4 June 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Homeros’un Şiirlerine Alfabenin Tarihine Işık Tutan Nestor’un Kupası

İtalya’nın Napoli kentinin hemen dışındaki Pitoresk Ischia adasında bulunan bir mezarda ele geçen Nestor’un Kupası, Homeros’un şiirlerine ve alfabenin tarihine ışık tutuyor.

2 bin 800 yıllık geçmişe sahip Yunanlıların ilk denizaşırı kolonilerinden biri olan Pithekoussai nekropolünde yapılan kazılarda araştırmacıların en çok dikkatini çeken küçük bir seramik şarap kadehiydi.

1950’li yıllarda yapılan kazılarda bulunan bu küçük seramik şarap kadehinin üzerinde “Ben Nestor’un bardağıyım, içmek güzel. Kim bu kadehi boş içerse, hemen güzel taçlı Afrodit’in arzusu onu yakalar” yazmaktaydı.

Yazıtın parça parça olduğunu gören araştırmacılardan bazıları kazınan metnin başlangıcında “Nestor’un bardağı içmek için iyiydi, ama bu bardaktan kim içerse…” vb. cümlelerin olabileceğini düşündü.

Kadehin üzerine kazınan bu sözcükler, Pylos kralı ve Homeros’un İlyada’sındaki Yunan kahramanlarından biri olan Nestor’a yapılan bir göndermedir . Nestor’un dev bir altın kadehi vardı, o kadar ağırdı ki, şarapla dolduğunda “başka bir adam o bardağı masadan kaldırmaya kıyamazdı.” ( İlyada, kitap 11, 635 )

Ariel David, Haaretz’de, Nestor kupasının üzerindeki yazıtın bizlere hangi kazanımlar sunduğu konusunda kaleme aldığı makalesinde noktalara değiniyor.

“İlk olarak, kupa bize Homeros’un şiirlerinin tarihi ve kompozisyonları hakkında bazı önemli bilgiler veriyor. MÖ sekizinci yüzyılda, Truva savaşının destansı hikayesini oluşturan sözlü geleneklerin, Pithekoussai’de hicivli taklitlere ilham verebilecekleri noktaya kadar, zaten yazılı hale getirilmiş ve Akdeniz’de geniş çapta dağıtılmış olması gerektiğini öne sürüyor.

Nestor'un Kupası üzerindeki yazıtın çizimi
“Nestor’s Cup” üzerindeki yazıtın çizimi, Fenike alfabesi, MÖ 8. yy Kredi: ללא קרדיט

Yazıt ayrıca bize alfabenin erken tarihi hakkında da bilgi verir. Nestor’s Cup, Yunan alfabesiyle yazılmış bilinen en eski iki metinden biri olarak kabul edilir. Diğeri ise Atina’daki Dipylon Mezarlığı’nda bulunan daha kısa bir metin olan Dipylon yazıtıdır . O da M. Ö. sekizinci yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir ve bir şarap sürahisi üzerine karalanır (görünüşe göre eski Yunanlılar gerçekten içmeyi ve yazmayı severdi).

Sonunda çoğu modern batı yazı sisteminin temeli haline gelen fonetik alfabenin, ilk olarak yaklaşık 4.000 yıl önce Mısır’da hiyerogliflerle baş edemeyen Kenanlı işçiler tarafından geliştirildiğine inanılıyor . Yüzyıllar boyunca alfabetik sistem Levant’a kadar yayıldı ve Fenikeliler tarafından benimsendi. Bugün kuzey İsrail ve Lübnan’ın kıyılarından yola çıkan Fenikeli tüccarlar ve sömürgeciler, yazılarını yanlarına alarak ve İbranice, Arapça, Yunanca, Latince ve diğer dilleri yazmak için kullanılan alfabelerinin çeşitlerini ortaya çıkararak Akdeniz’e yayıldılar.

Fenikelilerin ve antik Yunanlıların ilk kez nerede karşılaştıklarını tam olarak bilmiyoruz, ancak Pithekoussai büyük olasılıkla en erken temas noktalarından biriydi. Ischia’daki yerleşim, M. Ö. sekizinci yüzyılın başlarında Euboea adasından Yunanlılar tarafından kuruldu ve Batı Akdeniz’deki ilk Yunan kolonisi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda Fenikeliler , daha sonra tarihte kendi kilit rolünü oynayacak olan günümüz Tunus’unda Kartaca gibi koloniler kurarak bölgeye yayılmışlardı .

Dipylon yazıtı
Dipylon yazıtı Fotoğraf: Durutomo

Pithekoussai, kültürel bir eritme potası

Pithekoussai, yalnızca Fenikeliler için değil, aynı zamanda Etrüskler, Latinler ve diğer yerel İtalik halklar için de önemli bir ticaret merkezi olarak işlev görmek için ideal bir konumdaydı.

Ve aslında, antik yerleşim ve nekropolündeki arkeolojik buluntular, sayıları binleri bulan koloni sakinlerinin büyük ihtimalle tüm bu gruplardan geldiğini ve kültürel bir eritme potası oluşturduğunu göstermiştir.

Ölü yakma ve gömmenin bir arada olması gibi farklı cenaze törenleri; Yunan, İtalik ve Fenike kökenli eserler; Gigante, “Pithekoussai’nin yerli olmayan soy ve kökenlere sahip insanların yerlilerle birlikte yaşadığı, farklı kültürel ve etnik kimliklerden oluşan karma bir toplum” olduğuna işaret ediyor.

Hiçbir şey bu Akdeniz eritme potasını Nestor’un kupası kadar iyi örnekleyemez: Fenikelilerden etkilenmiş bir alfabeyle yazılmış, bir İtalyan adasındaki bir mezara gömülmüş, Anadolu’daki bir savaşa ilişkin Yunan mitlerine atıfta bulunularak yazılmış Rodos’tan seramik bir kap.

Belki Nestor’un kupası ve onun müstehcen lirikleri, bir içki oyununun ya da hevesli bir şairin duraksayan ilk çıkışının sonucundan başka bir şey değildi, ama onlar bizim için binlerce yıl öncesinden tüm dünyaya bir bakış sunuyorlar. Bu dünya uzun zamandır toza dönüştü, ancak şu anda okuduğunuz harfleri şekillendirmek de dahil olmak üzere, bugünümüzü hayal edebileceğimizden daha fazla şekilde etkiledi.

Banner
Benzer Yazılar

IŞİD Tarafından Yıkılan Palmira Antik Kenti Yeni Bir Sergi İle Hatırlanacak

4 Şubat 2021

4 Şubat 2021

Işid tarafından tahrip edilen Palmira Antik Kenti ve onu savunurken ölen Halid El Es’ad’ın çalışmaları Getty Research Institute tarafından sergilenecek....

St. Ivan Adası’ndaki Manastırın 1500 Yıllık Kutsal Su Kuyusu

25 Kasım 2020

25 Kasım 2020

St. Ivan Adası’ndaki Erken Hıristiyan manastırının 1500 yıllık kutsal kuyusu, Hristiyan arkeolojisi uzmanı Prof. Dr. Kazimir Popkonstantinov liderliğindeki bir arkeolog...

Uzuncaburç Antik Kenti’ne Özel Restorasyon

16 Şubat 2021

16 Şubat 2021

Helenistik dönemin önemli tapınak merkezlerinden ve iyi korunmuş şehirlerinden biri olan Uzuncaburç 2300 yıllık tarihini en iyi şekilde yansıtacak bir...

Antik Dünya’nın En Büyük Dairesel Mezarı Açılıyor

24 Aralık 2020

24 Aralık 2020

Julius Caesar’dan İmparatorluk görevini devir alan Augustus’un 2014’te açılması beklenen devasa anıt mezarın yıllardır devam eden resterasyon çalışmaları nihayet sona...

Kadınlar, Antik Yunan Seramiklerinin Ardındaki Gerçek Kahramanlar mıydı?

2 Ocak 2021

2 Ocak 2021

Dipylon amforasını klasik arkeolojiyle ilgilenen herkes duymuştur. Antik Atina kentinin kuzeybatısında Kerameikos’taki Dipylon Kapısı civarında Dipylon mezarlığında bulunmuştur. Amforayı yapan...

Mısır’da Kölelerin Yaşamı Düşündüğümüz Kadar Zor Değildi!

23 Ekim 2020

23 Ekim 2020

Mısır Bilimci Dr. Andrzej Ćwiek Mısır’daki kölelerin hayatının düşündüğümüz kadar zor olmadığını anlatıyor. Popüler düşüncenin aksine Piramitlerin yapımında kölelerin çalışmadığını...

Şaşırtıcı Bir Heykelcik Altın Gözlü Bronz Kelt Adamı

12 Aralık 2020

12 Aralık 2020

Slovakya’da yapılan kazılarda çok şaşırtıcı bir heykelcik bulundu. Altın Gözlü Bronz Kelt Adam Heykelciği benzersiz bir ayrıntı olarak kazının gözdesi...

Karadeniz’in Zeugması Restore Edilecek

8 Şubat 2021

8 Şubat 2021

Hadrianaupolis Antik Kenti Karabük’ün Eskiyapar ilçesinin 3 km batısında yer almaktadır. Bu antik kentimiz ortaya çıkarılan eşsiz güzellikteki mozaikleri nedeniyle...

Hvar Adası’nda Yeni Bir Geç Antik Nekropol Keşfedildi

11 Haziran 2021

11 Haziran 2021

Hırvatistan‘ın Hvar kasabasındaki aynı adla anılan Hvar Adası’nda bulunan Radoevi Sarayı’nın bahçesindeki koruma kazıları, iki ay süren yoğun arkeolojik çalışmaların...

Antik Çağın En İyi 5 Komutanı

31 Ocak 2021

31 Ocak 2021

Dünya’nın her yerinde ordu muhafazakar bir kurumdur ve bu nedenle eski dünyanın askeri liderleri, kariyerlerinin sona ermesinden binlerce yıl sonra bile...

Antik Roma’da Gönüllü Kadın Gladyatörler

21 Mart 2021

21 Mart 2021

Çok az insan, kadın gladyatörlerin, Roma’da arenada dövüştüğünü biliyor. Bu gladyatör kadınların bazıları savaşmaya zorlanırken, bazıları da para ya da...

Euromos Antik Kentine Ait Zeus Tapınağı Eski İhtişamına Kavuşuyor

18 Mart 2021

18 Mart 2021

Muğla iline bağlı Selimiye’nin 4 km güneydoğusunda bulunan antik şehrin Milasa olan uzaklığı 12 kilometredir. Euromos antik kenti, oldukça iyi...

Rusya’da 2.100 yıllık Afrodit madalyonu ortaya çıkarıldı

29 Ekim 2022

29 Ekim 2022

Karadeniz ile Azak Denizi arasında kalan Taman yarımadasında devam eden kazılarda Tanrıça Afrodit rahibesi olduğu düşünülen bir genç kıza ait...

Ege antik kentlerinde bulunan taşlar Yunan masa oyununun parçası olabilir

10 Ekim 2022

10 Ekim 2022

Arkeologlar, Ege ve Akdeniz’de yer alan antik yerleşimlerde bulunan taş kürelerin, Yunan masa oyununun bir parçası olabileceğini düşünüyorlar. Yunan masa...

Minos sanatının eşsiz eseri olan Pylos Combat Agate, Prehistorik çağın Davut’u olmalı

22 Kasım 2021

22 Kasım 2021

3.500 yıllık bir Yunan mezarında bulunan eser o kadar iyi tasarlanmış ki, bir Rönesans eseri kadar canlı ve gerçekçi bir...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]