5 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Homeros’un Şiirlerine Alfabenin Tarihine Işık Tutan Nestor’un Kupası

İtalya’nın Napoli kentinin hemen dışındaki Pitoresk Ischia adasında bulunan bir mezarda ele geçen Nestor’un Kupası, Homeros’un şiirlerine ve alfabenin tarihine ışık tutuyor.

2 bin 800 yıllık geçmişe sahip Yunanlıların ilk denizaşırı kolonilerinden biri olan Pithekoussai nekropolünde yapılan kazılarda araştırmacıların en çok dikkatini çeken küçük bir seramik şarap kadehiydi.

1950’li yıllarda yapılan kazılarda bulunan bu küçük seramik şarap kadehinin üzerinde “Ben Nestor’un bardağıyım, içmek güzel. Kim bu kadehi boş içerse, hemen güzel taçlı Afrodit’in arzusu onu yakalar” yazmaktaydı.

Yazıtın parça parça olduğunu gören araştırmacılardan bazıları kazınan metnin başlangıcında “Nestor’un bardağı içmek için iyiydi, ama bu bardaktan kim içerse…” vb. cümlelerin olabileceğini düşündü.

Kadehin üzerine kazınan bu sözcükler, Pylos kralı ve Homeros’un İlyada’sındaki Yunan kahramanlarından biri olan Nestor’a yapılan bir göndermedir . Nestor’un dev bir altın kadehi vardı, o kadar ağırdı ki, şarapla dolduğunda “başka bir adam o bardağı masadan kaldırmaya kıyamazdı.” ( İlyada, kitap 11, 635 )

Ariel David, Haaretz’de, Nestor kupasının üzerindeki yazıtın bizlere hangi kazanımlar sunduğu konusunda kaleme aldığı makalesinde noktalara değiniyor.

“İlk olarak, kupa bize Homeros’un şiirlerinin tarihi ve kompozisyonları hakkında bazı önemli bilgiler veriyor. MÖ sekizinci yüzyılda, Truva savaşının destansı hikayesini oluşturan sözlü geleneklerin, Pithekoussai’de hicivli taklitlere ilham verebilecekleri noktaya kadar, zaten yazılı hale getirilmiş ve Akdeniz’de geniş çapta dağıtılmış olması gerektiğini öne sürüyor.

Nestor'un Kupası üzerindeki yazıtın çizimi
“Nestor’s Cup” üzerindeki yazıtın çizimi, Fenike alfabesi, MÖ 8. yy Kredi: ללא קרדיט

Yazıt ayrıca bize alfabenin erken tarihi hakkında da bilgi verir. Nestor’s Cup, Yunan alfabesiyle yazılmış bilinen en eski iki metinden biri olarak kabul edilir. Diğeri ise Atina’daki Dipylon Mezarlığı’nda bulunan daha kısa bir metin olan Dipylon yazıtıdır . O da M. Ö. sekizinci yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir ve bir şarap sürahisi üzerine karalanır (görünüşe göre eski Yunanlılar gerçekten içmeyi ve yazmayı severdi).

Sonunda çoğu modern batı yazı sisteminin temeli haline gelen fonetik alfabenin, ilk olarak yaklaşık 4.000 yıl önce Mısır’da hiyerogliflerle baş edemeyen Kenanlı işçiler tarafından geliştirildiğine inanılıyor . Yüzyıllar boyunca alfabetik sistem Levant’a kadar yayıldı ve Fenikeliler tarafından benimsendi. Bugün kuzey İsrail ve Lübnan’ın kıyılarından yola çıkan Fenikeli tüccarlar ve sömürgeciler, yazılarını yanlarına alarak ve İbranice, Arapça, Yunanca, Latince ve diğer dilleri yazmak için kullanılan alfabelerinin çeşitlerini ortaya çıkararak Akdeniz’e yayıldılar.

Fenikelilerin ve antik Yunanlıların ilk kez nerede karşılaştıklarını tam olarak bilmiyoruz, ancak Pithekoussai büyük olasılıkla en erken temas noktalarından biriydi. Ischia’daki yerleşim, M. Ö. sekizinci yüzyılın başlarında Euboea adasından Yunanlılar tarafından kuruldu ve Batı Akdeniz’deki ilk Yunan kolonisi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda Fenikeliler , daha sonra tarihte kendi kilit rolünü oynayacak olan günümüz Tunus’unda Kartaca gibi koloniler kurarak bölgeye yayılmışlardı .

Dipylon yazıtı
Dipylon yazıtı Fotoğraf: Durutomo

Pithekoussai, kültürel bir eritme potası

Pithekoussai, yalnızca Fenikeliler için değil, aynı zamanda Etrüskler, Latinler ve diğer yerel İtalik halklar için de önemli bir ticaret merkezi olarak işlev görmek için ideal bir konumdaydı.

Ve aslında, antik yerleşim ve nekropolündeki arkeolojik buluntular, sayıları binleri bulan koloni sakinlerinin büyük ihtimalle tüm bu gruplardan geldiğini ve kültürel bir eritme potası oluşturduğunu göstermiştir.

Ölü yakma ve gömmenin bir arada olması gibi farklı cenaze törenleri; Yunan, İtalik ve Fenike kökenli eserler; Gigante, “Pithekoussai’nin yerli olmayan soy ve kökenlere sahip insanların yerlilerle birlikte yaşadığı, farklı kültürel ve etnik kimliklerden oluşan karma bir toplum” olduğuna işaret ediyor.

Hiçbir şey bu Akdeniz eritme potasını Nestor’un kupası kadar iyi örnekleyemez: Fenikelilerden etkilenmiş bir alfabeyle yazılmış, bir İtalyan adasındaki bir mezara gömülmüş, Anadolu’daki bir savaşa ilişkin Yunan mitlerine atıfta bulunularak yazılmış Rodos’tan seramik bir kap.

Belki Nestor’un kupası ve onun müstehcen lirikleri, bir içki oyununun ya da hevesli bir şairin duraksayan ilk çıkışının sonucundan başka bir şey değildi, ama onlar bizim için binlerce yıl öncesinden tüm dünyaya bir bakış sunuyorlar. Bu dünya uzun zamandır toza dönüştü, ancak şu anda okuduğunuz harfleri şekillendirmek de dahil olmak üzere, bugünümüzü hayal edebileceğimizden daha fazla şekilde etkiledi.

Banner
Benzer Yazılar

Minos Yazısı Linear A’nın Çözülmesi Yönünde Büyük Adım

31 Ocak 2021

31 Ocak 2021

Avrupa’nın ilk büyük medeniyetinin kurucusunun esrarengiz Minoslular olduğuna inanılmaktadır. Minos, Yunanistan’a bağlı Girit Adası‘nda görülen (M. Ö. 3500 yıllarında) tunç...

Parçacık fiziği ve arkeoloji işbirliği, Napoli’deki gizli Helenistik yeraltı odasını ortaya çıkardı

13 Mayıs 2023

13 Mayıs 2023

Yunanlılar tarafından MÖ dördüncü yüzyılın sonu ile üçüncü yüzyılın başı arasında inşa edilen Neapolis’in antik nekropolü’nün kalıntıları, günümüz Napoli’sinin yaklaşık...

Kuzey Yunanistan’ın Philippi Antik Kenti’nde Ortaya Çıkarılan Etkileyici Genç Herkül Heykeli

24 Eylül 2022

24 Eylül 2022

Kuzey Yunanistan’daki Philippi Antik Kenti’nde M. S. 2. yüzyıla tarihlenen insan boyundan daha büyük bir genç Herkül heykeli bulundu. Selanik...

Roma İmparatorluğunun zümrüt madenleri göçebelerin eline geçmiş olabilir

7 Mart 2022

7 Mart 2022

Universitat Autònoma de Barcelona ve Varşova Üniversitesi’nden arkeologlar tarafından yapılan yeni araştırma, Roma İmparatorluğu zümrüt madenlerinin 4. yüzyılda göçebelerin eline...

St. Ivan Adası’ndaki Manastırın 1500 Yıllık Kutsal Su Kuyusu

25 Kasım 2020

25 Kasım 2020

St. Ivan Adası’ndaki Erken Hıristiyan manastırının 1500 yıllık kutsal kuyusu, Hristiyan arkeolojisi uzmanı Prof. Dr. Kazimir Popkonstantinov liderliğindeki bir arkeolog...

Belediye Binasının Altında Roma Dönemine Ait Dev Mozaik Keşfedildi

23 Ekim 2020

23 Ekim 2020

İstanbul ilinin Zeytinburnu ilçesin de eski belediye binasının altında yaklaşık 50 metre karelik dev bir mozaik bulundu. Mozaiğin Roma dönemine...

Atina’da Yunan Tanrısı Hermes’e Ait Heykel Başı Bulundu

17 Kasım 2020

17 Kasım 2020

Antik Yunan Medeniyeti mitolojisinde yolcuların, tüccarların, habercilerin, kumarbazların ve hırsızların tanrısı olarak nitelendirilen Hermes’e ait heykel başı Atina‘da bulundu. Yunanistan...

Pompeii kurbanlarının DNA analizi şaşırtıcı sonuçlar verdi

28 Mayıs 2022

28 Mayıs 2022

M. S. 79 yılında Vezüv yanardağının şiddetli patlaması ile yerle bir olan Pompeii’nin küller arasında kalan iki kurbanın DNA analizi...

Gazimağusa Limanı’nda Hellenistik Döneme Ait Antik Kaya Mezar Gün Yüzüne Çıkarıldı

24 Haziran 2025

24 Haziran 2025

Kuzey Kıbrıs’ın tarihi derinliklerinden yeni bir keşif daha! Gazimağusa Limanı’nda yapılan arkeolojik incelemeler sonucunda, Hellenistik Döneme tarihlenen kaya oyma bir...

Roma döneminde kullanılan ilginç kandiller

18 Kasım 2021

18 Kasım 2021

Kandiller, antik dünyanın günlük yaşamı ile ilgili birçok bilgiyi günümüze aktaran önemli buluntulardır. Kazılarda ortaya çıkarılan kandiller, dönemin sosyal, ekonomik,...

Almanya’da Batavi savaşçılarına ait nadir bir süvari maskesi keşfedildi

23 Temmuz 2022

23 Temmuz 2022

4 yıl önce Almanya’nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Krefeld kentindeki bir savaş alanında bulunan paslı aşınmış bir plakanın, 1. yüzyıla kadar...

Yunanistan’ın Akropolisi Çimentolama Kararına Tepkiler Büyüyor

3 Kasım 2020

3 Kasım 2020

Yunanistan kültür bakanlığı Akropolis’teki anıtların ziyaret koşullarını iyileştirmek adına Atina Parthenon’un üzerinde çalışma kararı aldı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Akropol’de sunulan...

İngiltere’de Roma ‘ritüel merkezi’ keşfedildi

13 Ocak 2023

13 Ocak 2023

Arkeologlar, İngiltere yakınlarında devam eden Northampton kazıları sırasında bir Roma ritüel merkezi keşfettiler. Ritüel merkezi, Northampton yakınlarındaki Overstone’daki Londra Arkeoloji...

Britanya’da Demir Çağı’na Ait En Büyük Altın Sikke Hazinesi: Sezar’a Verilen Bir Haraç mı?

16 Mayıs 2025

16 Mayıs 2025

İngiltere’de yapılan bir arkeolojik keşif, Demir Çağı tarihine dair şimdiye kadar bilinenleri yeniden gözden geçirmemize neden olabilir. Chelmsford şehri yakınlarında...

Minos sanatının eşsiz eseri olan Pylos Combat Agate, Prehistorik çağın Davut’u olmalı

22 Kasım 2021

22 Kasım 2021

3.500 yıllık bir Yunan mezarında bulunan eser o kadar iyi tasarlanmış ki, bir Rönesans eseri kadar canlı ve gerçekçi bir...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]