İndus Nehri Vadisi (veya Harappan) uygarlığı (M. Ö. 3300-1300) 2 bin yıl boyunca kuzeydoğu Afganistan’dan Pakistan ve kuzeybatı Hindistan’a yayılmıştır. Güney Asya’nın bu geniş uygarlığının kalıntıları, eski Mısır veya Mezopotamya’nın kapladığından çok daha büyük bir alana dağılmıştır.
Bununla birlikte, arkeologların uzun süredir gömülü iki şehri kazdığı 1920’lere kadar bu eski kültür hakkında çok az şey biliniyordu. Bu iki şehir Harappa ve Mohenjo-Daro şehirleriydi.
Harappan şehirlerinin keşfedilmesinden önce, bilim insanları Hint uygarlığının, Pers ve Orta Asya’dan gelen Aryan göçmenlerin yerleştiği M.Ö. 1250 civarında Ganj vadisinde başladığına inanıyorlardı. Eski Harappan şehirlerinin keşfi, zaman çizelgesini 1500 yıl daha geriye kaydırdı ve İndus Vadisi Uygarlığı’nı tamamen farklı bir çevresel bağlama yerleştirdi.
Mohenjo-Daro’nun M. Ö. 26. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir; sadece İndus Vadisi Uygarlığı’nın en büyük şehri değil, aynı zamanda dünyanın en eski büyük şehir merkezlerinden biriydi. Larkana Bölgesi’ndeki İndus Nehri’nin batısında yer alan Mohenjo-Daro, ileri mühendislik ve şehir planlaması ile zamanın en gelişmiş şehirlerinden biriydi.
M. Ö. 2600 yılına gelindiğinde, küçük Erken Harappan toplulukları büyük şehir merkezlerine dönüşmüştü. Bu şehirler arasında günümüz Pakistan’ında Harappa, Ganeriwala ve Mohenjo-Daro ve günümüz Hindistan’ında Dholavira, Kalibangan, Rakhigarhi, Rupar ve Lothal bulunmaktadır. Toplamda, esas olarak İndus Nehri ve kollarının genel bölgesinde 1.052’den fazla şehir ve yerleşim yeri bulunmuştur.
Mohenjo-Daro ismi “Ölü Adamlar Höyüğü” anlamına gelir. 300 hektarlık (yaklaşık 750 dönüm) bir alanı kaplayan ve yaklaşık 40.000 kişilik bir nüfusa sahip olan Mohenjo-Daro, o zamanlar dünyanın en büyük ve en gelişmiş şehirlerinden biriydi. Doğrusal bir ızgaraya yerleştirilmiş ve pişmiş tuğlalardan inşa edilmiş şehir, sofistike drenaj ve kapalı kanalizasyon sisteminin yanı sıra hemen hemen her evde banyolar da dahil olmak üzere karmaşık bir su yönetim sistemine sahipti. Şehrin orijinal adı unutulmuş ancak Kukkutarma veya “Horoz Şehri” (aka Horoz Şehri) olabileceğine dair tahmin bulunuyor.
Mohenjo-Daro’yu inşa etmek için kullanılan imal edilen tuğlaların hepsinin aynı büyüklükte olması, ticareti kolaylaştırmak için standartlaştırılmış ağırlıkların ve ölçülerin kullanıldığının tespit edilmesi, kentin gelişiminin yüksek düzeyde inşaat mühendisliği ve şehir planlaması göstermesi ve bu özelliklerin diğer İndus-Sarasvati Vadisi bölgeleriyle, özellikle de kazılacak ilk yer olan Harappa ile paylaşılması, hepsi de bunun gibi şeylerin bürokratik koordinasyonu ile son derece organize bir medeniyete işaret ediyor.
İndus bölgesindeki şehirlerde geliştirilen ve kullanılan eski İndus kanalizasyon ve drenaj sistemleri, Orta Doğu’daki çağdaş kentsel alanlarda bulunanlardan çok daha gelişmişti ve bugün Pakistan ve Hindistan’ın birçok bölgesinde bulunanlardan daha verimliydi. Bireysel evler kuyulardan su çekerken, atık su büyük caddelerdeki kapalı drenajlara yönlendirildi. Evler sadece iç avlulara ve daha küçük şeritlere açıldı ve şehir eteklerindeki en küçük evlerin bile sisteme bağlı olduğuna inanılıyordu ve temizliğin büyük önem taşıdığı sonucunu daha da destekliyordu.
Bu göz önüne alındığında, Mohenjo-Daro’nun herhangi bir saraydan, tapınaktan, anıttan veya hükümet otoritesinin bir koltuğuna benzeyen başka bir şeyden yoksun olduğunu gözlemlemek şaşırtıcı görünebilir. Şehirdeki en büyük binalar toplantı salonları, hamamlar (bunlardan birinde havuzları ısıtmak için bir yeraltı fırını vardı) bir pazar yeri, eski biinalar ve yukarıda belirtilen kanalizasyon sistemi gibi şeylerdir; bunların hepsi düzenli, mütevazı ve düzenli bir sivil topluma yapılan vurguyu göstermektedir.
Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarının aksine, İndus Vadisi Uygarlığı, dini ayinlerin veya belirli tanrıların açık kanıtlarını sağlayacak tapınaklardan veya saraylardan yoksun görünmektedir.
1927’de Mohenjo-Daro’da bulunan İndus Rahibi / Kral Heykeli oldukça ilginçtir. Heykel 17,5 cm yüksekliğinde ve steatitten oyulmuştur. Bulunan çeşitli altın, pişmiş toprak ve taş figürinler arasında sakal ve desenli bir elbise sergileyen bir rahip-kral figürü vardı. Başka bir bronz heykelcik olan Dans Eden Kız, sadece 11 santimetre boyunda duruyor ve medeniyetin üyelerinin zevk aldığı bazı koreografili dans formlarının varlığını gösteren bir pozda bir kadın figürünü tasvir ediyor. Ayrıca, ayıların, maymunların ve köpeklerin pişmiş toprak eserleri de vardı. İndus Nehri Vadisi sakinlerinin figürinlere ek olarak kolye, bilezik ve diğer süs eşyaları da ürettikleri düşünülmektedir.
Yazılı kayıtlar tarihçilere antik Mezopotamya ve Mısır hakkında zengin bilgiler sağladı, ancak İndus Vadisi’nde çok az yazılı materyal keşfedildi. Mühür yazıtları yazılı bilgi içeriyor gibi görünse de, bilim adamları henüz İndus senaryosunu deşifre edememişlerdir. Sonuç olarak, İndus Vadisi Uygarlığı’nın devlet ve dini kurumlarının doğasını anlamakta önemli zorluklar yaşadılar. Yasal kodları, prosedürleri ve yönetişim sistemleri hakkında çok az şey biliyoruz.
Mohenjo Daro ayrıca atomik bir patlama ile ilişkilendirilmiştir. Araştırma sırasında 44 iskelet bulundu. Sitenin belirli bölgeleri ayrıca radyoaktivitenin genişletilmiş boyutlarını da gösterdi.
İngiliz-Hintli bir analist olan David Davenport, etki merkez üssü gibi görünen şeyin kanıtlarını fark etti: Bölgedeki 50 metrelik bir tarama, tüm nesnelerin iç içe geçtiğini ve camlaştırıldığını, yani kayaların yaklaşık 1500 derecelik sıcaklıklarda çözüldüğünü ve cama benzeyen bir malzemeye dönüştüğünü ortaya çıkardı.
Davenport ayrıca, Mohenjo-Daro’da bulunanların, yirminci yüzyılın ortasında Hiroşima ve Nagazaki’de meydana gelen serpintinin etkilerini tam olarak taklit ettiğini açıkladı.
A. Gorbovsky’nin “Antik Tarihin Bilmeceleri” adlı kitabına göre, bölgede keşfedilen en az bir iskelet, olması gerekenden daha fazla radyasyon içeriyordu ve bir zamanlar çamur kapları olan çok sayıda “karanlık taş”, olağandışı sıcaklık nedeniyle birlikte keşfedildi.
Her şey göz önüne alındığında, çok sayıda araştırmacı bu bulguları, Mohenjo-Daro’da keşfedilen cesetlerin hepsinin en özensiz, en aşağılık toplu mezar türünün bir parçası olduğunu gösteren kanıtlarla çürüttü. Bazı insanlar, basit çamur bloklu yapıların, bu yapıların bazılarının hala 15 fit yükseklikte durmasına rağmen, atomik bir patlama ile tamamen tahrip olması gerektiğini gözlemlemişlerdir.
Bununla birlikte, insanlık tarihi anlayışımızın eksik olma olasılığını göz önünde bulundurmamız için tartışmasız yeterli kanıt vardır. Bu radyoaktivitenin kökeni ne olabilir? Çok uzun zaman önce atomik yeteneklere sahip insanlar olabilir miydi? Sorular arttırılabilir.
İndus uygarlığını ve Mohenjo Daro’yu sona erdiren şey de bir gizemdir. Mohenjo-Daro, MÖ 1900’de bilinmeyen nedenlerden dolayı ani bir düşüşe geçti ve daha sonra büyük bir Sarawati Nehri’nin kuruması nedeniyle terk edildi.
1920’lerde yeniden keşfedilmesinin ardından, onlarca yıllık kazılar tarihi binaları önemli hava hasarına maruz bıraktı. Sonuç olarak, bölgedeki tüm arkeolojik çalışmalar 1966’da durduruldu; bugün sadece kurtarma kazılarına, yüzey araştırmalarına ve koruma projelerine izin verilmektedir. Ancak, şehir son şiddetli muson yağmurlarının tehdidi altında.
Kapak Fotoğrafı: Vikipedi