15 June 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Unutulmuş Bir İmparatorluğun Başkenti “Karakurum”

Karakurum şimdilerde sadece bir sit alanı olsa da bir zamanlar Dünya’yı kasıp kavuran Moğolların başkentiydi.

Karakurum bizim çok da yabancı olmadığımız bir yerde bulunmaktadır. Moğolistan’ın güneybatısında Övörkhangai ilindedir. Bölge Orhun yazıtlarının da (Bengü Taşlar) bulunduğu Orhun vadisinde yer almaktadır. Orhun vadisi Hun, Göktürk, Uygur İmparatorluklarına yurtluk etmiştir. Uygurlar ilk olarak Karabalsagun’u başkent olarak yapsalar da sonradan başkentlerini Karakurum’a taşımışlardır. Bu vadi Moğolistan’ın aynı zamanda en eski tarım bölgesidir.

Moğollar, Moğol anavatanındaki birkaç göçebe kabilenin Cengiz Han’ın önderliğinde birleşmesinden ortaya çıktı ve MS 13. ve 14. yüzyıllarda Orta ve Doğu Avrupa, Asya ve güneyde Hint alt kıtasının büyük bir bölümünü kapsayan büyük bir imparatorluk kurdu.

Cengiz Han M.S. 1218 yılında Karakurum’u Harezmşahların elinden aldı. Moğolların buraya yerleşimi Cengiz Han’ın (M.S.1218-1220) Harezm İmparatorluğu’na karşı seferlerinde birliklerini toplamak için Karakurum’da bir yurtlar kasabası kurmasıyla başladı. Karakurum adı kelimenin tam anlamıyla “kara yirmi” veya “kara çakıl” olarak çevrilir, ancak dilbilimciler tarafından yapılan araştırmalar, “khorin” in Moğolca “kale” anlamına gelen “khurem” kelimesinin bir saptırması olabileceğini öne sürmekteler.

Cengiz Han’ın ölümünden sonra yerine oğlu Ögeday Han Moğolların başına geçmiştir. Ögeday Han Moğolların ikinci en büyük hanı olarak tarih sayfalarına geçecektir. Ögeday Han babasının yapılandırdığı Karakurum’u tam anlamıyla bir şehre dönüştürmüştür. Onun döneminde Karakurum da farklı inançlara sağlanan güvenlik sebebiyle insanların ilgisini çekmeye başlamış nüfus gittikçe kalabalıklaşmıştır.

Flaman Fransisken misyoner ve papalık elçisi Rubruck’lu William, M.S. 1254’te Karakurum’a gittiğinde, kenti “Karakurum Dört yöne bakan dört kapısı, biri “Müslümanlar (saracanes)” ve diğeri “Çinliler (cathai)” için sabit evler, on iki pagan tapınağı, iki cami ve bir Nasturi kilisesi vardı” diye anlatacaktır.

Karakurum’da bulunan Kaplumbağa Heykelleri.

Kubilay Han’ın (Cengiz Han’ın torunu ve Moğol İmparatorluğu’nun beşinci Büyük Hanı) hükümdarlığı ile başkent, Moğol platosunun güneydoğu ucundaki Xanadu’ya taşındı. Kubilay Han, günümüz Çin’in çoğunun kontrolünü ele geçirdi (Han olmayan ilk imparator oldu) ve Yuan hanedanını kurdu.

Bu, Karakurum’u ilin durgun sularında bıraktı, daha sonra statüsü bir idari merkez haline geldi ve nüfusu gün geçtikçe azaldı. Şehir, sonunda, MS 1368’de Yuan hanedanlığının çöküşünden sonra Karakurum’u yerle bir eden Ming Hanedanlığı’nın birliklerinin eline düşecekti.

16. yüzyılın başında Batu-Möngke Dayan Han’ın Moğolları Cengiz egemenliği altında yeniden bir araya getirmesi ve şehri başkenti yapması ile Karakurum yeniden iskan edilmiş, ancak birkaç kez el değiştirdikten sonra şehir nihayet terk edilmiş ve bir daha asla inşa edilmemiştir.

Karakurum 20. yy kadar kendi adını bile taşıyamayan bir başkenttir. Çünkü buranın Karabalsagun veya Ordu-balık şehri olduğu sanılmaktaydı. Eski Moğol başkentini arama çalışmaları Orhun yazıtlarının bulunmasını sağladı. Nikolai Yadrintsev’in yaptığı çalışmalar başka arkeologlar tarafından da destek görünce Karakurum adını tekrar kazanmıştır.

Banner
Benzer Yazılar

Karadağ’ın zirvesinde Urartulara ait kale kalıntısına ulaşıldı

2 Temmuz 2022

2 Temmuz 2022

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığındaki kazı ekibi Urartulara ait en...

Demir Çağı Savaşçılarının Kuş Tüyü Yatakları Araştırmacıları Şaşırttı

28 Mart 2021

28 Mart 2021

İsveç’te bulunan 7 nci yüzyıla ait Viking öncesi döneme tarihlendirilen mezarlardan şaşırtıcı sonuçlar geliyor. Demir çağına tarihlendirilen mezarlıktaki savaşçıların kuş...

Stonehenge Tüneli Alanında Bronz Çağı Mezarlar ve İşlikler Ortaya Çıkarıldı

4 Şubat 2021

4 Şubat 2021

İngiltere’de yaklaşık 5 bin yıllık olduğu tahmin edilen Stonehenge Anıtı geçtiğimiz günlerde altından geçmesi planlanan tünel ile gündeme gelmişti. Tünelin...

Bizans sikkelerinde SN 1054 yıldızının patlamasına mı yer veriliyordu?

25 Haziran 2022

25 Haziran 2022

Bundan tam 968 yıl önce gökyüzünde büyük bir astronomik olay meydana geldi. SN 1054 yıldızı patlamış ve M1 Yengeç Bulutsusu’nun...

Aizanoi’de “Afrodit” ve “Dionysos” un heykel başları bulundu

29 Ekim 2021

29 Ekim 2021

Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde yer alan 5 bin yıllık geçmişe sahip Aizanoi Antik Kenti kazılarında aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’in ve...

Restorasyonları Biten 3 Müze Ziyaretçilerini Bekliyor

29 Aralık 2020

29 Aralık 2020

Restorasyon çalışmaları biten Tunceli Müzesi, Konya Akşehir Taş Eserler Müzesi, Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi (Yeşil Medrese) ziyaretçilerine kapılarını açtı. Tunceli...

Çorum’daki ilk yerleşik hayat izlerine ait buluntular keşfedildi

22 Ocak 2023

22 Ocak 2023

Çorum’da 8 bin 500 yıl öncesine ait ilk yerleşik hayat izlerine ait buluntular keşfedildi. Hitit Üniversitesi Arkeoloji Bölümünce iki yıldır...

Biberon Kullanımı 3 Bin Yıl Öncesine Dayanıyor

17 Şubat 2021

17 Şubat 2021

Bebeklerimize ek süt ve mama vermek için kullandığımız biberon günümüzden 3 bin yıl önce kullanılmış olabilir. Almanya’da açılan mezarlardan çıkarılan...

Orta Çağ’da Veba Doktorları ve İlginç Üniformaları

20 Ocak 2021

20 Ocak 2021

Kara veba tarihin en ölümcül salgınıydı ve sadece birkaç yılda 25 milyon Avrupalıyı yok etti. Yönetimdekiler çaresizlikten  ikinci sınıf ve...

Umman’da Demir Çağ yerleşimleri keşfedildi

1 Ekim 2022

1 Ekim 2022

Umman’ın Maskat vilayetinde yürütülen yüzey araştırmalarında 3 bin yıllık Demir Çağ yerleşimleri keşfedildi. Keşif, Sultan Qaboos Üniversitesi Sanat ve Sosyal...

Umman’da 5.000 yıllık Erken Tunç Çağı yerleşim alanı keşfedildi

3 Ocak 2023

3 Ocak 2023

Ummanlı arkeologlar, Al Gharyein arkeolojik alanında devam eden kazılarda 5 bin yıllık Erken Tunç Çağı yerleşim alanı keşfettiler. Al Gharyein...

Antik Selinus Kenti’nde Arkeolojik Yüzey Araştırması Başlıyor

12 Mart 2025

12 Mart 2025

Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi (ALKÜ), Selinus Antik Kenti ve çevresinde kapsamlı bir arkeolojik yüzey araştırması başlatıyor. Bu önemli proje, Anadolu’nun...

Ipswich’te Roma döneminden kalma çok iyi korunmuş çapa bulundu

26 Eylül 2022

26 Eylül 2022

İngiltere’nin Ipswich kasabasında Roma veya muhtemelen geç Demir Çağı dönemi yaklaşık 2 bin yıllık çok iyi korunmuş nadir bir örnek...

İnka Dönemi Öncesi Tanrılara Kurban Verilen İnsan Kalıntıları Bulundu

22 Ekim 2021

22 Ekim 2021

Kuzey Peru’da bir arkeoloji ekibi, İnka dönemi öncesi bir tapınak çevresinde tanrılara kurban olarak verilen 29 insanın kalıntılarını buldu. İnka...

Aspendos’da Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait bir Hermes heykeli bulundu

3 Mart 2025

3 Mart 2025

Antalya’nın Serik ilçesindeki Aspendos antik kentinde devam eden arkeolojik kazılarda, Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait bir Hermes heykeli keşfedildi. Kazılar, M.Ö....

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]