İnsanlığın doğduğu toprakların Afrika olduğu artık kesin bir bilgi olarak kayıtlara geçmiştir. Afrika’dan iklim değişikliği nedeniyle (ya da merak duygusuyla) çıkmak zorunda kalan insan doğduğu topraklarda izler bırakmıştır. Güney Afrika’nın büyük şehirlerinden Johannesburg’un yaklaşık 50 km dışında, tarihöncesine ait kalıntıların bulunması insanın gerisinde bıraktığı bu izlere örnektir.
Araştırmacılar, bu bölgede yer alan Sterkfontein Mağaraları, Swartkrans, Drimolen ve Kromdraai gibi yerlerde Plio-Pleistosen’den (son beş milyon yıl) inanılmaz fosil kanıtları ortaya çıkarmışlardı. Ancak, bölgenin en çok ses getiren keşfi, fosilleşmiş hominin – eski insan kalıntıları olmuştu.
Bölgede çalışmalarına devam eden araştırmacılar insanlığın ilk doğuş bölgesinde yerleşim kalıntılarına ulaşmaları bölge hakkında yeni yorumlar getirdi.
Pretoria Üniversitesi’nden kıdemli öğretim görevlisi, Tim Forssman konu ile ilgili bir makale yayınladı. Forssman, makalesinde insanlığın doğduğu düşünülen bölgede ihmal edilmiş bir katman olduğunu belirterek arkadaşlarıyla gerçekleştirdikleri çalışma sonrasında Driefontein olarak bilinen bir tepede taş duvarlı bir yapıya odaklandıklarını yazdı.
Forssman Driefontein yapısı ile ilgili makalesinde şu bilgileri okuyucularına aktardı.
Bulgularımız, Driefontein taş duvarlı yapının bir yerleşim bölgesi olduğunu göstermektedir. Güney Afrika‘nın Kuzey Batı eyaletinde başka yerlerde bulunan yerleşim yerlerine ve Botsvana’nın 1450 ile 1700 yılları arasına tarihlenen kısımlarına benziyor gibi görünüyor, ancak bazı özellikler muhtemelen daha sonraki bir tarihi gösteriyor. Bu bulgular, yerleşim yerinin işgalini büyük ölçüde ” Tswana ” dönemine yerleştiriyor. Bu, Güney Afrikalı bir etnik grup olan Tswana topluluklarının ortaya çıktığı yaklaşık son 500 yıllık tarihe atıfta bulunuyor.
Bölgenin tarih öncesi sekansı, çok uzun bir zamana yayılan çeşitli düzeylerde işlerken, insan evrimi ve erken taş alet teknolojileri ile ilgili çalışmalara orantısız miktarda kaynak tahsis edilmiştir. Bu küresel bir öneme sahip olsa da, çalışmalarımız da önemlidir, çünkü insanların günlük yaşamları hakkında çok şey ortaya çıkaran miras izlerine ışık tutmaktadır. Aynı zamanda, sömürge baskısı, toprak mülksüzleştirme ve ırksal politikaları içeren yerel, travmatik geçmişleri anlamamıza yardımcı olur.
Driefontein’de bulunanlar gibi kültürel kalıntılar, arkeolojinin, insanların başka hiçbir şekilde korunmayan geçmişlerini ortaya çıkarmak için tarihsel söylemine izin veriyor.
Yerleşimin haritalanması
Yerleşimdeki çalışmalarımız, birbirini izleyen dört ziyarette yürütülen yoğun bir haritalama programını içeriyordu. Başlangıçta, saha programımızı planlamak için yerleşimin genel boyutunu belirledik ve ardından çiftliğin kuru paketlenmiş taş duvarlı mimarisinin düzenini inceledik.
Siteyi kaydetmek için, el GPS’leri ve bir Trimble İstasyonu kombinasyonu kullanılarak haritalar üretildi; bunlar, yerleşimin yapısına ve özelliklerine benzemek için dijital olarak dönüştürülebilen jeoya özgü noktaları kaydetmek için kullanıldı.
Sitenin haritalanması bilgilendiricidir; Günümüzde bina tasarımları insanlar arasında farklılık gösterdiğinden ve zamanla geçmiş taş duvarlı yapılar da farklılık gösterdi. Yerleşimin yerleşimini inceleyerek, siteyi kimin ne zaman işgal ettiğini belirlemeye çalışabiliriz. Arkeologlar bunu 1960’lardan beri yapıyorlar ve farklı türdeki sitelerin neye benzediğine dair oldukça iyi bir kayıt var.
Driefontein’in yapısını inceleyerek, mimarisini son 60 yılda geliştirilen tipolojilerle eşleştirip ne zaman işgal edildiğini belirledik. Ayrıca, sitenin farklı alanlarının kullanıldığını da çıkarabiliriz.
Seramik analizi veya arkeolojik kazılar gibi bunu yapmanın başka yolları da var, ancak Driefontein’de yüzeyde çok az parça kalıyor ve kazılabilir tortu yok.
Bununla birlikte, iki orta belirlendi. Bunlar çöplük alanları olarak kullanıldı ve genellikle seramik parçaları, yiyecek atıkları ve kişisel süs eşyaları gibi değerli arkeolojik materyaller içeriyordu. Maalesef Driefontein’de durum böyle değildi; Bu, duvarların düzenini incelemenin sitenin tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmenin tek geçerli yolu olduğu anlamına geliyordu.
Driefontein iki farklı alan içerir; batı ve doğu dediğimiz şey. Her ikisi de ana duvarlı alanın dışında büyük dairesel yapılara sahiptir. Bunlar, hayvancılık için kraallar (muhafazalar) olabilir. İki alanın ana bölümlerinin her ikisi de, ayrı küçük muhafazaların eklenmiş olduğu bir iç duvarlı alana sahiptir. Bunun etrafında süreksiz ve kıvrımlı bir sınır duvarı vardır. Onun ve iç mahfaza arasında, birçoğu dış teraslı olmak üzere 20’ye kadar ayrı kulübe vardır. Bunlar, terasların bulunduğu yerlerde uzantılarla dairesel bir şekilde dikilmiş dik kayalarla gösterilir. Ayrıca birkaç kulübenin çevresinde, yapı olarak kulübelere benzeyen ancak çok daha küçük olan tahıl silosu temelleri de vardır.
Kanıtlara, orta çağlara ve küçük bir toprak seramik koleksiyonuna dayanarak, Driefontein taş duvarlı yapı bir yerleşim alanıydı. Yapı, MS 1450 ile 1700 yılları arasına tarihlenen yerleşim yerlerine benzer görünmektedir. Ancak, bazı özellikler – özellikle dış dairesel yapılardaki barakaların ve lentoların etrafındaki dik kayalar – daha sonraki bir tarihe sahip yerlerde tespit edilmiştir. Bu muhtemelen Driefontein’in beklediğimizden daha genç olduğunu gösteriyor.
Yerleşimin işgali “Tswana” dönemine denk gelse de, yerleşimcilere Tswana adını vermek erkendir. Bunun nedeni, Tswana tarihinin doğrusal ya da doğrudan olmamasıdır. Aksine, göç, siyasi büyüme ve asimilasyon dönemleri vardır. Tswana’nın kökenleri de belirsizdir. Zaman zaman sözlü tarihler, birkaç farklı grubun ortaya çıktığı ve başkalarıyla harmanlandığı çok sayıda soy ve totemleri not eder.
Driefontein örneğinde olduğu gibi erken arkeolojik dizilere dönüp bakıldığında, “Tswana” gruplarının belirlenmesi bu nedenlerle oldukça zordur. Bununla birlikte, kanıtlara dayanarak, Driefontein’in yaklaşık MS 1450’den sonra Tswana benzeri gruplar tarafından yerleşildiğine inanıyoruz.
Karmaşık geçmişler
Bu proje, sitenin bulunduğu Nirox Heykel Parkı ve Proje 58’in mevcut arazi sahiplerinin katılımıyla yapılmıştır. Bölgeye olan ilgileri ve araştırmacılara açık olmaları, sonuçta bölgenin tarih öncesi hakkında daha fazla şey öğrenmemize yol açan şeydi.
İşimiz bitmedi. Driefontein’deki gelecekteki çalışmalar, İnsanlığın Beşiği’nin mağara sistemlerinde korunan derin zaman sekanslarının üstünü örten daha yeni karmaşık geçmişleri, kimlikleri ve geçmişleri daha fazla kabul etmeye yardımcı olacaktır.
Bir önceki yazımız olan Demir Çağı Savaşçılarının Kuş Tüyü Yatakları Araştırmacıları Şaşırttı başlıklı makalemizde gemi mezarları, İskandinavya ve İsveç hakkında bilgiler verilmektedir.
