31 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Neolitik İnsanı 6000 Yıl Önce Tuz Üretiyordu

M. Ö. 10 bin yılından sonra insan yerleşik düzene geçmiştir. Neolitik insanı, Anadolu’da Hacılar, Boncuklu Höyük, Kuruçay, Çayönü ve Çatalhöyük’de kendisini göstermiştir. Göbeklitepe’nin yerleşik düzenin ilk örneğimi yoksa sadece tapınak alanımı o konuda tartışmalar hala devam etmektedir. Anadolu’da birçok örneği olan neolitik yerleşimleri Avrupa’da fazla görülmemektedir. Fakat son zamanlarda gerçekleştirilen kazı çalışmaları Avrupa kıtasında da belli noktalarda neolitik dönem yerleşmeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmalardan birisi İngiltere’de Kuzey Yorkshire yapılan arkeolojik kazıdır.

İngiltere’nin Kuzey Yorkshire da yapılan kazılarda arkeologlar, neolitik dönemine ait Batı Avrupa’daki en eski tuz işleme sahalarını ortaya çıkardılar.

Arkeologların ilk bulgu değerlendirmelerinde “Neolitik insanların Stonehenge’in inşasından yaklaşık 6.000 yıl önce İngiltere’de tuz üretmekte oldukları” düşüncesini öne sürdüler.

Bilinen en eski tuz üretim sahası

Kuzey Yorkshire’daki Street House çiftliğindeki bir alanda yapılan kazılar, İngiltere’de şimdiye kadar bulunan en eski tuz üretim sahasının ve Batı Avrupa’da türünün ilk örneklerinden birinin M.Ö.3800 yılına kadar uzanan kanıtlarını ortaya çıkardı.

Loftus yakınlarındaki bir kıyı şeridinde bulunan bir alanda ortaya çıkarılan buluntular arasında üç ocak, kırık neolitik çanak çömlek parçaları, bazılarında hala tuz birikintileri içeren bir hendek, şekillendirilmiş taş eserler ve bir depolama çukuru yer alıyor – hepsi de tuz işlemenin önemli kanıtları.

Sherlock: “buluntular tek kelime ile muhteşem ve ulusal öneme sahip”

Kazıya öncülük eden arkeolog Steve Sherlock’a göre , buluntular tek kelime ile  “muhteşem ve ulusal öneme sahip”. Sherlock, keşifle ilgili olarak “Britanya’da çok sayıda bronz çağı tuz işleme sahası bilinmektedir ve bunların en eskisi MÖ 1400’lere kadar uzanmaktadır. Ancak kıta Avrupası’nda, özellikle Polonya ve Balkanlar’da neolitik tuzlar bulunsa da, Birleşik Krallık’ta buna benzer hiçbir yer bilinmiyordu” dedi.

Kuzey Yorkshire bölgesinde bulunan neolitik yerleşimde ele geçen tuz parçaları
Kuzey Yorkshire bölgesinde bulunan neolitik yerleşimde ele geçen tuz parçaları

Bu kadar net konuşmak için biraz beklediğini dile getiren Sherlock; “keşfin neolitik çağa bakış açımızı değiştirebilir demem için güven kazanmam biraz zaman aldı. Ancak antik tuz üretimindeki diğer akademik uzmanlardan aldığım paylaşımlar ve sonrasında hepsi bunun neolitik tuz işçiliğinin kanıtı olduğu ve son derece önemli olduğu görüşüne sahip olunca bu yargıyı ilan ettim” ifadesini kullandım

Araştırma hakemli dergi Antiquity’nin Haziran sayısında yayınlandı.

Yerleşimlerini oluşturmak için meşe ve karaağaç ormanlarını temizleyen Sherlock, o sırada Street House sitesini kullananların “öncüler” gibi olduğunu söyledi. Sherlock, bölgede bulunan çömleklerin MÖ 4.000 civarında kuzey Fransa’dan göç eden insanlar tarafından tanıtılan bir türden olduğunu ve “tuzla işleme teknolojisinin muhtemelen bu göçmen insanlarla birlikte geldiğini” söyleyerek şu bilgileri aktardı.

“Street House’da bulunan çanak çömleklerle ilgili daha önceki araştırmalar, süt ürünlerinin varlığını gösteren ve avcı toplayıcılıktan mahsul yetiştirmeye ve hayvan beslemeye dayanan daha yerleşik bir çiftçilik yaşam tarzına geçen bir toplumu öneren lipid birikintilerini göstermişti.

Kış boyunca kullanılmak üzere gıda maddelerinin korunmasına izin verdiği için tuz, o zamanlar nadir ve çok değerli bir mal oluyordu. “Tuzu kontrol edip yönetebilen ve dağıtabilen insanlar genellikle toplumun daha zengin unsurlarıdır” dedi. Sokak Evi’nde kazılan dönemden kalma diğer yapılar – bir cairn, morg yapısı ve ev de dahil olmak üzere – gelişen bir topluluğa işaret ediyor.”

Sherlock, erken neolitik insanların yakınlardaki plajlarda deniz suyu toplayacağına ve burada yoğun bir tuzlu suya buharlaşmasına izin verileceğine inanıyor. Bu daha sonra işleme alanına taşındı ve tuzlu su tencerelerde ısıtılmadan önce tuzlu su çukurunda saklandı ve daha sonra tuz topaklarını geri almak için kırıldı. Bunların daha sonra başka mallarla takas edilmesi muhtemeldir.

Sherlock, karşılaştırılabilir hiçbir erken neolitik bölgenin bulunmamış olmasının, aradan geçen altı bin yıldaki yükselen deniz seviyeleri ve kıyı erozyonundan kaynaklanıyor olabileceğini söyledi.

Bu keşif, “[erken neolitik insanların] çiftçilik yapma, yemek hazırlama ve pişirme becerisine bakışımızı değiştirdiğini belirten Sherlock, “Bu endüstriyel sürecin nasıl işlediğine ve nasıl pazarlandığına ve dağıtıldığına dair dinamikler hakkında düşünmemiz gerekiyor. Bu insanların – çiftçi olarak – belli bir düzeyde endüstriyel işleme uygulayan ve bu ürünü bir alana dağıtan insanlara bakış açısını değiştiriyor” dedi.

 

Kaynak: theguardian

Banner
Benzer Yazılar

Kuzeybatı Çin’de bulunan 2700 yıllık Asur tarzı deri pullu zırh

10 Aralık 2021

10 Aralık 2021

MÖ ilk bin yılında Orta ve Doğu Avrasya arasında çevre ve insan toplulukları için çok önemli siyasi, kültürel, askeri ve...

Dilin Yapısı 40 Milyon Öncesine Dayanıyor

2 Kasım 2020

2 Kasım 2020

İnsanı diğer canlılardan farklı kılan en büyük özelliği kullandığı dildir. Dilin yapısının temellerinin ne zaman atıldığı ve nasıl günümüze kadar...

Sibirya’da daha önce bilinmeyen bir kültüre ait kurgan ortaya çıkarıldı

10 Ocak 2023

10 Ocak 2023

Sibirya Federal Üniversitesi’nden arkeologlar, daha önce bilinmeyen bir kültüre ait kurgan çok sayıda bronz alet ve eser ortaya çıkardılar. Keşif...

Macaristan Gümrüğünde Yakalanan 412 Adet Tarihi Eser Türkiye’ye Getiriliyor

20 Şubat 2021

20 Şubat 2021

Kültür ve Turizm Bakanlığının, tarihi eser kaçakçılığıyla olan mücadelesi hız kesmeden devam ediyor. Ülkemizden yasadışı yollarla yurtdışına kaçırılan eserler için çalışmalar...

Ordu’da Roma Dönemi 2.000 Yıllık Lahitler Bulundu

16 Eylül 2021

16 Eylül 2021

Ordu’da yol genişletme çalışmaları sırasında kepçe operatörünün dikkati sayesinde 2.000 yıllık lahitler bulundu. Lahitlerin içerisinde ziynet eşyaları da çıktı. Ordu’nun...

Negev Çölü’nde binlerce yıllık devekuşu yumurtaları bulundu

18 Ocak 2023

18 Ocak 2023

Tarih öncesi çağlardan beri göçebeler tarafından kullanılan bir Negev kamp alanındaki ateş çukurunun yanında 4.000 ila 7.500 yıl öncesine tarihlenen...

Amastris Antik Kenti kurtarma kazılarında 2 bin yıllık amulet ortaya çıkarıldı

11 Kasım 2022

11 Kasım 2022

2014 yılında Bartın’ın Amasra ilçesinde okul inşaatı temel kazılarında Roma dönemi kalıntılarına ulaşılması sonrası gerçekleştirilen kurtarma kazılarında 2 bin yıllık...

İznik’te mumyalanmış 3 iskelet bulundu

7 Ekim 2021

7 Ekim 2021

İznik’te devam eden kazılarda, M. S. 2’nci yüzyıla tarihlenen iki lahit ortaya çıkarıldı. Lahitlerden mumyalanmış iskeletler çıktı. İznik Hisardere Nekropolü...

Orkney Adası’na yapılan Tunç Çağı göçlerinin liderleri kadınlardı

8 Şubat 2022

8 Şubat 2022

Kuzey İskoçya’nın Orkney Adası’na, Avrupa’dan Tunç Çağı’nda başlayan göçlerin liderliğini kadınların yaptığına dair yeni kanıtlara ulaşıldı. İskoçya’nın kuzey kıyısında yer...

Sibirya’da 2.000 Yıllık Dans Eden Adam Heykelciği Bulundu

6 Mayıs 2021

6 Mayıs 2021

Rusya’nın en büyük üçüncü bölgesi olan Novosibirsk’teki Ob Nehri üzerinde yeni bir köprü için yapılan kazılarda, on santimetre yüksekliğinde bir...

Hitit kenti Büklükale’nin, Hurri toplumu ile yakın bağları olduğunu gösteren “önemli keşif”

20 Ekim 2022

20 Ekim 2022

Japon arkeologlar, Büklükale’de Hitit İmparatorluğu’nun ilk yıllarına ait Hurri dini arınma metnini içeren kil tablet parçasını keşfettiler. Araştırmacılara göre keşif,...

Deniz arkeoloğu Wisconsin Gölü’nde 3.000 yıllık kano keşfetti

23 Eylül 2022

23 Eylül 2022

Amerika Birleşik Devletleri’nin Wisconsin eyaletinin adını aldığı Wisconsin gölünde bir deniz arkeoloğu 3.000 yıllık kano keşfetti. Kızılderili kabilelerinin 14 bin...

Tunceli Müzesi’nde sergilenen ok uçları 5.000 yıllık tarihe ışık tutuyor

23 Eylül 2021

23 Eylül 2021

Son Neolitik/İlk Kalkolitik dönemden İlk Tunç Çağa kadar 11 yapı katına sahip Pulur Sakyol Höyüğü ‘nde ortaya çıkarılan ve Tunceli...

Tunç Çağında Görülen Nadir Hastalıkların İlginç Sosyal Boyutları

4 Mart 2021

4 Mart 2021

Nadir Hastalıklar denilince hemen hemen hepimizin aklına gelen şey bu hastalığın çok az kişiyi etkilemiş olmasıdır. Muhtemelen bahsedilen bu hastalık...

Libasyon alanlı Urartu mezarı keşfedildi

16 Ocak 2023

16 Ocak 2023

Van Gölü sularının çekilmesiyle ortaya çıkan Urartu dönemi tapınak kalıntılarına yakın bir yerde libasyon ritüelinin yapıldığı 3 odalı mezar ortaya...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]