4 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

İskit El İşçiliğinin En Değerli Ürünü Olan Dünyanın En Eski Halısı “Pazyryk Halısı” İnceleniyor

Altay Bölgesi Pazyryk Vadisinde bulunan Pazyryk halısı, 2016 yılında dünyanın en eski halısı olarak kabul edildi.Rus arkeolog Sergei Rudenko 1949’da bir İskit mezarını kazarken yaptığı olağanüstü keşifle Pazyryk Halısını tüm dünyaya tanıtmış oldu.

Rusya St. Petersburg’un State Hermitage Müzesinde bulunan dünyanın en eski el dokuma halısı renklerinin canlılığı ve güzelliğiyle hala görenleri şaşkına çeviriyor.

Halının MÖ.400 yıllarında yünden yapılmış Pazyryk Halısı, orta Asya işçiliğinin Demir çağına ait en etkileyici örneklerinden biridir.

Halı 1949 yılında Rus arkeologlar tarafından bir kurgan mezarda bulunmuştur. Bulunduğundan beri geleneksel boyama teknikleri konusunda uzmanlar neredeyse 2500 yıldır bir mezarda gömülü olan bu halının canlı kırmızı, sarı, mavi renkleri karşısında şaşkına dönüyorlar.

Türk halılarından alınan örneklerle, Pazyryk halısı ve onsekizinci yüzyıl halı numuneleriyle ve yakın zamanda boyanmış numunelerle aynı partiden elde edilen doğal yün elyaflarıyla karşılaştırılmıştır. Her iki durumda da boyama prosedürleri aynı gözükmektedir.

Araştırmacılar bu renk korunmasının gizemlerini çözmek için bazı testler yapmaya karar vermişler. Yüksek çözünürlüklü X-ışını floresan mikroskobu (μ-XRF) kullanarak tek tek yün liflerinin enine kesiti boyunca pigment dağılımını görüntülemeye karar veren araştırmacılar, üç ila beş mikrometre ile mikroskop, karakteristik kimyasal elementler için yüksek hassasiyetle birlikte yeterli uzaysal çözünürlük sağladığını belirttiler.

Çalışmada, FAU de Fizyoloji ve Patofizyoloji Enstitüsü’nden Dr. Karl Meßlinger ve X-ışını mikroskobu uzmanlar Dr Andreas Späth ve FAU de Fizikokimya II Başkanı Prof. Dr. Rainer Fink, ağırlıklı olarak odaklanmış Türk kırmızısı pigmenti olan kırmızı yün lifleri ile karakteristik bir kırmızı tonu oluşturmak için Orta Asya ve Uzak Doğu’da neredeyse yüzyıllardır kullanılmakta olan rengin aynı olduğunu söylediler.

Fermantasyonun yün lifleri üzerindeki etkilerini gösteren şema.
Fermantasyonun yün lifleri üzerindeki etkilerini gösteren şema. Kaynak

Türk kırmızısı, gül kök boyası ve alüminyumun köklerinden elde edilen alizarin’den yapılmış metal-organik bir kompleksdir.

Dr. Andreas Späth, “μ-XRF görüntüleme, alüminyumun fermente yün liflerinin enine kesiti boyunca karakteristik dağılımını gösteriyor. Pazyryk halısının liflerinde de aynı deseni bulduk” dedi.

Yapılan çalışmalardan, hem onsekizinci yüzyıl Konya halısının hem de Pazyryk halısının boyamadan önce fermente edilmiş yünden imal edildiği sonucuna varan araştırmacılar, bu bulgunun Pazyryk kültürü insanlarının sadece tüylü halılar hakkında gelişmiş bilgiye sahip olduğu anlamına gelmiyor, aynı zamanda modern endüstriyel üretimden daha üstün renk haslığı elde eden oldukça becerikli tekstil boyacıları oldukları sonucuna vardıklarını belirttiler.

Bu, fermantasyon tekniğinin en eski örneğidir ve Demir Çağı’nda tekstil zanaatkârları ve kadınları tarafından kullanılan halihazırda oldukça gelişmiş teknikler hakkında bir fikir vermektedir. Sonuçlar aynı zamanda arkeolojik alanlardan gelen tekstil örneklerini analiz etmek için X-ışını mikroskobunun yüksek potansiyelini de göstermektedir. Şimdiye kadar, bu alandaki araştırmalarda taramalı elektron mikroskobu (SEM) kullanılmıştır.

Pazyryk halısının örneği St.Petersburg Müzesi’nin izniyle, halının bilimsel araştırmalar için ayrılmış gevşek bir kısmından çıkarılmıştır. Konya halısının örneği ise, Berlin İslam Eserleri Müzesi’nin izniyle göze çarpmayan bir kısımdan çıkarılmıştır. Her iki numune de gömülene kadar temiz ve karanlık koşullarda tutulmuş karşılaştırılmalar sonrasında yapılmıştır.

Pazyryk halısı
Pazyryk halısı

Pazyryk halısı nedir?

Bolşoy Ulagan Nehri bölgesindeki Altay Bölgesi Pazyryk Vadisinde bulunan Pazyryk halısı bir İskit mezarında bulunmuştur.M.Ö. 500 yılına dayanan bir İskit Prensinin mezarı, birçok hazinenin içinde bulundu ve bunların arasında 183cm x 200cm ölçülerinde ve usta zanaatkarlar tarafından yapılan Pazyryk Halı vardı. Eski halı, inç kareye ortalama 200 ila 270 simetrik düğümle ince bir şekilde düğümlenmiştir. Geleneksel Türk düğümleme sistemi kullanılarak yapılmıştır.

Bu tür halıları yapma geleneği, iki bin yıl önce Orta Asya’yı işgal eden göçebe Türk boylarından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, bu kırılmamış halı yapımı geleneği daha modern geleneklerle devam etti.

Halının dekorasyonu çok zengin ve çeşitlidir. Orta kısım, her biri 4 stilize lotus tomurcuğundan oluşan 24 haç şekilli figürle kaplıdır. Bu kompozisyon, grifonlardan oluşan bir bordür ve ardından 24 alageyikten biri ile çerçevelenmiştir. En geniş bordür at sırtında ve atlı adamların 28 figürünü içermektedir.

Pazyryk kültürü, İran kökenli bir İskit göçebe Demir Çağı arkeolojik kültürüydü. MÖ 6. ila 3. yüzyıllar arasında, Sibirya permafrostunda, Altay (Altay) Dağları, Kazakistan ve Moğolistan’da bulunan ortaya çıkarılmış eserler ve mumyalanmış insanlar tarafından tespit edildi.

Pazyryk’in mumyaları, Ukrayna’da yaşayan İskit kültürünün mezar höyüklerine benzer şekilde uzun höyüklere (veya kurganlara) gömüldü.

Kurgan mezar nedir?

Kurgan mezarlar yığma toprakla kaplanmış tepe veya höyük şeklinde yapılmış içlerinde genellikle tahtadan yapılmış bir odaya sahip olan Orta Asya ve Doğu Avrupa’da sıkça kullanılmış bir mezar türüne verilen isimdir.

Banner
Benzer Yazılar

Kral VIII. Henry’nin Talihsiz Eşleri Adına Basılmış Altın Sikkeler Bulundu

9 Aralık 2020

9 Aralık 2020

British Museum bu yılki, çoğunluğu ülkenin metal arama meraklıları tarafından yapılan Taşınabilir Eski Eserler Planına (PAS) kayıtlı keşiflerin ayrıntılarını açıkladı....

Klazomenai Kazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar Erkan Ersoy “kazı amacıyla iş makinelerinin kullanımı söz konusu değil”

11 Haziran 2022

11 Haziran 2022

Klazomenai Antik Kenti nekropol alanında iş makineleri ile kazı yapıldığına yönelik çıkan haberler üzerine Klazomenia Kazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar...

Kibyra Antik Kenti’nin yuvarlak planlı çeşme yapısının restorasyonu tamamlandı

26 Aralık 2022

26 Aralık 2022

Burdur’un Gölhisar ilçesinde yer alan Kibyra Antik Kenti’nin tamamen yıkık halde bulunan yuvarlak planlı çeşmesi altı yıl süren zorlu restorasyon...

Avrupa’nın Kuzeyinde Son Buzul Çağı’nda Yaşayan Neandertaller Hakkında Yeni Bilgiler

14 Mayıs 2022

14 Mayıs 2022

Neandertaller daha önce varsayıldığı gibi soğukta yaşama gerçekten de iyi uyum sağladılar mı, yoksa son Buzul Çağı’nda daha ılıman çevre...

Bakır Çağı Mezarlığında Ortaya Çıkan Altın Eserler

18 Mart 2021

18 Mart 2021

Miskolc’daki Herman Ottó Müzesi’nden arkeologlar, eski bir mezarlığın kazıları sırasında bir altın eser hazinesi keşfettiler. Keşif, Macaristan’ın Borsod-Abaúj-Zemplén ilçesindeki Bükkábrány...

Asteroit Çarpmasaydı Dinozorlar Hala Dünyanın Hakimi Olabilirdi

19 Kasım 2020

19 Kasım 2020

Yapılan yeni araştırma sonuçları dinazorların yaşadığı dönemde dünyaya çarpan Asteroit olmasaydı dinazorların dünyaya hakim olmaya devam edebileceğini söylüyor. Dinozorlar, Geç...

Arkeologlar, Atina’daki en eski Demir Çağı evini keşfettiler

26 Mayıs 2023

26 Mayıs 2023

Göttingen Üniversitesi’nden arkeologlar, Atina’nın güneyindeki Thorikos’ta Atina’daki en eski Demir Çağı evini keşfettiler. Keşif, erken Yunan tarihi için beklenmedik ve...

Aigai kazılarında bulunan 1800 yıllık mermer yazıt çözüldü

2 Ekim 2022

2 Ekim 2022

2005 yılında Aigai Antik Kenti’nde bulunan 3 parça mermerden oluşan 1800 yıllık yazıt çözüldü. Tercümesi yapılan mermer yazıt, Aigai halkının...

Şaşırtıcı halkalar, tarih öncesi silah sistemlerinde parmak halkalar olabilir

24 Mayıs 2023

24 Mayıs 2023

Birçok araştırmacı, Fransız arkeolojik alanlarında keşfedilen şaşırtıcı bir grup esere baktığında, bunların süs eşyaları veya kıyafetler olduğunu varsaydılar. Ancak Kansas...

Tütün İçmenin 12 Bin Yıl Öncesine Uzandığına Dair Yeni Bulgular

12 Ekim 2021

12 Ekim 2021

Günümüzde en büyük sağlık ve ekonomik sorunlara yol açan tütün kullanımının 12 bin yıl öncesine dayandığına dair yeni bulgular keşfedildi....

Demir Çağı Savaşçılarının Kuş Tüyü Yatakları Araştırmacıları Şaşırttı

28 Mart 2021

28 Mart 2021

İsveç’te bulunan 7 nci yüzyıla ait Viking öncesi döneme tarihlendirilen mezarlardan şaşırtıcı sonuçlar geliyor. Demir çağına tarihlendirilen mezarlıktaki savaşçıların kuş...

Çin’de 80 milyon yıl öncesine ait ‘dinozor dans pisti’ bulundu

20 Nisan 2021

20 Nisan 2021

Çin’de araştırmacılar, literatürde “dinozor dans pisti” olarak tanımlanan 1.600 metrekarelik bir alanda birçok dinozor ayak izi buldular. Dinozor dans pistinde...

Polonyalı Arkeologdan, Arkeolojide Devrim Yaratacak Yapay Zeka Projesi

5 Nisan 2021

5 Nisan 2021

Polonyalı bilim insanları arkeolojide yeni bir çağ açıyor. Tarih öncesi mezarlıkları, kaleleri ve yerleşim yerlerini tespit etmek için yapay zeka...

Alexandria Troas Antik Kenti’nde 2.000 Yıllık Altar Bulundu

9 Ekim 2021

9 Ekim 2021

M. S. 1 ve 4’ncü yüzyıllarda döneminin en büyük ticari limanına sahip Alexandria Troas Antik Kenti’nde yapılan kazılarda 2.000 yıllık...

Neandertal İnsanı Dişlerini Nasıl Tedavi Ediyordu?

10 Nisan 2021

10 Nisan 2021

Günümüzde diş hekimlerimiz gelişen teknoloji ile fazla ağrı ve acı yaşatmadan dişlerimizin sağlığını korumaktalar. Ancak, ne olursa olsun dişçi ve...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]