29 March 2024 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Hristiyanlığın ilk yıllarında piskoposlar Antik Çağ’ın bilgilerinden yararlanıyorlardı

Hristiyanlığın ilk yıllarında piskoposlar, Hristiyanlığı yaymak, Kilise’nin toplum üzerindeki etkisini artırmak için Antik Çağ’ın bilgilerinden ve düzenledikleri ritüellerin oluşturduğu yoğun duygu atmosferinden yararlanıyordu.

Piskoposlar, Roma İmparatorluğu döneminde ilk Hristiyanlara yapılan işkence, zulüm ve idamları düzenledikleri Antik Çağ’dan alınan Panegyris (şehitleri anma) ritüelleri ile toplumsal hafızada canlı tutmaya çalışıyor, ritüel duygu coşkusuyla kilise cemaatini diri tutuyor aynı zamanda yeni katılımları sağlıyorlardı.

Eğitim görmüş piskoposlar, Panegyris ve diğer ritüellere öğrendikleri Antik Çağ bilgilerini ekliyor ve Hristiyan ritüellerini şekillendiriyorlardı.

Dini liderler, Antik Çağ inanç sisteminin bilgilerini Hristiyanlığın düşün ve eylem dünyasına ekleyerek pagan inancından kopamayan kitlelere de ulaşmaya çalışıyorlardı.

Antik Tarih uzmanı Dr. Vladimir Ivanovici, piskoposların, Kilise’yi tanıtmak, toplumu değiştirmek ve daha fazla güç kazanmak için duyguları nasıl kullandığı üzerine bir çalışma yürütüyor.

“Dini seçkinlerin, çok tanrılı uygulamalara Hıristiyan alternatifler sundular ve bugün sosyal medyada kullanılan yöntemlerden çok da farklı olmayan yöntemlerle onları teşvik ettiler” diyen Vladimir Ivanovici ile Rudolfina Üniversitesi’nde yapılan röportajı gelin beraber okuyalım.

Rudolfina: Bay Ivanovici, AB tarafından finanse edilen şu anki projenizde Duyguları Üretmek: Somutlaşmış Deneyim Olarak Geç Antik Panegyris, Hristiyan ritüeli “Panegyris”i analiz ediyorsunuz. Tüm okuyucularımız bu terime aşina olmayabilir, bu yüzden bu antik ritüelin ne hakkında olduğunu açıklayabilir misiniz?

rekonstrüksiyonunu Resim Vladimir Ivanovici
Türkiye’deki Hierapolis Antik Kenti’nde Hıristiyan ritüeli “Panegyris”in sanal bir rekonstrüksiyonunu Resim Vladimir Ivanovici

Vladimir Ivanovici: Bir Panegyris, tipik olarak Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında gerçekleştirilen yıllık bir şehit kutlamasıdır. Şehit olanlar, Roma devleti tarafından zulüm gören ve idam edilen Hristiyanlardı. Her yıl, infaz tarihinde, toplulukları, kurbanlarını hatırlamak için infaz yeri veya mezarın etrafında toplanırdı. Ritüel oldukça basit tutuldu – katılımcılar ölen kişiyi hatırlayacak ve ne olduğuna dair bir metin okuyacaklardı.

Rudolfina: Dördüncü yüzyılda Hristiyanlığın yükselişiyle birlikte Panegyris de Hristiyanlığın daha büyük ve daha önemli bir töreni haline geldi. Nasıl olur?

Vladimir Ivanovici: M. S. Dördüncü yüzyılda ıristiyanlık Roma İmparatorları tarafından yasallaştırıldı ve hatta bazıları tarafından desteklendi. Aynı zamanda, Hristiyan toplulukların başkanları olan piskoposlar daha fazla güç kazandı. Birkaçı yüksek öğrenim görmüş ve piskopos olduktan sonra, Yunan ve Roma dünyasının yüzlerce yıldır Hristiyan inancını ilerletmek için topladığı algı ve biliş hakkında birikmiş bilgileri kullandılar. Bu nesil piskoposlar, Eucharistic ayin, vaftiz ve yıllık şehit kutlamaları dahil olmak üzere ana Hıristiyan ritüellerini yeniden şekillendirdi.

Yunanistan'da bulunan Philippi Bazilikası
Yunanistan’da bulunan Philippi Bazilikası

Araştırma projemdeki soru, piskoposların, ana Hıristiyan ritüellerini tasarlamak için antikite, çoktanrıcılığa ilişkin teorik bilgileri nasıl yeniden kullandıklarıdır, çünkü antik dünyanın dini liderleri, kutsal alanlar inşa etmek ve insanları dünya ile etkileşime sokmak için çeşitli yöntemleri test etmişlerdir (bin yıldan beri devam ede gelen ilahiler gibi). Piskoposlar bu bilgiyi aldılar ve temel Hristiyan deneyimlerini yeniden tasarlamak için bir temel olarak kullandılar. Doğu Ortodoks geleneğinde, bu Kilise Babaları tarafından yazılan ayinler bugün hala icra edilmektedir. Hristiyanlık üzerindeki etkileri ve Hıristiyanların ilahi olanla nasıl ilişki kurdukları inanılmazdır ve tanıttıkları deneyimlerin hala “işe yaradığı” gerçeği, dikkatli tasarımlarını doğrulamaktadır.

Rudolfina: Projenizin başlığı, piskoposlar tarafından Hristiyan ritüellerinin yeniden tasarlanmasının duygularla çok ilgisi olduğunu mu gösteriyor?

Vladimir Ivanovici: Piskoposların Hristiyanlığı teşvik etmek için duyguları nasıl kullandıklarına odaklanıyorum. Bir tartışmayı kazanabileceğinizi ve birilerini duygularına hitap ederek ikna edebileceğinizi eğitimlerinden biliyorlardı. Çok duygusal bir olay olduğu için bir vaka çalışması olarak şehitlerin anılmasını incelemeyi seçtim: Masum bir insan, haklı olma “suç”u için işkence gördü ve idam edildi.

Mezarda basit bir toplanma ve ne olduğuna dair “kuru” bir açıklama okuma olarak başlayan şey, psikosomatik ve duygusal süreçleri içeren çok günlü bir kutlamaya dönüştü. Piskoposların bu özel olayda duyguları nasıl kullandığını öğrenmek için ritüele “bedenlenmiş bir deneyim” olarak bakmam gerekiyor.

Panegyris ritüeli
Vladimir Ivanovici, “Philippi ve Hierapolis’teki kutsal alanların, insanların ilerlemesini ve mekanlar, ritüel ve diğer insanlarla etkileşimini yeniden yapılandırmamıza olanak tanıyan sanal rekonstrüksiyonlarını üretiyoruz” diye açıklıyor. © Vladimir Ivanovici

Rudolfina: Duygularımızı vücudumuzla hissettiğimiz için mi?

Vladimir Ivanovici: Beden, zihin ve duygunun birbirine bağlı olduğu anlamına gelir. Şu anda, bu bilimde sıcak bir konu haline geliyor, çünkü sosyal medyada gördüğümüz dünya haberlerini seçen algoritmalar, olumsuz duyguları harekete geçirmeyi hedefliyor. Bu, sosyal davranışlarımızı, etkileşimlerimizi ve siyasi kararlarımızı şekillendirir.

Bu tarihsel dönemi, antik çağın dünya görüşünden ortaçağ dünyasına geçişi, toplumu değiştirmek için bir seçkinler tarafından duyguların nasıl kullanıldığını göstermek için kullanıyorum. Dünya görüşündeki bu değişimi gerçekleştirmek için duyguların nasıl kullanıldığını gösteren net bir vaka incelememiz varsa, bugün toplumumuzu şekillendirmek için duyguların nasıl kullanıldığını anlamak bizim için daha kolay.

Rudolfina: İnsanların ritüellere nasıl tepki verdiğini ve hatta daha fazlasını, ne hissettiklerini nasıl öğreneceksiniz?

Vladimir Ivanovici: Elbette, bireysel insanların duygularını yeniden inşa edemeyiz. Bu biyolojik, sosyal ve kişisel seviyenin kesiştiği noktada gerçekleşen bir şeydir. Tarihçiler olarak, ritüeli mümkün olduğunca çok katmanda yapıbozuma uğratabilir ve her birinin katılımcıların bedenlerini, zihinlerini ve duygularını nasıl etkilediğini görebiliriz. İnsanların hissettiklerini yeniden inşa edemezsiniz, bu yüzden piskoposların insan algısı hakkında bildiklerini, tasarladıkları deneyimleri ve hedeflerini karşılaştırarak neyi başarmaya çalıştıklarını anlamaya odaklanıyorum.

Panegyris
© Vladimir Ivanovici

Rudolfina: Piskoposların öfke gibi duyguları nasıl yarattığına dair birkaç örnek verebilir misiniz?

Vladimir Ivanovici: İşleri kolay değildi çünkü Hristiyanlar için işe yarayan, Hristiyan olmayanlar için ilginç olan ve başka bir dil konuştukları için vaazı anlamayan insanlar üzerinde de işe yarayan bir deneyim tasarlamaları gerekiyordu. Dolayısıyla Panegyris, insanları fiziksel ve görsel olarak da meşgul etmek zorundaydı. Bu bağlamda işkence ve ölümün ilk ayrıntılı tasvirlerini buluyoruz. Piskoposlar, parçalanan, öldürülen, işkence gören vb. şehitlerin görüntülerini temsil ederdi. İnsanların bundan çok etkilendiğini yazılı kaynaklardan biliyoruz.

Şehit türbeleri, şirk ile Hıristiyanlığın açıkça rekabet ettiği yerlerdi. Bazen, Hıristiyan türbeleri, çok tanrılı türbelerin üzerine veya hemen yanına bir meydan okuma olarak inşa edildi. Piskoposlar, çok tanrılı uygulamalara Hıristiyan alternatifler sundular.

Rudolfina: Duygular hakkında konuşmak: Psikolojide Biliş, Duygu ve Yöntemler Bölümü’nden Matthew Pelowski ile işbirliği yapıyorsunuz. İşbirliğiniz nasıl işliyor?

Vladimir Ivanovici: Matthew Pelowski , sanata odaklanarak estetik deneyimlerin etkisine odaklanıyor. Bu eski deneyimlere ilişkin analizlerimde, insan algısıyla ilgili güncel bulguları birleştiriyorum. Bana literatürde rehberlik ediyor çünkü bilişsel bilimin çeşitli dalları var ve beşeri bilimlerdekinden farklı bir dinamiği var. Bilişsel bilimlerde işler gerçekten çok hızlı gelişiyor. Bu nedenle araştırmamı burada Viyana’da yapmayı seçtim, çünkü Matthew Pelowski ile iyi bir diyalog ortağım olduğunu biliyordum ve Viyana Üniversitesi Avrupa Birliği’nde bilişsel araştırmaların ana merkezidir.

Rudolfina: Röportaj için teşekkürler!

Kapak Fotoğrafı Wikipedia

Banner
Benzer Yazılar

Diyarbakır’da ilk defa sivri uçlu amfora bulundu

31 Temmuz 2022

31 Temmuz 2022

Diyarbakır Tarihi Surları’nın restorasyon çalışmaları sırasında bölgede ilk defa 1700 yıllık sivri uçlu amfora bulundu. Diyarbakır ilinin Sur ilçesinde yer...

Aizanoi Antik Kenti’nde 651 Adet Roma Sikkesi Bulundu

27 Ocak 2021

27 Ocak 2021

Aizanoi Antik Kenti’nde yapılan kazılar neticesinde Roma dönemine tarihlendirilen 651 adet sikke bir testi içinde bulundu. Bilindiği üzere Aizanoi Antik...

Verona’da “Minyatür Pompeii” Bulundu

15 Haziran 2021

15 Haziran 2021

M. S. 79 yılında dünyanın en büyük doğal felaketi Vezüv yanardağının patlaması ile dönemin en görkemli antik kenti Pompeii yok...

İstanbul Valiliği’nden Ayasofya Belgeseli

24 Temmuz 2022

24 Temmuz 2022

İstanbul Valiliği, Ayasofya’nın ibadete açılışının ikinci yıl dönümü dolayısıyla “Geçmişten Geleceğe Miras: Ayasofya” belgeseli hazırladı. İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, “Geçmişten...

Kuzey İtalya’da keşfedilen 3300 yıllık Tunç Çağı boyunduruğu

30 Ekim 2023

30 Ekim 2023

Kuzey İtalya’nın Veneto bölgesindeki Este’de Geç Tunç Çağı’na ait bir yerleşimde 3.300 yıllık nadir bir ahşap boyunduruk keşfedildi. Ahşap boyunduruk...

Mısır’da 59 Antik Tabut Bulundu

9 Kasım 2020

9 Kasım 2020

Mısır‘daki arkeologlar, 2500 yıldan daha uzun bir süre önce gömülmüş 59 adet iyi korunmuş ve mühürlenmiş ahşap tabutun keşfini duyurdu....

Araştırmacılar, eski bir İran tuz madeni Chehrabad’dan 1.600 yıllık koyun mumyası DNA’sını sıraladılar.

17 Temmuz 2021

17 Temmuz 2021

Çok uluslu bir genetikçi ve arkeolog ekibi, İran‘daki bir tuz madeni olan Chehrabad’da keşfedilen 1.600 yıllık bir koyun mumyası DNA’sını...

Liangzhu Müzesi, Arttırılmış Gerçeklik Deneyimi İle Genç Müze Severleri Kendine Çekiyor

5 Kasım 2020

5 Kasım 2020

Liangzhu Müzesi, AR, VR teknolojileriyle gençleri etkileyecek bir sistem kurdu.1 Kasım’dan bu yana AR gözlükleri resmi olarak Liangzhu Müzesi’ndeki rehberli...

Dünya’nın En Eski Hayvan Tasviri Bulundu

14 Ocak 2021

14 Ocak 2021

Eski insanların sadece hayatta kalabilmekle ilgilendiklerini düşünmek kolaydır. Ama onlar hayatta kalabilmek için aletler icat ettiler değişen iklime uyum sağlabilmek...

Milli Mücadelenin Ateşlendiği Ev “Atatürk Müzesi”

12 Aralık 2020

12 Aralık 2020

Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün Milli Mücadeleyi başlattığı İstanbul Şişli’deki ev “Atatürk Müzesi” olarak hizmet veriyor. Vatanın kurtulması için başlatılan mücadelenin...

Güney Hindistan’daki Antik Mezar Yatağında Katlanmış Altın Diadem Keşfedildi

12 Ağustos 2022

12 Ağustos 2022

Hindistan Arkeolojik Yüzey Araştırması Başkan Yardımcısı Yathees Kumar liderliğindeki arkeologlar, güney Hindistan’daki Adichanallur arkeolojik alanındaki bir mezar yatağında katlanmış altın...

Tarihi Eser Kaçakçılarına Yönelik “Miras” Operasyonu Düzenlendi

31 Mayıs 2022

31 Mayıs 2022

İçişleri Bakanlığı, Konya merkezli 38 ilde Anadolu’ya ait tarihi eserlerin yurtdışına kaçırılmasını sağlayan şüphelilere yönelik “Miras” operasyonu düzenlendiğini duyurdu. Bakanlık...

Cambridge arkeologları İngiltere’de 600 bin yıllık insan kalıntılarına ulaştı

22 Haziran 2022

22 Haziran 2022

Cambridge Üniversitesi arkeologları tarafından yürütülen araştırma ile İngiltere’de Neandertallerin atası olan Homo heidelbergensis’in varlığını ortaya koyan bulgulara ulaşıldı. Canterbury bölgesinde...

Türk cevizinin de taşındığı çok kültürlü 1400 yıllık gemi enkazına ulaşıldı

30 Mart 2022

30 Mart 2022

İsrail’in kuzey kıyısında bir kibbutz (servetin ortak olduğu ve elde edilen karın bölgeye verilmesi anlayışına dayalı komün yaşam) olan Ma’agan Michael’da...

Beyrut Baalbek Pazarında Roma Mozaiği Bulundu

31 Aralık 2020

31 Aralık 2020

Beyrut’un kuzeydoğusunda ki Baalbek’te bir pazarı kazan işçiler MÖ 60 ile MS 300 yılları arasındaki Roma işgaline tarihlenen bir mozaik...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]