Kralların strateji kurması için tasarlanmış bir oyun. Yoksa siz sadece oyunları eğlenmek için olduklarını düşünenlerdenseniz kesinlikle çok yanılıyorsunuz. Antik dünyada oynanan stratejik oyunların bir çoğu savaş becerilerinin geliştirilmesi için kurgulanmıştır. Bunlardan en bilineni ise Vikinglere ait.
Viking savaşları daha çok aniden ve hazırlıksız savaşa girdiklerini düşündürse de işin doğrusu bu değil. Aksine bu savaşların oldukça bilimsel bir yönü var. Taktik becerilerini Kralın oyunu olarak bilinen “Hnefatafl” gibi oyunlarla geliştiriyorlardı.
İskoçya Eski Eserler Derneği başkanı Dr. David Caldwell Military Historia ile yaptığı röportajda “Kralını dört köşe meydanlarından birine ilk götüren oyuncu oyunu kazanırdı” dedi
Hnefatafl’da bir oyuncunun, savaşçılar tarafından savunulan, tahtaya merkezi olarak yerleştirilmiş bir kralı vardı. Diğer oyuncunun tahtanın kenarlarına yerleştirilmiş piyonları vardı.
Uppsala Üniversitesi’nden Viking uzmanı Dr. Charlotte Hedenstierna-Jonson bir konferansta “İnsanlar oyunların eğlence amaçlı olduğunu sanıyor ama öyle değil. Stratejik ve taktik savaşı uygulamanın bir yoluydu . Dövüş yaşamı ile oyun arasında çok önemli bir bağlantı var.” demişti.
Tahta oyununun izleri, gemiler de dahil olmak üzere Viking mezarlık alanlarında sıklıkla bulunmuştur. Oyun genellikle savaşçı veya lider olarak kimliklerini öne süren diğer kanıtlarla birlikte erkeklerin mezarlarında ortaya çıktı. 2000’lerin başında, oyun parçaları Estonya’da gömülü İsveç’ten 40 erkek Viking savaşçısı arasında bulundu; “yüzük kılıcı” ile ifade edilen grubun lideri, törenle ağzına yerleştirilen Hnefatafl “kral” parçasıyla gömülmüştü. Atlas Obscura’daki tarihçi Helene Whittaker’a göre, oyunun erkek mezarlarındaki varlığı (masa oyunları) ile seçkin erkeklerin savaşçı ideolojisi arasında bilinen bir bağlantı olduğunu gösteriyor.
Yine de Vikingler , arkeolojik kanıtlara göre , askeri stratejiyi sadece erkeklere bağlamadılar. İsveç, Birka’da kazılan Bj 581 adlı ünlü bir mezar, özellikle “güçlü bir savaşçının” kalıntılarını içeriyordu – askeri bir garnizonun yanında yüksek bir yüksekliğe gömülmüş ve bir kaya ile işaretlenmiş, ölen kişinin mezarı zengin bir çift elli balta, dövüş bıçağı, mızrak, kılıç, iki kalkan ve iki atlı at dahil olmak üzere bir dizi savaş teçhizatı. Açıkça mezar Vikinglerin savaş sanatında tanınmayı hak ettiğini düşündüğü birine aitti. Tarihçiler her zaman bu “profesyonel savaşçının” erkek olduğunu varsaymışlardı, ancak kapsamlı adli incelemeler onun aslında bir kadın olduğunu doğruladı.
Kadın, diğer Viking savaş şefleri gibi, bir Hnefatafl oyunuyla gömüldü . Oyunda aralarında bir “kral” ve üç zar olmak üzere 28 taş vardı. Ceset oturur pozisyonda gömülmüş görünüyor. Strateji oyunu kucağına yerleştirilmişti. Bj 581’i araştıran araştırma ekibinin lideri Hedenstierna Jonson, The New York Times’a verdiği demeçte, oyunun mezarına dahil edilmesi, birçok erkek çağdaş gibi, onun da “komutanın kendisinde olduğuna dair” stratejik kararlar “aldığını gösteriyor.
Oyun parçaları genellikle balina kemiği, cam ve kehribar gibi pahalı ve kaliteli malzemelerden yapılmıştır. Bu zenginliğe rağmen Caldwell, oyunun hayal edebileceğinden daha yaygın olduğunu öne sürüyor. ” Hnefatafl ve satranç gibi oyunlar seçkinler arasında tanıtılmış olabilir, ancak bunların toplumdaki tüm kademeler tarafından oynandığına dair pek çok kanıt var” dedi.
Caldwell, Hnefatafl’ın muhtemelen ilk olarak Demir Çağı’nda İskoçya’da ortaya çıktığını tahmin ediyor . Shetland’daki Jarlshof’ta eski bir Viking yerleşim yerinde, arduvaz üzerine çizilmiş çift taraflı bir oyun tahtası bulundu. İskandinav etkisi, Batı Adaları’nın yanı sıra Orkney, Shetland, Caithness ve Sutherland bölgelerindeki yerleşimler aracılığıyla İskoçya kültürüne girdi. İskoçya’da keşfedilen ünlü Lewis satranç figürleri Hnefatafl oynamak için kullanılmış olabilir .
Caldwell, ” Lewis parçalarının çoğunun satranç kadar Hnefatafl için kullanıldığını düşünüyoruz ” dedi. ” Hnefatafl’da kralı savunmak için bir krala, piyonlara ve diğer savaşçılara ihtiyaç vardı.”
Vikingler ayrıca İskoçya’da güçlü bir askeri iz bıraktı bununla birlikte bir savaşçı ruhu ve savaş yaklaşımları..
Caldwell, Military Historia’ya “Gemiler ve özellikle Batı Adaları ve Batı Yaylalarında Ortaçağ İskoçları tarafından kullanılan silahlar da dahil olmak üzere ekipmanların çoğu, Viking prototiplerinden türetildi” dedi. “İskoçya’nın bu bölgelerindeki Orta Çağ toplumu büyük ölçüde askerileştirilmişti ve bu muhtemelen nihayetinde Viking zamanlarından türetilmiş bir yaşam biçimiydi.”.
Hnefatafl’ı denemeyi merak edenlerinin varsa oyun hala çevrimiçi satışta ve oldukça rağbet görmekte.
Bir önceki yazımız olan Terör ve Savaştan Büyük Zarar Gören Musul Müzesi Tekrar Kapılarını Açıyor başlıklı makalemizde DEAŞ, Irak ve Irak Savaşı hakkında bilgiler verilmektedir.
