9 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Hristiyanlığın ilk yıllarında piskoposlar Antik Çağ’ın bilgilerinden yararlanıyorlardı

Hristiyanlığın ilk yıllarında piskoposlar, Hristiyanlığı yaymak, Kilise’nin toplum üzerindeki etkisini artırmak için Antik Çağ’ın bilgilerinden ve düzenledikleri ritüellerin oluşturduğu yoğun duygu atmosferinden yararlanıyordu.

Piskoposlar, Roma İmparatorluğu döneminde ilk Hristiyanlara yapılan işkence, zulüm ve idamları düzenledikleri Antik Çağ’dan alınan Panegyris (şehitleri anma) ritüelleri ile toplumsal hafızada canlı tutmaya çalışıyor, ritüel duygu coşkusuyla kilise cemaatini diri tutuyor aynı zamanda yeni katılımları sağlıyorlardı.

Eğitim görmüş piskoposlar, Panegyris ve diğer ritüellere öğrendikleri Antik Çağ bilgilerini ekliyor ve Hristiyan ritüellerini şekillendiriyorlardı.

Dini liderler, Antik Çağ inanç sisteminin bilgilerini Hristiyanlığın düşün ve eylem dünyasına ekleyerek pagan inancından kopamayan kitlelere de ulaşmaya çalışıyorlardı.

Antik Tarih uzmanı Dr. Vladimir Ivanovici, piskoposların, Kilise’yi tanıtmak, toplumu değiştirmek ve daha fazla güç kazanmak için duyguları nasıl kullandığı üzerine bir çalışma yürütüyor.

“Dini seçkinlerin, çok tanrılı uygulamalara Hıristiyan alternatifler sundular ve bugün sosyal medyada kullanılan yöntemlerden çok da farklı olmayan yöntemlerle onları teşvik ettiler” diyen Vladimir Ivanovici ile Rudolfina Üniversitesi’nde yapılan röportajı gelin beraber okuyalım.

Rudolfina: Bay Ivanovici, AB tarafından finanse edilen şu anki projenizde Duyguları Üretmek: Somutlaşmış Deneyim Olarak Geç Antik Panegyris, Hristiyan ritüeli “Panegyris”i analiz ediyorsunuz. Tüm okuyucularımız bu terime aşina olmayabilir, bu yüzden bu antik ritüelin ne hakkında olduğunu açıklayabilir misiniz?

rekonstrüksiyonunu Resim Vladimir Ivanovici
Türkiye’deki Hierapolis Antik Kenti’nde Hıristiyan ritüeli “Panegyris”in sanal bir rekonstrüksiyonunu Resim Vladimir Ivanovici

Vladimir Ivanovici: Bir Panegyris, tipik olarak Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında gerçekleştirilen yıllık bir şehit kutlamasıdır. Şehit olanlar, Roma devleti tarafından zulüm gören ve idam edilen Hristiyanlardı. Her yıl, infaz tarihinde, toplulukları, kurbanlarını hatırlamak için infaz yeri veya mezarın etrafında toplanırdı. Ritüel oldukça basit tutuldu – katılımcılar ölen kişiyi hatırlayacak ve ne olduğuna dair bir metin okuyacaklardı.

Rudolfina: Dördüncü yüzyılda Hristiyanlığın yükselişiyle birlikte Panegyris de Hristiyanlığın daha büyük ve daha önemli bir töreni haline geldi. Nasıl olur?

Vladimir Ivanovici: M. S. Dördüncü yüzyılda ıristiyanlık Roma İmparatorları tarafından yasallaştırıldı ve hatta bazıları tarafından desteklendi. Aynı zamanda, Hristiyan toplulukların başkanları olan piskoposlar daha fazla güç kazandı. Birkaçı yüksek öğrenim görmüş ve piskopos olduktan sonra, Yunan ve Roma dünyasının yüzlerce yıldır Hristiyan inancını ilerletmek için topladığı algı ve biliş hakkında birikmiş bilgileri kullandılar. Bu nesil piskoposlar, Eucharistic ayin, vaftiz ve yıllık şehit kutlamaları dahil olmak üzere ana Hıristiyan ritüellerini yeniden şekillendirdi.

Yunanistan'da bulunan Philippi Bazilikası
Yunanistan’da bulunan Philippi Bazilikası

Araştırma projemdeki soru, piskoposların, ana Hıristiyan ritüellerini tasarlamak için antikite, çoktanrıcılığa ilişkin teorik bilgileri nasıl yeniden kullandıklarıdır, çünkü antik dünyanın dini liderleri, kutsal alanlar inşa etmek ve insanları dünya ile etkileşime sokmak için çeşitli yöntemleri test etmişlerdir (bin yıldan beri devam ede gelen ilahiler gibi). Piskoposlar bu bilgiyi aldılar ve temel Hristiyan deneyimlerini yeniden tasarlamak için bir temel olarak kullandılar. Doğu Ortodoks geleneğinde, bu Kilise Babaları tarafından yazılan ayinler bugün hala icra edilmektedir. Hristiyanlık üzerindeki etkileri ve Hıristiyanların ilahi olanla nasıl ilişki kurdukları inanılmazdır ve tanıttıkları deneyimlerin hala “işe yaradığı” gerçeği, dikkatli tasarımlarını doğrulamaktadır.

Rudolfina: Projenizin başlığı, piskoposlar tarafından Hristiyan ritüellerinin yeniden tasarlanmasının duygularla çok ilgisi olduğunu mu gösteriyor?

Vladimir Ivanovici: Piskoposların Hristiyanlığı teşvik etmek için duyguları nasıl kullandıklarına odaklanıyorum. Bir tartışmayı kazanabileceğinizi ve birilerini duygularına hitap ederek ikna edebileceğinizi eğitimlerinden biliyorlardı. Çok duygusal bir olay olduğu için bir vaka çalışması olarak şehitlerin anılmasını incelemeyi seçtim: Masum bir insan, haklı olma “suç”u için işkence gördü ve idam edildi.

Mezarda basit bir toplanma ve ne olduğuna dair “kuru” bir açıklama okuma olarak başlayan şey, psikosomatik ve duygusal süreçleri içeren çok günlü bir kutlamaya dönüştü. Piskoposların bu özel olayda duyguları nasıl kullandığını öğrenmek için ritüele “bedenlenmiş bir deneyim” olarak bakmam gerekiyor.

Panegyris ritüeli
Vladimir Ivanovici, “Philippi ve Hierapolis’teki kutsal alanların, insanların ilerlemesini ve mekanlar, ritüel ve diğer insanlarla etkileşimini yeniden yapılandırmamıza olanak tanıyan sanal rekonstrüksiyonlarını üretiyoruz” diye açıklıyor. © Vladimir Ivanovici

Rudolfina: Duygularımızı vücudumuzla hissettiğimiz için mi?

Vladimir Ivanovici: Beden, zihin ve duygunun birbirine bağlı olduğu anlamına gelir. Şu anda, bu bilimde sıcak bir konu haline geliyor, çünkü sosyal medyada gördüğümüz dünya haberlerini seçen algoritmalar, olumsuz duyguları harekete geçirmeyi hedefliyor. Bu, sosyal davranışlarımızı, etkileşimlerimizi ve siyasi kararlarımızı şekillendirir.

Bu tarihsel dönemi, antik çağın dünya görüşünden ortaçağ dünyasına geçişi, toplumu değiştirmek için bir seçkinler tarafından duyguların nasıl kullanıldığını göstermek için kullanıyorum. Dünya görüşündeki bu değişimi gerçekleştirmek için duyguların nasıl kullanıldığını gösteren net bir vaka incelememiz varsa, bugün toplumumuzu şekillendirmek için duyguların nasıl kullanıldığını anlamak bizim için daha kolay.

Rudolfina: İnsanların ritüellere nasıl tepki verdiğini ve hatta daha fazlasını, ne hissettiklerini nasıl öğreneceksiniz?

Vladimir Ivanovici: Elbette, bireysel insanların duygularını yeniden inşa edemeyiz. Bu biyolojik, sosyal ve kişisel seviyenin kesiştiği noktada gerçekleşen bir şeydir. Tarihçiler olarak, ritüeli mümkün olduğunca çok katmanda yapıbozuma uğratabilir ve her birinin katılımcıların bedenlerini, zihinlerini ve duygularını nasıl etkilediğini görebiliriz. İnsanların hissettiklerini yeniden inşa edemezsiniz, bu yüzden piskoposların insan algısı hakkında bildiklerini, tasarladıkları deneyimleri ve hedeflerini karşılaştırarak neyi başarmaya çalıştıklarını anlamaya odaklanıyorum.

Panegyris
© Vladimir Ivanovici

Rudolfina: Piskoposların öfke gibi duyguları nasıl yarattığına dair birkaç örnek verebilir misiniz?

Vladimir Ivanovici: İşleri kolay değildi çünkü Hristiyanlar için işe yarayan, Hristiyan olmayanlar için ilginç olan ve başka bir dil konuştukları için vaazı anlamayan insanlar üzerinde de işe yarayan bir deneyim tasarlamaları gerekiyordu. Dolayısıyla Panegyris, insanları fiziksel ve görsel olarak da meşgul etmek zorundaydı. Bu bağlamda işkence ve ölümün ilk ayrıntılı tasvirlerini buluyoruz. Piskoposlar, parçalanan, öldürülen, işkence gören vb. şehitlerin görüntülerini temsil ederdi. İnsanların bundan çok etkilendiğini yazılı kaynaklardan biliyoruz.

Şehit türbeleri, şirk ile Hıristiyanlığın açıkça rekabet ettiği yerlerdi. Bazen, Hıristiyan türbeleri, çok tanrılı türbelerin üzerine veya hemen yanına bir meydan okuma olarak inşa edildi. Piskoposlar, çok tanrılı uygulamalara Hıristiyan alternatifler sundular.

Rudolfina: Duygular hakkında konuşmak: Psikolojide Biliş, Duygu ve Yöntemler Bölümü’nden Matthew Pelowski ile işbirliği yapıyorsunuz. İşbirliğiniz nasıl işliyor?

Vladimir Ivanovici: Matthew Pelowski , sanata odaklanarak estetik deneyimlerin etkisine odaklanıyor. Bu eski deneyimlere ilişkin analizlerimde, insan algısıyla ilgili güncel bulguları birleştiriyorum. Bana literatürde rehberlik ediyor çünkü bilişsel bilimin çeşitli dalları var ve beşeri bilimlerdekinden farklı bir dinamiği var. Bilişsel bilimlerde işler gerçekten çok hızlı gelişiyor. Bu nedenle araştırmamı burada Viyana’da yapmayı seçtim, çünkü Matthew Pelowski ile iyi bir diyalog ortağım olduğunu biliyordum ve Viyana Üniversitesi Avrupa Birliği’nde bilişsel araştırmaların ana merkezidir.

Rudolfina: Röportaj için teşekkürler!

Kapak Fotoğrafı Wikipedia

Banner
Benzer Yazılar

Rusya’da 2.100 yıllık Afrodit madalyonu ortaya çıkarıldı

29 Ekim 2022

29 Ekim 2022

Karadeniz ile Azak Denizi arasında kalan Taman yarımadasında devam eden kazılarda Tanrıça Afrodit rahibesi olduğu düşünülen bir genç kıza ait...

Mısır’da, şimdiye kadar görülmemiş antik dini ritüeli barındıran bir tapınak keşfedildi

7 Ekim 2022

7 Ekim 2022

Mısır’daki Arap Çölü’ndeki bir Greko-Romen limanı olan Berenike sahasında kazı yapan arkeologlar, şimdiye kadar görülmemiş antik dini ritüeli barındıran bir...

Avrupa’da bir cenaze töreni olarak insan yamyamlığının en eski kanıtı

7 Ekim 2023

7 Ekim 2023

Yeni bir araştırmaya göre yamyamlık, yaklaşık 15.000 yıl önce Kuzey Avrupa’da yaygın bir cenaze töreni uygulamasıydı; insanlar ölülerini zorunluluktan değil,...

Notre Dame Katedrali’nde antik mezarlar keşfedildi

15 Mart 2022

15 Mart 2022

2019 yılında çıkan yangında hasar gören Notre Dame Katedrali’nde devam eden restorasyon çalışmalarında antik döneme ait mezarlar keşfedildi. Dünyanın önemli...

Ordu’da Roma Dönemi 2.000 Yıllık Lahitler Bulundu

16 Eylül 2021

16 Eylül 2021

Ordu’da yol genişletme çalışmaları sırasında kepçe operatörünün dikkati sayesinde 2.000 yıllık lahitler bulundu. Lahitlerin içerisinde ziynet eşyaları da çıktı. Ordu’nun...

Bu Çiviler Hz. İsa’yı Çarmıha Germek İçin mi Kullanıldı?

2 Kasım 2020

2 Kasım 2020

Roma döneminden kalma iki demir çivinin Hz. İsa’nın çarmıha gerilmesinde kullanılan çiviler olduğu iddası araştırmacıları ikiye böldü. Roma döneminden kalma...

Hitit kenti Büklükale’nin, Hurri toplumu ile yakın bağları olduğunu gösteren “önemli keşif”

20 Ekim 2022

20 Ekim 2022

Japon arkeologlar, Büklükale’de Hitit İmparatorluğu’nun ilk yıllarına ait Hurri dini arınma metnini içeren kil tablet parçasını keşfettiler. Araştırmacılara göre keşif,...

Antik Mısır’da Bulunan Mezarlık Dünyanın En Eski Evcil Hayvan Mezarlığı Olabilir

3 Mart 2021

3 Mart 2021

2011 yılında Berenice limanında bulunan yüzlerce hayvan iskeleti buranın bir evcil hayvan mezarlığı olarak kullanıldığını düşündürmüştür. Hayvanların boynundaki tasma ve...

Arkeologlar deniz altında Neolitik Dönem yol keşfettiler

8 Mayıs 2023

8 Mayıs 2023

Arkeologlar, Adriyatik Denizi’nde yer alan Hırvat adası Korčula’yı yapay kara kütlesine bağlayan deniz altında Neolitik Dönem yol keşfettiler. Yol, Neolitik...

Kuzey Moğolistan’da bulunan 42.000 yıllık bir kolye, bilinen en eski fallik sanat olabilir

22 Haziran 2023

22 Haziran 2023

Uluslararası bir araştırma ekibi, kuzey Moğolistan’da, oyulmuş bir fallusun bilinen en eski örneği olabilecek bir kolye ucu buldu. Bu kolye,...

9 Yaşında ki Çocuk Süleyman Tapınağına Ait Altın Bir Boncuk Buldu

1 Aralık 2020

1 Aralık 2020

Bar-Ilan üniversitesinin gönüllüler için düzenlemiş olduğu Temple Mount Eleme Projesi (TMSP) kapsamında çalışan 9 yaşındaki bir çocuk 3000 yıllık altın bir...

5700 yıllık anıtsal Menga Dolmen, Neolitik mühendisliğin en büyük başarılarından biri olarak görülüyor

8 Aralık 2023

8 Aralık 2023

Güney İspanya’daki Menga dolmenini oluşturan devasa taşların kaynağının izini süren yeni bir araştırma, dolmenin Geç Neolitik mühendisliğin en büyük başarılarından...

Antandros Antik Kenti’nde 2 bin 350 yıllık Kibele Heykeli’ne ulaşıldı

21 Ağustos 2022

21 Ağustos 2022

Balıkesir’in Edremit İlçesi Altınoluk Beldesi’nin 4 kilometre doğusunda, İda Dağı (Kazdağı) eteklerinde, Pelasglar tarafından kurulmuş olan Antandros Antik Kenti’nde devam...

Kralların Oyunu “Hnefatafl”

9 Aralık 2020

9 Aralık 2020

Kralların strateji kurması için tasarlanmış bir oyun. Yoksa siz sadece oyunları  eğlenmek için olduklarını düşünenlerdenseniz kesinlikle çok yanılıyorsunuz. Antik dünyada...

Çin’de 6 bin yıllık 5 metre uzunluğunda yılan iskeleti bulundu

3 Nisan 2023

3 Nisan 2023

Çin’in güneyinde yer alan Zuojiang Nehri havzasında, yaklaşık 6 bin yıl öncesine ait Neolitik döneme ait yılan kemikleri bulundu. Alanda...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]