Fransa’da 1900 yılında bulunan ve yüzyılı aşkın süredir unutulmuş olan süslü bir Bronz Çağı’ndan kalma taş levha, Avrupa’nın bilinen en eski haritası olduğu ortaya çıktı.
Fransız Ulusal Önleyici Arkeolojik Araştırma Enstitüsü (Inrap), Bournemouth Üniversitesi, CNRS ve Université de Bretagne Occidentale’den (UBO – Batı Brittany Üniversitesi) araştırmacıları, Saint-Bélec’ten (Leuhan, Finistère Departmanı) Avrupa’nın bilinen en eski haritası, oyulmuş levhayı incelediler.
Fransız dergisi Bulletin de la Société préhistorique française’de yayınlanan araştırmalarında, erken Bronz Çağı’nın bir prensliğinin siyasi gücünün olası bir göstergesi olan Avrupa‘da bilinen bir bölgenin en eski kartografik temsili olarak tanımladı.
Kırık levha, erken Tunç Çağı’nın sonlarına doğru (MÖ 1900-1640) Saint-Bélec’in cenazesinde yeniden kullanıldı. O sırada levha, bir taş sandığın duvarlarından birini oluşturuyordu. Kazınmış yüzü mezarın içine doğru çevrilmiş ancak uçları gizlenmiştir.
Dr Clément Nicolas’ın da dahil olduğu araştırma ekibi, 2017 yılında yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu incelemeler ve levhanın fotogrametrisini gerçekleştirmeye başladı ve levhanın yüzeyini ve gravürlerini kaydetti.
Levhanın tarih öncesi bir haritada beklenen birçok unsuru taşıdığını buldular – bir haritanın düzenini vermek için çizgilerle birleştirilen tekrarlanan motifler de dahil. Oyulmuş yüzeyin incelenmesi, levhanın topografyasının Odet Nehri vadisini temsil etmek için kasıtlı olarak 3 boyutlu şekillendirildiğini, ancak birkaç çizginin nehir ağını tasvir ettiği görülüyor.
Ekip ayrıca levha üzerindeki gravürler ile peyzaj unsurları arasındaki benzerlikleri de analiz etti.
Saint-Bélec Levha, ünlü Nebra gökyüzü diski ile çağdaştır.
Bu çalışma, levhada temsil edilen bölgenin Odet Nehri boyunca yaklaşık 30 km’ye 21 km’lik bir alanla ilgili olduğunu gösterdi. Bir çevrenin sembolü olarak yorumlanan ana motif, bir bölgenin merkezinin üç nehir kaynağı (Odet, Taban ve Stêr Laër) içinde var olabileceğini düşündürür.
Saint-Bélec Levha, Almanya’da bulunan, evrenin bilinen en eski somut tasviri olan ünlü Nebra gökyüzü diski ile çağdaştır ve tarih öncesi toplumların kartografik bilgisini vurgular.
Saint-Bélec Levhası, Erken Bronz Çağı’nda bir bölgeyi sıkı bir şekilde kontrol eden güçlü bir hiyerarşik siyasi varlığın bölgesini tasvir ediyor ve bu bölgeyi kırmak, kınama ve deconecration’ı işaret etmiş olabilir.
Gömülmesi ve ikonoklastik bir eylem, erken Bronz Çağı boyunca birkaç yüzyıl boyunca toplum üzerindeki güçlerini kullanan seçkinlerin sonunu veya reddedilmesini işaret etmiş olabilir.
Bronz Çağı’ndan kalma taş levha, 1924’te Musée des Antiquités nationales (MAN – Ulusal Eski Eserler Müzesi) tarafından satın alınmadan önce, levha 1900 yılında özel bir müzeye taşınmış. Son olarak 2014 yılında kalenin bir mahzeninde bulunmuştu.
Bir önceki yazımız olan Madavans Mağaraları Dünyaya Tanıtılacak başlıklı makalemizde Ahlat, Bitlis ve Bitlis Eren Üniversitesi hakkında bilgiler verilmektedir.
