7 December 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

İnsanda Toplama Biriktirme Duygusu 100.000 Yıl Öncesine Dayanıyor

Güney Afrika’da kazı çalışmalarına devam eden arkeologlar, insanda toplama ve biriktirme duygusunu gösteren bulgulara ulaştılar. Arkeologlar ayrıca, deniz kenarında ve iç kesimlerde yaşayan insan grupları arasında yaşam kültürü açısından bir fark olmadığını da raporladılar.

Griffith Üniversitesi arkeoloğu Jayne Wilkins ve meslektaşları, kısa süre önce denize kıyısı olmayan insanların kıyıdaki benzerleri kadar modern olduklarına dair kanıtlar ortaya çıkardılar.

125.000 ila 70.000 yıl önce, insanlar bazı modern şeyler yapmaya başladılar. Pratik bir sebep olmadan küçük nesneler toplamak, eşyaları pigmentlerle süslemek ve su ve hatta yiyecekleri kaplarda saklamak. Bu davranışların izlendiği kanıtların olduğu en eski siteler, Güney Afrika kıyı şeridinde yer almaktadır. Bugün, bu önemli yerlerin çoğu tam kıyıdadır, ancak Pleistosen döneminde bile, deniz seviyelerinin daha düşük olduğu zamanlarda, orada yaşayan insanların deniz kaynaklarını kullanması için yeterince yakın olmaktadır.

Sahip olma duygusu ya da dini ritüellerde maddenin kullanılmaya başlanması..?

Ga-Mohana Hill North Rockshelter’da, 105.000 yıl öncesine dayanan ve taş aletlerle dağılmış bir tortu tabakası olduğu görülmektedir. İçinde Wilkins ve meslektaşları, sanki pigment olarak kullanılmış gibi düz ve iki tarafı çizgili, büyük bir kırmızı aşı boyası parçası buldular.

Toplanılmış saklanılmış 22 kalsit kristal
Kaya sığınağında ayrıca işlenmemiş veya alet olarak kullanılmamış yarı saydam beyaz kalsit kristaller bulundu.

vardı; sanki birisi kristalleri sadece sahip olmak uğruna veya belki bir ritüel adak olarak toplamış gibi görünüyordu. Aynı katmana gömülmüş birkaç kırık, yanmış devekuşu yumurtası kabuğu, su deposu vazifesi gördüğü şeklinde değerlendirilebilir.

Sedimentteki kuvars taneciklerinin ışığa en son ne zaman maruz kaldığını ölçen optik olarak uyarılmış ışıldama tarihlemesine göre Ga-Mohana Tepesi eserleri, yaklaşık 105.000 yıl önce, kıyıdaki en eski benzer buluntularla kabaca aynı yaştadır. Bu aynı zamanda, Güney Afrika kıyılarındaki insanların görünürde pratik bir amaç olmaksızın deniz kabukları toplamaya başladıkları zamandır, Güney Afrika’daki Diepkloof Rockshelter’daki insanlar ise sularını bilinen en eski devekuşu yumurtası kabuğunda sakladılar.

Bu çıkarım gülünç basit bir fikir gibi gelebilir günümüz insanına… Daha büyük bir şeyin içinde çok şeyler koyarsanız, daha kolay taşınabilir ve hatta sonrası için daha çok şeyler saklayabilirsiniz. Ancak, devekuşu yumurtası kabuğu ile en az 200.000 yıl işlerin nasıl yapılacağını çözme avantajına sahip olduk. Uzak tarih öncesinin bir noktasında, kaplar inanılmaz yeni bir fikirdi. Wilkins ve meslektaşlarının dediği gibi, “ilk insanlar için çok önemli bir yenilik” olurdu.

Bu buluntulardan çıkan sonuç, Afrika’nın iç kesimlerindeki insanların kıyı kültürlerinin hiç gerisinde kalmadıklarıdır. İnsan tarihinin en önemli yeniliklerinden bazıları kıtanın birçok bölgesinde aynı anda gerçekleşti.

yerel çört, tüf ve bantlı demir taşından yapılmış çeşitli taş alet
Kazılarda yerel çört, tüf ve bantlı demir taşından yapılmış çeşitli taş aletler ortaya çıkarıldı.

Yüz bin önce insanın varlığı biliniyordu ama alet ve kap kacak kullanımı hakkında bir bilgiye sahip değildik.

Bir arkeolog değilseniz, iç kesimlerde yaşayan insanların da kıyıda yaşayan insanlar kadar yenilikçi olabileceği aşikar görünebilir, ancak arkeologların şimdiye kadar sahip olduğu tüm kanıtlar farklı bir hikaye anlattı. Tüm yeni (o zamanlar) insan davranışlarının en eski izleri, kıyı şeridine nispeten yakın yerlerde bulundu. Afrika’nın iç kesimlerinde, Kalahari havzası gibi yerlerde, insanların yaklaşık 100.000 yıl önce bulunduklarına dair kanıt bulduk, ancak sularını yumurta kabuklarında, pigmentli şeyleri boyadıklarına veya parlak nesneler topladıklarına dair hiçbir gösterge yoktu.

Ancak Wilkins ve meslektaşlarına göre, bunun, insanların uzak geçmişte gerçekte yaptıklarından çok jeolojiyle ilgisi var. Yakın tarihli makalelerinde, “İyi korunmaya ve sağlam kronolojilere sahip tabakalı Geç Pleistosen bölgeleri, Güney Afrika’nın iç kesimlerinde nadirdir” diye yazmışlardır.

Sonuç, kendi sözleriyle “her zaman sorunlu olan” “kıyı bölgelerine yönelik iç nüfusların rolünü marjinalleştiren güçlü bir önyargı” olarak tanımladıkları şeydir.

Ga-Mohana Hill North Rockshelter’dan çıkarılan eserler, kıyılardan uzakta yaşayan insanların, kıyılardaki insanlarla hemen hemen aynı zamanda bazı önemli kültürel kavramları icat ettiklerinin ilk kanıtıdır. Ve bu bize geçmişimiz hakkında önemli bir şey söylüyor. Birçok insan, birçok farklı ortamda, sorunlara benzer çözümler ve ilgilenilmesi gereken benzer şeyler buldu.

 

Kiona N. Smith’in Nature dergisinde kaleme aldığı makalenin orjinal halini buradan okuyabilirsiniz.

Banner
Benzer Yazılar

Orta Asya’da ilk defa bir Boğa Jeoglifi Keşfedildi

29 Eylül 2021

29 Eylül 2021

Rusya Bilimler Akademisi Maddi Kültür Tarihi Enstitüsü (IIMK RAS) ve LLC Krasnoyarsk Geoarchaeology’den arkeologlar, Rusya’nın Moğolistan sınırına yakın, Tuva Cumhuriyeti’ndeki...

Tapınak olduğu düşünülen yapının anıtsal bir çeşme olduğu ortaya çıktı

26 Kasım 2024

26 Kasım 2024

Hyllarima antik kentinde bir zamanlar tapınak olduğu düşünülen yapının aslında anıtsal bir çeşme olduğu belirlendi. Muğla’ya yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda...

Bugünkü İklim Değişikliğiyle Orta Çağ’daki Büyük Kuraklık Paralellik Gösteriyor

7 Ocak 2021

7 Ocak 2021

Ocak ayını yaşadığımız bu günlerde mevsim normallerinin üzerinde olan hava sıcaklıkları ve yağış azlığı önümüzdeki yaz için kuraklık sinyallerini vermeye...

Mısır’ın Abusir kentinde Ölüler Kitabı metinleri ile donatılmış kraliyet katibinin mezarı keşfedildi

20 Şubat 2024

20 Şubat 2024

Çekya Mısırbilim Enstitüsü’nden (CIE) arkeologlar, Perslerin Mısır’ı işgali sırasında MÖ 5. veya 6. yüzyılda ölen bir kraliyet katibinin Ölüler Kitabı...

30 Yıl Önce Keşfedilen 3.500 Yıllık Hitit Keten Kumaşı İlk Kez Sergileniyor

10 Mart 2025

10 Mart 2025

Çorum’un Ortaköy ilçesindeki Şapinuva Ören Yeri’nde 1995 yılında yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan 3500 yıllık Hitit keten kumaşı, ilk kez...

İstanbullular Müze Gazhane’de Göbeklitepe’yi sanal ortamda gezebilecek

10 Eylül 2021

10 Eylül 2021

İnsanlık tarihinin bilinen en eski kült yapılarına ev sahipliği yapan Göbeklitepe’yi, İstanbullular, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin gerçekleştirdiği proje ile Müze Gazhane’de...

Antik dünyanın en geniş imparatorluğu “Ahameniş Pers İmparatorluğu”

17 Aralık 2023

17 Aralık 2023

Ahameniş Pers İmparatorluğu’nun kökeni, İran ve Doğu Anadolu’nun (Türkiye) çoğuna hakim olan Med Kralı Astyages’in Pers kralı II. Cyrus tarafından...

Suffolk kraliyet yerleşiminde keşfedilen Doğu Anglian Kralları zamanından kalma 1.400 yıllık tapınak

4 Aralık 2023

4 Aralık 2023

Arkeologlar, İngiltere’nin Suffolk kentindeki Sutton Hoo yakınlarındaki Rendlesham’daki Doğu Anglian Kralları zamanından kalma muhtemelen Hıristiyanlık öncesi bir tapınağı ortaya çıkardılar....

Hattuşa’da 119 Yıllık Hitit Kazısı: Büyük Tapınak ve Saray Arasındaki Gizemli Alan İlk Kez Derinlemesine Araştırılıyor

3 Ağustos 2025

3 Ağustos 2025

Çorum’un Boğazkale ilçesinde, Anadolu’nun en önemli medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Hattuşa’da 119 yıldır aralıksız süren kazı çalışmaları yeni bir döneme girdi....

Doğum sırasında ölen mumyalanmış bir genç anne yeniden incelendi ve şaşırtıcı sonuçlar çıktı

29 Aralık 2023

29 Aralık 2023

Arkeologlar, 1500 yıl önce doğum sırasında ölen genç bir annenin mumyalanmış kalıntılarını yeniden incelediklerinde şaşırtıcı sonuçlara ulaştılar. Genç anne henüz...

Leuven’de Roma Dönemine Ait Ahşap Su Borusu Gün Yüzüne Çıkarıldı

8 Mayıs 2025

8 Mayıs 2025

Belçika’nın Leuven kentinde sürdürülen inşaat çalışmaları sırasında Roma dönemine ait ahşap bir su borusu ortaya çıkarıldı. Brusselsestraat bölgesinde, yeni bir...

Araştırmacılar, imparatorun mezarında bulunan 2.000 yıllık bronz bir kabın kopyasından damıtılmış şarap ürettiler

4 Ocak 2025

4 Ocak 2025

Çin’de arkeologlar, bir imparatorun mezarından çıkarılan 2.000 yıllık bir bronz kabın replikasında damıtılmış şarap ürettiler ve bu, damıtılmış içki tekniğinin...

Sezar’ın ünlü sözlerini kaleme aldığı Zile Kalesi’nde çevre düzenlemesi yapılıyor

15 Ocak 2022

15 Ocak 2022

Roma İmparatorluğu’nun en etkili askeri ve politik liderlerinden biri olan Jul Sezar’ın unutulmaz sözü “veni, vidi, vici” yi kaleme aldığı...

Glyptotek Müzesi Türkiye’den kaçırılan Septimius Severus’un heykel başını iade etti

14 Mart 2025

14 Mart 2025

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yoğun çabaları sonucu Danimarka Glyptotek Müzesi, Türkiye’den kaçırılan Roma İmparatoru Septimius Severus’un heykel başı ve 48...

Mevlana Müzesi’ni 3D Sanal Teknoloji İle Ziyaret Edebilirsiniz

22 Ocak 2021

22 Ocak 2021

“Dinle, bu ney nasıl şikayet ediyor, ayrılıkları nasıl anlatıyor” beyiti ile başlar ünlü düşünür, Gönül Sultanı Hz. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî,...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]