14 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Çatalhöyük’te Evlerin Altına Gömülen Yetişkin ve Çocuklar Akraba Değildi

Uluslararası bir araştırma ekibi, dünyanın en eski şehirlerinden olan Çatalhöyük de yan yana gömülen çocukların ve yetişkinlerin birbirleriyle ilişkili olmadığını buldu.

Çatalhöyük, MÖ 7100 ile 5950 yılları arasında yaklaşık 1.200 yıl boyunca sürekli yerleşim gördü. En büyük refah döneminde, yerleşim yerinin yaklaşık olarak 6000 kişinin ikamet ettiği tahmin edilmektedir.

Hane içi gömülerin çok olması arkeologların bu gömülü kişilerin birbirleriyle akraba olup olmadıklarını merak ettirdi.

Poznań’daki Adam Mickiewicz Üniversitesi’nden bilim adamlarının da dahil olduğu uluslararası araştırma ekibi, Aşıklı Höyük ve Çatalhöyük şehirlerine gömülen kişilerden elde edilen 22 genomu inceledi.

Araştırmacılara göre, bazı tarih öncesi şehirlerde evler, akraba gruplarının üyeleri için mezar yeri işlevi görürken, Çatalhöyük gibi diğer yerlerde bir evin altına gömülen yetişkinler ve çocuklar birbirleriyle ilişkili değildi. Sonuçlar Current Biology dergisinde yayınlandı  .

Arkeologlar, Neolitik Çağ’da Orta Doğu’da yaşayan insanların yalnızca kalıcı evler inşa eden değil, aynı zamanda kullanımları sırasında ölülerini altlarına gömen ilk yerleşik tarım toplulukları olduğunu söylediler.

Çatalhöyük
Çatalhöyük. Konya

Araştırmacılar: “Bu gelenek uzun zamandır biliniyor, ancak bu yerleşim yerlerinde yaşayanların sosyal örgütlenmeleriyle ilişkisi bir tahmin meselesiydi. Bazı araştırmacılar, gömülü kişilerin biyolojik ailelerin üyeleri olduğunu varsayarken, diğerleri genetik temelli değil daha karmaşık yapılar olarak değerlendirdiler. ”

Ekip, sorunu çözmek için birkaç Neolitik yerleşim yerinden düzinelerce gömüyü analiz etti. Önde gelen araştırmacılardan biri, Poznań’daki Adam Mickiewicz Üniversitesi Biyoloji Fakültesi İnsan Biyolojisi ve Evrimi Enstitüsü’nden Dr. Maciej Chyleński idi. 2019’da mitokondriyal genomlara dayanarak, Çatalhöyük’te evlerin tabanlarının altına gömülen insanlar arasında anne soyunun var olmadığını gösterdi.

Araştırmacılar: “Projenin devamında, araştırmayı bölgedeki diğer bölgelere genişletmek önemliydi, ancak en önemlisi, genetik olarak zayıf korunmasına rağmen araştırmayı çok daha yüksek çözünürlükte sağlayan nükleer DNA’yı kullanmaktı. Test edilen numunelerdeki malzeme, Aşıklı Höyük ve Çatalhöyük olmak üzere iki bölgeden gelen 60’tan fazla numuneyi analiz ettik, ancak büyük olasılıkla olumsuz çevre koşulları nedeniyle sadece 22 numune için yeterli kalitede genetik materyal elde edilebildi. ”

Aşıklı höyük. Aksaray

Araştırmacılar bu verileri, Anadolu’daki diğer üç yerleşim yerinde (Boncuklu Höyük, Barcın ve Tepecik-Çiftlik) elde edilen daha önce yayınlanmış birkaç düzine genomla karşılaştırdı ve daha sonra bunları bireyin içinde veya yakınında gömülü insanlar arasındaki akrabalık derecesini tahmin etmek için kullandı.

Eski yerleşim yerlerinde (yaklaşık 10.000 yıllık) Boncuklu Höyük ve Aşıklı Höyük’te, ölülerin nispeten sıklıkla biyolojik akrabalarının yakınına gömüldüğünü buldular: kardeşler, ebeveynler veya çocuklar. Ancak bu kuralın istisnaları vardı.

Araştırmacılara göre, daha sonraki yerleşim yerleri olan Çatalhöyük ve Barcın (yaklaşık 8.500 yaşında) için daha ilgi çekici sonuçlar elde edildi. Bu dönemde, insan yerleşimleri önemli ölçüde arttı ve sabitlendi. Bu iki yerleşim yerinde, araştırmacılar DNA’yı çoğunlukla çocuk ve bebek mezarlarından elde etmeyi başardılar.

Araştırmacılar şunları söyledi: “Bu tür birkaç gömülü binalarda, gömülü çocuklar arasındaki biyolojik ilişkilerin nispeten daha nadir olduğu ortaya çıktı.”

Veriler, Dr. Chyleński’nin mitokondriyal genomlar temelinde daha önce çıkardığı sonuçları, bu insanların biyolojik ailelere ait olduğuna dair hiçbir kanıt bulunmadığını doğruluyor. Araştırmacılar, Çatalhöyük’teki sosyal yapının ve muhtemelen o döneme ait diğer yerleşim yerlerinin genetik ilişkiye dayanmadığı sonucuna varıyorlar.

Yayının ortak yazarı Profesör Arkadiusz Marciniak: “Erken Neolitik toplulukları tam olarak anlamaktan hâlâ uzağız, ancak onların organizasyonu biyolojik akrabalık veya ataerkil akrabalık ilişkilerine dayanan yapıdan kesinlikle önemli ölçüde farklıydı. Sosyal organizasyonun temeli, muhtemelen bireysel hanelerde yaşayan bireyleri ve insan gruplarını birbirine bağlayan karmaşık bir sosyal olarak düzenlenmiş bağımlılıklar ve bağlantılar sistemiydi. ”

Kaynak: PAP

Banner
Benzer Yazılar

Sibirya’da 2.000 Yıllık Dans Eden Adam Heykelciği Bulundu

6 Mayıs 2021

6 Mayıs 2021

Rusya’nın en büyük üçüncü bölgesi olan Novosibirsk’teki Ob Nehri üzerinde yeni bir köprü için yapılan kazılarda, on santimetre yüksekliğinde bir...

Antik Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği taş stel ortaya çıkarıldı

27 Haziran 2023

27 Haziran 2023

Pennsylvania Üniversitesi ve Iraklı arkeologlardan oluşan kazı ekibi Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği büyük bir...

Eski Çağda Kütüphane Savaşları!

31 Ekim 2020

31 Ekim 2020

Biri dünyanın en eski ve büyük kütüphanesi diğeri 100 yıl sonra ona rakip olarak doğmuş. Bu iki eşsiz kütüphanenin ilginç...

İspanya’nın güneyindeki Endülüs’ün kalbinde yeni bir megalitik anıt keşfedildi

6 Mayıs 2023

6 Mayıs 2023

İspanya’daki arkeologlar, uyuyan dev olarak da bilinen La Peña de los Enamorados’un oluşumunu araştırırken daha önce göz ardı edilen bir...

Sardes Antik Kenti ve Lidya Tümülüsleri Artık UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde!

12 Temmuz 2025

12 Temmuz 2025

Manisa’nın Tarihi Hazinesi Dünya Çapında Tescillendi Manisa’nın Salihli ilçesinde yer alan Sardes Antik Kenti ve Bin Tepeler Lidya Tümülüsleri, UNESCO...

“Cehennem Kapısı”nın bu yıl ziyaretçilere açılması bekleniyor

26 Temmuz 2021

26 Temmuz 2021

Denizli Pamukkale ilçesinde bulunan Hierapolis antik kentinde yer alan “Cehennem Kapısı”nın bu yıl içinde ziyaretçilere açılması bekleniyor. 2 bin 200...

Pinacosaurus fosili dinozorların seslerini ortaya çıkarabilir

22 Nisan 2023

22 Nisan 2023

Uluslararası bir araştırma ekibi, Pinacosaurus dinozoruna ait gırtlak kemiğini inceledi. Gırtlak kemiği dinozorların nasıl ses çıkardığını çözmeye yarayacak bilgilere ulaşılmasını...

İzmir’de 1500 Yıllık Mozaik Kaçak Kazı Yapanların Elinden Kurtarıldı

3 Nisan 2021

3 Nisan 2021

Neredeyse her gün kaçak kazı yapıldığına dair haberleri bültenlerde okuyoruz. Kaçak kazı haberlerini okuyunca duyunca mutlaka üzülüyoruz. Ama, kimi haberlerde...

30 bin yıl önce Sibirya’dan başlayan göç Göbeklitepe’yi şekillendirmiş olabilir

24 Haziran 2022

24 Haziran 2022

Neolitik tarihinin başlangıç noktasını M. Ö. 10 binlere çeken Göbeklitepe kültürünün şekillenmesinde 30 bin yıl önce Sibirya’dan başlayan göç dalgasının...

Hadrianaupolis’te Sağlık Tanrısı Asklepios’un adının geçtiği 1800 yıllık yazıt ortaya çıkarıldı

5 Eylül 2022

5 Eylül 2022

Hadrianaupolis Antik Kenti kazılarında Yunan mitolojisinde Apollon ve Koronis’in oğlu olan sağlık tanrısı Asklepios’un adının geçtiği 1800 yıllık yazıt ortaya...

Köpeği, sığırı, koyunu ve 4 atı ile birlikte gömülmüş Urartulunun mezarı ortaya çıkarıldı

5 Eylül 2021

5 Eylül 2021

Eski çağlarda ölüler sahip oldukları canlı cansız varlıkları ile birlikte gömülüyorlardı. Ölü hediyesi olarak konulan sunular kültürlere göre değişiklik gösteriyordu....

Tapınak olduğu düşünülen yapının anıtsal bir çeşme olduğu ortaya çıktı

26 Kasım 2024

26 Kasım 2024

Hyllarima antik kentinde bir zamanlar tapınak olduğu düşünülen yapının aslında anıtsal bir çeşme olduğu belirlendi. Muğla’ya yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda...

Patara’da 2 bin 600 yıllık köpek balığı kemikleri bulundu

12 Ağustos 2022

12 Ağustos 2022

Patara Antik Kenti’nde 2 bin 600 yıllık köpek balığı ve vatoz omurga kemikleri bulundu. Kemikler Patara’da yaşayan halkın beslenme alışkanlıkları...

Avrupa’nın En Eski Savaşı Olduğu Düşünülüyordu, Pusuya Düşürülmüş Tüccarlar Oldukları Anlaşıldı!

26 Ekim 2020

26 Ekim 2020

Avrupa’nın bilinen en eski savaşının yeni analizi, Almanya’nın Tollense Vadisi’ndeki sahada ölen yaklaşık 1.400 kişinin acımasız bir yakın dövüşe katılan...

Dünyanın en eski darphanesi Çin’de Keşfedildi

8 Ağustos 2021

8 Ağustos 2021

Çin’de Sarı Nehir yakınında bulunan antik Guanzhuang kentinin kazılarında dünyanın en eski darphanesi keşfedildi. Darphanenin bulunduğu Guanzhuang, M. Ö. 800...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]