29 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Unutulmuş Bir İmparatorluğun Başkenti “Karakurum”

Karakurum şimdilerde sadece bir sit alanı olsa da bir zamanlar Dünya’yı kasıp kavuran Moğolların başkentiydi.

Karakurum bizim çok da yabancı olmadığımız bir yerde bulunmaktadır. Moğolistan’ın güneybatısında Övörkhangai ilindedir. Bölge Orhun yazıtlarının da (Bengü Taşlar) bulunduğu Orhun vadisinde yer almaktadır. Orhun vadisi Hun, Göktürk, Uygur İmparatorluklarına yurtluk etmiştir. Uygurlar ilk olarak Karabalsagun’u başkent olarak yapsalar da sonradan başkentlerini Karakurum’a taşımışlardır. Bu vadi Moğolistan’ın aynı zamanda en eski tarım bölgesidir.

Moğollar, Moğol anavatanındaki birkaç göçebe kabilenin Cengiz Han’ın önderliğinde birleşmesinden ortaya çıktı ve MS 13. ve 14. yüzyıllarda Orta ve Doğu Avrupa, Asya ve güneyde Hint alt kıtasının büyük bir bölümünü kapsayan büyük bir imparatorluk kurdu.

Cengiz Han M.S. 1218 yılında Karakurum’u Harezmşahların elinden aldı. Moğolların buraya yerleşimi Cengiz Han’ın (M.S.1218-1220) Harezm İmparatorluğu’na karşı seferlerinde birliklerini toplamak için Karakurum’da bir yurtlar kasabası kurmasıyla başladı. Karakurum adı kelimenin tam anlamıyla “kara yirmi” veya “kara çakıl” olarak çevrilir, ancak dilbilimciler tarafından yapılan araştırmalar, “khorin” in Moğolca “kale” anlamına gelen “khurem” kelimesinin bir saptırması olabileceğini öne sürmekteler.

Cengiz Han’ın ölümünden sonra yerine oğlu Ögeday Han Moğolların başına geçmiştir. Ögeday Han Moğolların ikinci en büyük hanı olarak tarih sayfalarına geçecektir. Ögeday Han babasının yapılandırdığı Karakurum’u tam anlamıyla bir şehre dönüştürmüştür. Onun döneminde Karakurum da farklı inançlara sağlanan güvenlik sebebiyle insanların ilgisini çekmeye başlamış nüfus gittikçe kalabalıklaşmıştır.

Flaman Fransisken misyoner ve papalık elçisi Rubruck’lu William, M.S. 1254’te Karakurum’a gittiğinde, kenti “Karakurum Dört yöne bakan dört kapısı, biri “Müslümanlar (saracanes)” ve diğeri “Çinliler (cathai)” için sabit evler, on iki pagan tapınağı, iki cami ve bir Nasturi kilisesi vardı” diye anlatacaktır.

Karakurum’da bulunan Kaplumbağa Heykelleri.

Kubilay Han’ın (Cengiz Han’ın torunu ve Moğol İmparatorluğu’nun beşinci Büyük Hanı) hükümdarlığı ile başkent, Moğol platosunun güneydoğu ucundaki Xanadu’ya taşındı. Kubilay Han, günümüz Çin’in çoğunun kontrolünü ele geçirdi (Han olmayan ilk imparator oldu) ve Yuan hanedanını kurdu.

Bu, Karakurum’u ilin durgun sularında bıraktı, daha sonra statüsü bir idari merkez haline geldi ve nüfusu gün geçtikçe azaldı. Şehir, sonunda, MS 1368’de Yuan hanedanlığının çöküşünden sonra Karakurum’u yerle bir eden Ming Hanedanlığı’nın birliklerinin eline düşecekti.

16. yüzyılın başında Batu-Möngke Dayan Han’ın Moğolları Cengiz egemenliği altında yeniden bir araya getirmesi ve şehri başkenti yapması ile Karakurum yeniden iskan edilmiş, ancak birkaç kez el değiştirdikten sonra şehir nihayet terk edilmiş ve bir daha asla inşa edilmemiştir.

Karakurum 20. yy kadar kendi adını bile taşıyamayan bir başkenttir. Çünkü buranın Karabalsagun veya Ordu-balık şehri olduğu sanılmaktaydı. Eski Moğol başkentini arama çalışmaları Orhun yazıtlarının bulunmasını sağladı. Nikolai Yadrintsev’in yaptığı çalışmalar başka arkeologlar tarafından da destek görünce Karakurum adını tekrar kazanmıştır.

Banner
Benzer Yazılar

Japonya’da Doğu Asya’nın en eski Dako kılıcı keşfedildi

28 Ocak 2023

28 Ocak 2023

Japonya’nın Nara bölgesinde bulunan Tomio Maruyama mezar höyüğünde Doğu Asya’nın en eski Dako kılıcı keşfedildi. Dako kılıcının bulunduğu mezar MÖ...

Altay’dan gelen genetik veriler, bölgede daha önce bilinmeyen insan topluluğunun varlığını gösteriyor

12 Ocak 2023

12 Ocak 2023

Altay’dan elde edilen genetik veriler daha önce bilinmeyen yaklaşık 7500 yıllık yeni bir insan topluluğunun keşfedilmesini sağladı. Çalışma, Sibirya ve...

Çin’de 32 bin yıl öncesine tarihlenen insan kafatası fosili bulundu

30 Eylül 2021

30 Eylül 2021

Çin’in Henan eyaleti arkeoloji yetkilileri, bir mağara sahasında 32 bin yıl öncesine ait olduğu tahmin edilen insan kafatası fosili bulduklarını...

Berenike Antik Kenti Volkanik Bir Patlama Sonucu Terkedilmiş

30 Mart 2021

30 Mart 2021

Mısır’ın antik dönemlerdeki en önemli limanlarından olan Berenike antik şehrinin kaynağı bilinmeyen bir volkanik patlama sonucu şehrin terkedildiği öne sürülüyor....

Pompeii, Antiquarium’u Yeniden Açıyor

26 Ocak 2021

26 Ocak 2021

Pompeii Arkeoloji paktının içinde kalıcı bir müze olan Antiquarium yeniden açılıyor. 1873’te açılan Antiquarium, II.Dünya Savaşı sırasında bombalanarak, 1980’de ise...

Kajtuś adlı köpek Polonya’da son 100 yılın en büyük bracteat hazinesini buldu

21 Nisan 2022

21 Nisan 2022

Kajtuś adlı köpek sahibi ile yürürken aniden toprağı kazmaya başladı. Ve Kajtuś, Polonya’da son 100 yılın en büyük bracteat hazinesini...

Bakanlık; “Siloa Yazıtı Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin malıdır”

13 Mart 2022

13 Mart 2022

İsrail medya kuruluşu Zman Yisrael’in İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde bulunan Siloa Yazıtı’nın İsrail’e verileceğine dair yaptığı habere Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan...

Almanya’da Osmanlı Dönemine Ait Eserlerinde Bulunduğu 1000 Yıllık Kilise Ortaya Çıkarıldı

2 Temmuz 2021

2 Temmuz 2021

Almanya’nın Saksonya-Anhalt eyaletindeki Eisleben’de keşfedilen Helfta Kraliyet Sarayı’nın büyük kilisesinin temel duvarları arkeologlar tarafından gün ışığına çıkarıldı. Kilise bu ayın...

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü’nün Hazırlıkları Tamamlandı

23 Ocak 2021

23 Ocak 2021

Avrupa Birliği desteği ile Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi iş birliği çerçevesinde “Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras...

Libasyon alanlı Urartu mezarı keşfedildi

16 Ocak 2023

16 Ocak 2023

Van Gölü sularının çekilmesiyle ortaya çıkan Urartu dönemi tapınak kalıntılarına yakın bir yerde libasyon ritüelinin yapıldığı 3 odalı mezar ortaya...

Metropolis Antik Kentinde Bulunan Sarnıçlar Şehrin Yaşamına Ayna Tutuyor

5 Ocak 2021

5 Ocak 2021

İzmir’in Torbalı ilçesine Yeniköy ve Özbey mahalleri sınırları içerisinde kalan Metropolis antik şehri kazıları 1990 yılından beri devam ediyor. Kültür...

Türkiye’de Arkeoloji Eğitimi Veren Üniversiteler

24 Kasım 2020

24 Kasım 2020

Kazı bilimi olarak da tanımlanan arkeoloji, “arkhaios” yani eski ve “logos” bilim kelimelerinin birleşmesi ile türetilmiştir. Eskinin bilimi olarak da...

Persler Hakkında Bilinmeyen 5 Gerçek

22 Ocak 2021

22 Ocak 2021

Pers kültürü, 1000 yıldan daha fazla bir süre Yakın Doğu ve Dünya’nın geri kalanını etkiledi. Kültürleri, bir çok yönüyle uzun...

Alexandria Troas Antik Kenti’nde 2.000 Yıllık Altar Bulundu

9 Ekim 2021

9 Ekim 2021

M. S. 1 ve 4’ncü yüzyıllarda döneminin en büyük ticari limanına sahip Alexandria Troas Antik Kenti’nde yapılan kazılarda 2.000 yıllık...

Altmış yıl önce kaçırılan Kibele heykeli Afyonkarahisar Müzesi’nde sergilenecek

1 Ocak 2023

1 Ocak 2023

1960 yılında yasadışı yollarla İsrail’e kaçırılan doğurganlığın ve bereketin sembolü tanrıça Kibele’ye ait heykel Afyonkarahisar Müzesi’nde sergilenecek. Eski Çağ Anadolu’sunda...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]