terk edildi. Ve biraz da lanetlenmiş gibi, onlarca yıldır evlerinin ve kutsal alanlarının üzerine çöken karanlık, kurucularının anısını da alıp götürdü. Gerıye kalanlar ise kökenlerinden farklı etkilerle kirlenmiş ve zenginleşmiş bir topluluk.

Kaynaklar: Lessing, Erich ve Antonio Varone. Pompei . İtalya: Basımlar Pierre Terrail, Paris, 1996,1-65. 

Lessing,  Pompei, 1-65.

İlk resim Pompeii Wikipedia’dan alınmıştır.

Banner
Benzer Yazılar

Mısır’da Bulunan Mumya Portresi ile Mumyanın 3D Rekonstrüksiyonu Karşılaştırıldı.

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Bilim adamları bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Ms.1000 ‘ler de yaygın bir gelenek olan ölü gömme işlemlerinde mumyaların yüzüne koyulan ölü...

Viking Harald Bluetooth zamanından kalma büyük bir salon keşfedildi

30 Aralık 2022

30 Aralık 2022

Danimarka ve Norveç Kralı Viking Harald Bluetooth döneminden kalma büyük bir salon, Danimarka’nın Kuzey Jutland kentindeki Jammerbugt Belediyesi’nde bir köy...

Ege antik kentlerinde bulunan taşlar Yunan masa oyununun parçası olabilir

10 Ekim 2022

10 Ekim 2022

Arkeologlar, Ege ve Akdeniz’de yer alan antik yerleşimlerde bulunan taş kürelerin, Yunan masa oyununun bir parçası olabileceğini düşünüyorlar. Yunan masa...

Kythera açıklarında 2500 yıllık gemi enkazı bulundu

5 Kasım 2021

5 Kasım 2021

Yunanistan’ın Kythera adası açıklarında Klasik Çağ dönemine ait gemi enkazı bulundu. Enkaz, Bağımsız Güç İletim Operatörü (IPTO) nün Girit-Peloponnese denizaltı...

Arkeolog, İrlanda’daki kısmen batık bir yapının tarih öncesi bir mezar olduğunu söylüyor

25 Ekim 2022

25 Ekim 2022

Yeni araştırmalar, yıllar önce Güney İrlanda’daki küçük Rostellan köyünün kuzeyinde, Rostellan Ormanı’ndaki Cork Limanı’nın doğu kıyısında bulunan yapının tarih öncesi...

Mısır’da 59 Antik Tabut Bulundu

9 Kasım 2020

9 Kasım 2020

Mısır‘daki arkeologlar, 2500 yıldan daha uzun bir süre önce gömülmüş 59 adet iyi korunmuş ve mühürlenmiş ahşap tabutun keşfini duyurdu....

Antik Şehir Pompei’nin Laneti

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Kanadalı bir kadın, Pompeii’den çaldığı eserleri 15 yıl sonra ait oldukları yere geri gönderdi. Direktör Prof. Massimo Osanna Pompeii Arkeoloji...

Napoli’de Augustus dönemi su kemerinin daha önce bilinmeyen bir yeraltı yolu keşfedildi

4 Şubat 2023

4 Şubat 2023

Augustus dönemi su kemerinin yaklaşık yarım mil uzunluğundaki daha önce bilinmeyen bir yeraltı yolu, güney İtalya’nın Napoli kentinde keşfedildi. Cocceivs...

16. yy. yapılmış olan Salamanca Katedrali’nin astronot figürünün gizemi

11 Mart 2022

11 Mart 2022

İspanya’nın Salamanca şehrinde 16. yüzyıldan kalma bir İspanyol katedralinde oyulmuş bir “astronot” var. Yanlış okumadınız! Katedral Nueva olarak bilinen bu katedralin...

Fransa’da keşfedilen anıtsal Roma kompleksi

20 Mart 2023

20 Mart 2023

Kuzeydoğu Fransa’daki Reims şehrinde, arkeologlar MS 2. – 3. yüzyıldan kalma anıtsal Roma kompleksi keşfettiler. Yapı, bir U’nun kollarını oluşturan...

Kopya olduğu düşünülen kılıcın 3000 yıllık Tunç Çağı kılıcı olduğu ortaya çıktı

23 Ocak 2023

23 Ocak 2023

Chicago Field Müzesi’nde daha önce bir kopya olduğu düşünülen bir kılıcın, MÖ 1080 ila 900 yılları arasında tarihlenen 3000 yıllık...

Gizemli Antik Yunan “Ejderha Evleri”

25 Temmuz 2021

25 Temmuz 2021

Yunanistan’da ejderhalarla hiçbir ilgisi olmamasına rağmen “drakospita” veya ejderha evleri adı verilen gizemli bir antik Yunan evleri bulunuyor. Antik Yunan...

Amazon Kadın Savaşçıları Gerçekten Var mıydı?

6 Şubat 2021

6 Şubat 2021

Tarihte savaşçı kadınlar olarak bilinen Amazonlar‘ın varlığı arkeoloji ve tarih biliminde sürekli tartışılan konu olmuştur. Kimi bilim insanları, bu savaşçı...

Dünyanın En Eski Pantolonu Üç Dokuma Tekniğiyle Üretilmiş

27 Şubat 2022

27 Şubat 2022

2014 yılında, bir grup arkeolog Çin’de yaklaşık 3300 yıl öncesine ait şimdiye kadar bulunan en eski bir çift yün pantolon...

Antik Lidya kenti Patara’da 2400 yıllık Mutfak Ve Kadın Odası Bulundu!

8 Ekim 2020

8 Ekim 2020

Patara antik kentinde yapılan arkeolojik kazılarda bir mutfak ve bir “kadın odası” ortaya çıkarıldı. Kazılarda bulunmuş olan eserler arkeoloji dünyasını...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]