23 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Neolitik İnsanı 6000 Yıl Önce Tuz Üretiyordu

M. Ö. 10 bin yılından sonra insan yerleşik düzene geçmiştir. Neolitik insanı, Anadolu’da Hacılar, Boncuklu Höyük, Kuruçay, Çayönü ve Çatalhöyük’de kendisini göstermiştir. Göbeklitepe’nin yerleşik düzenin ilk örneğimi yoksa sadece tapınak alanımı o konuda tartışmalar hala devam etmektedir. Anadolu’da birçok örneği olan neolitik yerleşimleri Avrupa’da fazla görülmemektedir. Fakat son zamanlarda gerçekleştirilen kazı çalışmaları Avrupa kıtasında da belli noktalarda neolitik dönem yerleşmeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmalardan birisi İngiltere’de Kuzey Yorkshire yapılan arkeolojik kazıdır.

İngiltere’nin Kuzey Yorkshire da yapılan kazılarda arkeologlar, neolitik dönemine ait Batı Avrupa’daki en eski tuz işleme sahalarını ortaya çıkardılar.

Arkeologların ilk bulgu değerlendirmelerinde “Neolitik insanların Stonehenge’in inşasından yaklaşık 6.000 yıl önce İngiltere’de tuz üretmekte oldukları” düşüncesini öne sürdüler.

Bilinen en eski tuz üretim sahası

Kuzey Yorkshire’daki Street House çiftliğindeki bir alanda yapılan kazılar, İngiltere’de şimdiye kadar bulunan en eski tuz üretim sahasının ve Batı Avrupa’da türünün ilk örneklerinden birinin M.Ö.3800 yılına kadar uzanan kanıtlarını ortaya çıkardı.

Loftus yakınlarındaki bir kıyı şeridinde bulunan bir alanda ortaya çıkarılan buluntular arasında üç ocak, kırık neolitik çanak çömlek parçaları, bazılarında hala tuz birikintileri içeren bir hendek, şekillendirilmiş taş eserler ve bir depolama çukuru yer alıyor – hepsi de tuz işlemenin önemli kanıtları.

Sherlock: “buluntular tek kelime ile muhteşem ve ulusal öneme sahip”

Kazıya öncülük eden arkeolog Steve Sherlock’a göre , buluntular tek kelime ile  “muhteşem ve ulusal öneme sahip”. Sherlock, keşifle ilgili olarak “Britanya’da çok sayıda bronz çağı tuz işleme sahası bilinmektedir ve bunların en eskisi MÖ 1400’lere kadar uzanmaktadır. Ancak kıta Avrupası’nda, özellikle Polonya ve Balkanlar’da neolitik tuzlar bulunsa da, Birleşik Krallık’ta buna benzer hiçbir yer bilinmiyordu” dedi.

Kuzey Yorkshire bölgesinde bulunan neolitik yerleşimde ele geçen tuz parçaları
Kuzey Yorkshire bölgesinde bulunan neolitik yerleşimde ele geçen tuz parçaları

Bu kadar net konuşmak için biraz beklediğini dile getiren Sherlock; “keşfin neolitik çağa bakış açımızı değiştirebilir demem için güven kazanmam biraz zaman aldı. Ancak antik tuz üretimindeki diğer akademik uzmanlardan aldığım paylaşımlar ve sonrasında hepsi bunun neolitik tuz işçiliğinin kanıtı olduğu ve son derece önemli olduğu görüşüne sahip olunca bu yargıyı ilan ettim” ifadesini kullandım

Araştırma hakemli dergi Antiquity’nin Haziran sayısında yayınlandı.

Yerleşimlerini oluşturmak için meşe ve karaağaç ormanlarını temizleyen Sherlock, o sırada Street House sitesini kullananların “öncüler” gibi olduğunu söyledi. Sherlock, bölgede bulunan çömleklerin MÖ 4.000 civarında kuzey Fransa’dan göç eden insanlar tarafından tanıtılan bir türden olduğunu ve “tuzla işleme teknolojisinin muhtemelen bu göçmen insanlarla birlikte geldiğini” söyleyerek şu bilgileri aktardı.

“Street House’da bulunan çanak çömleklerle ilgili daha önceki araştırmalar, süt ürünlerinin varlığını gösteren ve avcı toplayıcılıktan mahsul yetiştirmeye ve hayvan beslemeye dayanan daha yerleşik bir çiftçilik yaşam tarzına geçen bir toplumu öneren lipid birikintilerini göstermişti.

Kış boyunca kullanılmak üzere gıda maddelerinin korunmasına izin verdiği için tuz, o zamanlar nadir ve çok değerli bir mal oluyordu. “Tuzu kontrol edip yönetebilen ve dağıtabilen insanlar genellikle toplumun daha zengin unsurlarıdır” dedi. Sokak Evi’nde kazılan dönemden kalma diğer yapılar – bir cairn, morg yapısı ve ev de dahil olmak üzere – gelişen bir topluluğa işaret ediyor.”

Sherlock, erken neolitik insanların yakınlardaki plajlarda deniz suyu toplayacağına ve burada yoğun bir tuzlu suya buharlaşmasına izin verileceğine inanıyor. Bu daha sonra işleme alanına taşındı ve tuzlu su tencerelerde ısıtılmadan önce tuzlu su çukurunda saklandı ve daha sonra tuz topaklarını geri almak için kırıldı. Bunların daha sonra başka mallarla takas edilmesi muhtemeldir.

Sherlock, karşılaştırılabilir hiçbir erken neolitik bölgenin bulunmamış olmasının, aradan geçen altı bin yıldaki yükselen deniz seviyeleri ve kıyı erozyonundan kaynaklanıyor olabileceğini söyledi.

Bu keşif, “[erken neolitik insanların] çiftçilik yapma, yemek hazırlama ve pişirme becerisine bakışımızı değiştirdiğini belirten Sherlock, “Bu endüstriyel sürecin nasıl işlediğine ve nasıl pazarlandığına ve dağıtıldığına dair dinamikler hakkında düşünmemiz gerekiyor. Bu insanların – çiftçi olarak – belli bir düzeyde endüstriyel işleme uygulayan ve bu ürünü bir alana dağıtan insanlara bakış açısını değiştiriyor” dedi.

 

Kaynak: theguardian

Banner
Benzer Yazılar

Saqqara’da Prens Waser-If-Re’nin Mezarı Keşfedildi

22 Nisan 2025

22 Nisan 2025

Ünlü Mısır bilimci Zahi Hawass liderliğindeki Mısır Yüksek Eski Eserler Konseyi ve Zahi Hawass Arkeoloji ve Miras Vakfı’nın ortak yürüttüğü...

İskoçya’da altından yapılmış nadir pommel keşfedildi

24 Ekim 2022

24 Ekim 2022

İskoçya’nın Stirling kentinde bir metal dedektörcüsü tarafından altından yapılmış nadir pommel keşfedildi. Kılıç, hançer, bıçak kabzasının olduğu kısma pommel deniyor....

Kyme Antik Kenti Kaderine mi Terkedildi?

22 Mayıs 2021

22 Mayıs 2021

Antik Çağda Aiolis Bölgesi sınırları içerisinde yer alan günümüzde İzmir ili Aliağa ilçesinde bulunan Kyme Antik Kenti, bakımsızlık ve ilgisizliğin...

Mısır’da, şimdiye kadar görülmemiş antik dini ritüeli barındıran bir tapınak keşfedildi

7 Ekim 2022

7 Ekim 2022

Mısır’daki Arap Çölü’ndeki bir Greko-Romen limanı olan Berenike sahasında kazı yapan arkeologlar, şimdiye kadar görülmemiş antik dini ritüeli barındıran bir...

Amos Antik Kentinde Bir Mezar İçin Kurtarma Kazısı Yapılacak

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Muğla’nın Marmaris ilçesine bağlı Amos antik kentinde kaçak kazı aramaları sonucu bulunmuş bir mezarda kurtarma kazısı yapılacak. Antik Amos harabelerine...

Hırvat Kıyılarında 6 Bin Yıllık Ada Yerleşimi Bulundu

25 Haziran 2021

25 Haziran 2021

Uydu görüntüleri, Hırvat kıyılarında 6 bin yıllık bir ada yerleşimini ortaya çıkardı. Zadar Üniversitesi’nde profesör olan arkeolog Mate Parica ,...

Dünya’nın en eski kalpazanlığı

22 Kasım 2020

22 Kasım 2020

Hayfa Üniversitesi ve Kudüs İbrani Üniversitesi, Arkeoloji Bilimi Dergisi’nin gelecek ay yayınlanması beklenen sayısında Dünya’nın en eski kalpazanlığı konusunu ele...

Peru’da 1200 yıllık Wari tapınak alanı keşfedildi

24 Şubat 2023

24 Şubat 2023

llinois Chicago Üniversitesi’nden arkeologlar, 1.200 yıl önce Wari İmparatorluğu tarafından güney Peru’daki Pakaytambo bölgesinde (MS 600-1000) inşa edilen bir tapınak...

Bilim insanları, Mayaların esrarengiz 819 günlük sayımını çözdü

24 Nisan 2023

24 Nisan 2023

Mayalar, gök cisimlerinin hareketlerini yakından gözlemleyen ve tutulmaları ve diğer astronomik olayları tahmin etmek için karmaşık yöntemler geliştiren yetenekli astronomlardı....

19. Yüzyılda Sözde Frenoloji Bilimi Neden Cadıların Kafataslarını İnceledi? Bu ‘Şarlatanlık mı Yoksa Bilim mi?’

31 Ekim 2020

31 Ekim 2020

19. yüzyılda İskoçya’da, Fife merkezli bir antikacı, tartışmalı sözde frenoloji biliminin (insanın özyapısını ve zihinsel yetisini kafatasının dış yapısına, dış...

Kazakistan’da antik Türk dönemine ait 1300 yıllık taş baba heykeli bulundu

3 Ağustos 2021

3 Ağustos 2021

Kazakistan’ın güneyinde, Türkistan’dan yaklaşık 250 kilometre (155 mil) uzaklıkta, erken Türk dönemine ait 1300 yıllık bir taş baba heykeli keşfedildi....

İznik Gölü’ndeki batık bazilikada Aziz Nikolas (Noel Baba) figürlü kolye ucu ortaya çıkarıldı

6 Ekim 2022

6 Ekim 2022

İznik Gölü’nde 1.5 metre derinlikte kalıntıları bulunan bazilikada başlatılan su altı arkeolojik kazı çalışmalarında Aziz Nikolas (Noel Baba) figürlü kolye...

Baltık Denizi’nin Derinliklerinde Enigma Bulundu

4 Aralık 2020

4 Aralık 2020

Alman WWF dalgıçlar, Baltık Denizi‘nin derinliklerinde İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma Enigma Şifreleme Makinesi buldular. Baltık’ta balık ağlarını toplamak için dalan...

Araştırmacılar, Neandertallerin İnsanlarla Aynı İşitme Kapasitesine Sahip ve Konuşabildiklerini Söylüyor

2 Mart 2021

2 Mart 2021

Bilim insanları, insan evrimi konusunda uzun süredir devam eden bir soruyu çözmüş olabileceklerine inanıyorlar. Neandertal kulaklarının sanal olarak yeniden yapılandırılması...

Kibyra Antik Kentinde Yeni Keşifler

27 Kasım 2020

27 Kasım 2020

Burdur ilindeki Kibyra antik kentinde ait iki tanrı heykeli ortaya çıkarıldı. Kibyra (veya Cibyra Magna), MÖ ikinci yüzyılda dört şehir...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]