15 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

İber Yarımadası’nda bulunan en eski Baltık kehribar parçaları, bölgeye kehribarın 5.000 yıl önce geldiğini gösteriyor

Granada ve Cambridge Üniversiteleri’nden ve Katalonya Hükümeti’nden bir grup bilim insanı, İber Yarımadası’nda bulunan en eski Baltık kehribar parçalarını tespit ederek, dünya çapında mücevher ve el sanatlarında kullanılan bu lüks malzemenin 5.000 yıldan daha uzun bir süre önce bölgeye geldiğini ortaya koydu.

Araştırma, UGR öğretim görevlisi Mercedes Murillo-Barroso tarafından yönetildi ve Cambridge Üniversitesi’nden Marcos Martinón-Torres ve Katalonya Hükümeti’nden Araceli Martín Cólliga’nın işbirliğini içeriyordu. Murillo-Barroso’ya göre, çalışma “Baltık kehribarının İber Yarımadası’na gelişinin en azından MÖ 4. binyılda, düşündüğümüzden bin yıldan daha önce gerçekleştiğini ve muhtemelen Fransa’nın güneyine bağlı daha geniş ticaret ağlarının bir parçası olduğunu güvenle söylememize izin veriyor.”

Ticaret, sosyal ilişkiler kurduğumuz birçok mekanizmadan biridir ve çoğu zaman değiş tokuş edilen nesneler, yaşamak için gerekli olan tüketim malları değil, dekoratif, lüks veya sembolik nesnelerdir. Bazen, özellikle olumsuz koşullarda, ticaret ağlarına sahip olmak, karşılıklı destek ağına sahip olmak anlamına gelir, ancak bu ticaret ağları, özellikle tüm topluluk ağlara eşit erişime sahip değilse, sosyal eşitsizlikler ve bağımlılık ilişkileri de yaratabilir.

Tarih öncesi çağlarda, bir fosil reçinesi olan kehribar, kesinlikle günlük yaşamın gelişimi için gerekli bir hammadde değildi, ancak çok değerliydi ve kurulan geniş ticaret ağları aracılığıyla değiş tokuş edildi.

Üst Paleolitik Çağ’dan bu yana İber Yarımadası’ndaki çoklu kehribar yataklarının kullanımı belgelenmiştir ve arkeologlar tarafından yıllar boyunca yapılan araştırmalar sayesinde, MÖ 4. binyıldan itibaren Sicilya kehribarının Akdeniz ticaret ağları aracılığıyla İber Yarımadası’na ulaşmaya başladığını biliyoruz.

Bununla birlikte, şimdiye kadar Baltık kehribarının MÖ 2. binyıla kadar Yarımada’ya ulaşmadığına inanılıyordu, bu noktada Yarımada veya Sicilya kehribarı gibi diğer kehribar türlerinin yerini alarak birincil hammadde haline geleceğine inanılıyordu.

Prestijli Nature dergisinde yayınlanan araştırma makalesiyle ilgili olarak Mercedes Murillo-Barroso, “Cova del Frare bölgesinde bulunan Baltık kökenli bir kehribar boncuğunun standart kızılötesi spektroskopi analizini MÖ 3634-3363 cal arasına tarihlenen bir bağlamda sunuyoruz” diyor.

Alandaki kazıların direktörü Araceli Martín Cólliga, “Gerçekten istisnai olan site, ‘Véraza’nın Geç Neolitik Çağı’nın Orta Neolitik Çağı arasındaki geçişi gösteriyor” diye açıklıyor.

“Tarih öncesi çağlardan kalma yazılı belgeler olmadığından, insan faaliyetlerini incelemenin tek yolu arkeolojik kalıntılardır. Malzemelerin taşınmasını ve değişimini incelemek için, bize kehribar birikintilerinin ve nesnelerin bir tür parmak izini veren kızılötesi spektroskopi gibi çok hassas analitik teknikler kullanıyoruz” diyor Mercedes Murillo-Barroso.

Cova del Frare'den kehribar boncuk
Cova del Frare’den kehribar boncuk. Fotoğraf: C. B. González, M. J. Vilar Welter

Büyük miktarda veriye ve bu tür analizlere dayanarak, diğer arkeolojik bilgilerle birleştirilen çalışma, Baltık kehribarının kuzeydoğu İber Yarımadası’na Neolitik kadar erken bir tarihte geldiğini doğruluyor ve bu da “bu geçiş ve değişim döneminde ticaret bağlamında anlaşılması gereken bir şey, ya azalan bir ‘Sepulcres de Fossa’ kültürünün ajanları tarafından, ya da Katalonya ve güney Fransa’daki Véraza gruplarının başını çektiği ve kuzey Avrupa ile doğrudan temas halinde olması gerekmeyen Neolitik Çağ’ın sonunda yeni kültürel eğilimler belirleyecek olanlar tarafından.”

Aslında, şu anda Baltık kehribarının Ebro’yu bu kadar erken bir tarihte, Akdeniz ağlarının bir sonucu olarak Sicilya kehribarının kullanımının baskın olduğu güney İber Yarımadası’na geçtiğine dair hiçbir kanıt yoktur.

Baltık bölgesi, mücevherlerde kullanılmak üzere belki de dünyanın en iyi kehribarına ev sahipliği yapmaktadır. Gerçekten de, klasik Roma’da çok rağbet görüyordu ve şimdi örneğin Polonya’da bütün bir endüstriyi sürdürüyor. Artık MÖ 4. binyıl gibi erken bir tarihte İberya’ya gelmeye başladığını ve yavaş yavaş Yarımada ve Sicilya kehribarının yerini aldığını biliyoruz.

Cambridge Üniversitesi profesörü Marcos Martinón-Torres, “Bu bulgunun kuşkusuz, egzotik malzemelerin erken değişim ağlarını ve bunların sosyal yapılar üzerindeki etkilerini anlamamız için önemli etkileri var” diye açıklıyor.

Çalışma Scientific Reports dergisinde yayınlandı.

Banner
Benzer Yazılar

“Garnizon Kenti” olarak bilinen Blaundos’ta İmparator Hadrian’a ithaf edilen yazıt bulundu

27 Kasım 2024

27 Kasım 2024

Büyük İskender’in Anadolu seferi sırasında askerlerin yerleştiği için “Garnizon Kenti” adını alan Blaundos antik kentinde İmparator Hadrian’a adanmış bir yazıt...

Ömür Harmanşah, “7 bin yıllık buğday safsatadan ibaret”

3 Haziran 2022

3 Haziran 2022

Asur Ticaret Koloni Çağı’nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Kültepe yine “7 bin yıllık buğday yeşerdi” haberleri ile sosyal medya...

Antik Roma’da İkizlerin Dokunaklı Hikayesi: Hırvatistan’da Keşfedilen Roma Mezarı

12 Mart 2025

12 Mart 2025

Hırvatistan’ın Trogir (antik Tragurium) kentinde yapılan son arkeolojik kazılar, Roma dönemine ait, 1. ve 2. yüzyıllara tarihlenen olağanüstü ve yürek...

Polonyalı arkeologlar, eski Mısır soylularının mezarlarında dokuz timsah kafası ortaya çıkardılar

28 Aralık 2022

28 Aralık 2022

Mısır’daki Theban Nekropolü’nü kazan Polonyalı arkeologlar, üst düzey soylulara ait iki mezarın içine gizlenmiş dokuz timsah kafası keşfettiler. Theban Nekropolü,...

Hitit Çivi Yazılı Tabletler Yapay Zeka Teknolojisi ile Okunacak

28 Aralık 2021

28 Aralık 2021

Anadolu’nun kadim medeniyetlerinden Hititlere ait çivi yazılı kil tabletlerin okunmasında yapay zeka teknolojisi kullanılacak. 1800 yıllarından bu yana başta Hitit...

Doç. Dr. Erkan Fidan “Luvilere ait bir kent olabilir”

27 Kasım 2021

27 Kasım 2021

Anadolu üzerinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış eşsiz bir coğrafyadır. Prehistorya ve Protohistorya dönemlere ait Hatti, Hitit, Urartu, Frig, Lidya...

Avusturya’da 4 bin yıllık iskeletlerde veba gözlemlendi

24 Haziran 2023

24 Haziran 2023

Aşağı Avusturya’da ortaya çıkarılan Tunç Çağı mezar alanındaki iki erkek iskeletinde veba gözlemlendi. 22 ile 27 ve 23-30 yaşları arasında...

DNA analizleri ile yüzün yeniden yapılandırılması mümkün

22 Haziran 2022

22 Haziran 2022

Viyana Üniversitesi ve Ulsan Ulusal Bilim ve Teknoloji Enstitüsü tarafından Kore Ulusal Müzesi ile işbirliği içinde yönetilen uluslararası bir ekip,...

Süryanice yazılmış en eski İncil el yazması çeviri keşfedildi

7 Nisan 2023

7 Nisan 2023

Avusturya Bilimler Akademisi’nden bir araştırmacı, MS 3. yüzyılda Süryanice yazılmış ve MS 6. yüzyılda kopyalanmış İncil’e ait küçük bir el...

İskitler Sadece Göçebe Bir Halk Değildi, Yerleşik Hayatta Sürdüler

11 Mart 2021

11 Mart 2021

Göçebe ve savaşçı bir halk olarak tanıdığımız İskitler uzun zamandır gizemini koruyan halklardan biridir. Bir çok halkın köken arayışında sahiplenmiş...

Yeni bir çalışma, Homo sapiens ile Neandertal insanının binlerce yıldır aynı bölgede bir arada yaşadığına dair kanıtlar sunuyor

11 Şubat 2024

11 Şubat 2024

Almanya’nın Ranis kentindeki bir arkeolojik alandan çıkarılan kemik parçalarının genetik analizi, modern insanların – Homo sapiens – yaklaşık 45.000 yıl...

Slavların İlk Yazı Sistemi Glakolitik Değil Alman Runeleri Çıktı

16 Şubat 2021

16 Şubat 2021

Şimdiye kadar, Orta Avrupa’da yaşayan Slav halkının kullandıkları en eski yazı, 9. yüzyılda Bizanslı misyonerler Constantine ve Methodius tarafından Moravya’ya...

Çavuştepe Höyüğü’nde Urartulu kadın yöneticinin mezarına ulaşıldı

8 Eylül 2021

8 Eylül 2021

Geçtiğimiz günlerde atı, sığırı, köpeği ile gömülen Urartulu üst düzey insanının mezarı haberini yapmıştık. Bugünde yine aynı yerde Çavuştepe Höyüğü...

Mısır’da Bulunan Mumya Portresi ile Mumyanın 3D Rekonstrüksiyonu Karşılaştırıldı.

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Bilim adamları bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Ms.1000 ‘ler de yaygın bir gelenek olan ölü gömme işlemlerinde mumyaların yüzüne koyulan ölü...

Dünyanın ilk mobil CT tarayıcısı ile zarflı kil tabletler açılmadan okunabilecek

28 Ocak 2024

28 Ocak 2024

Sümerliler tarafından keşfedilen yazı insanlık tarihinin en önemli mihenk noktasıdır. Günümüze kadar ulaşabilen çivi yazılı kil tabletler, Sümer, Akad, Asur...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]