2 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Homeros’un Şiirlerine Alfabenin Tarihine Işık Tutan Nestor’un Kupası

İtalya’nın Napoli kentinin hemen dışındaki Pitoresk Ischia adasında bulunan bir mezarda ele geçen Nestor’un Kupası, Homeros’un şiirlerine ve alfabenin tarihine ışık tutuyor.

2 bin 800 yıllık geçmişe sahip Yunanlıların ilk denizaşırı kolonilerinden biri olan Pithekoussai nekropolünde yapılan kazılarda araştırmacıların en çok dikkatini çeken küçük bir seramik şarap kadehiydi.

1950’li yıllarda yapılan kazılarda bulunan bu küçük seramik şarap kadehinin üzerinde “Ben Nestor’un bardağıyım, içmek güzel. Kim bu kadehi boş içerse, hemen güzel taçlı Afrodit’in arzusu onu yakalar” yazmaktaydı.

Yazıtın parça parça olduğunu gören araştırmacılardan bazıları kazınan metnin başlangıcında “Nestor’un bardağı içmek için iyiydi, ama bu bardaktan kim içerse…” vb. cümlelerin olabileceğini düşündü.

Kadehin üzerine kazınan bu sözcükler, Pylos kralı ve Homeros’un İlyada’sındaki Yunan kahramanlarından biri olan Nestor’a yapılan bir göndermedir . Nestor’un dev bir altın kadehi vardı, o kadar ağırdı ki, şarapla dolduğunda “başka bir adam o bardağı masadan kaldırmaya kıyamazdı.” ( İlyada, kitap 11, 635 )

Ariel David, Haaretz’de, Nestor kupasının üzerindeki yazıtın bizlere hangi kazanımlar sunduğu konusunda kaleme aldığı makalesinde noktalara değiniyor.

“İlk olarak, kupa bize Homeros’un şiirlerinin tarihi ve kompozisyonları hakkında bazı önemli bilgiler veriyor. MÖ sekizinci yüzyılda, Truva savaşının destansı hikayesini oluşturan sözlü geleneklerin, Pithekoussai’de hicivli taklitlere ilham verebilecekleri noktaya kadar, zaten yazılı hale getirilmiş ve Akdeniz’de geniş çapta dağıtılmış olması gerektiğini öne sürüyor.

Nestor'un Kupası üzerindeki yazıtın çizimi
“Nestor’s Cup” üzerindeki yazıtın çizimi, Fenike alfabesi, MÖ 8. yy Kredi: ללא קרדיט

Yazıt ayrıca bize alfabenin erken tarihi hakkında da bilgi verir. Nestor’s Cup, Yunan alfabesiyle yazılmış bilinen en eski iki metinden biri olarak kabul edilir. Diğeri ise Atina’daki Dipylon Mezarlığı’nda bulunan daha kısa bir metin olan Dipylon yazıtıdır . O da M. Ö. sekizinci yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir ve bir şarap sürahisi üzerine karalanır (görünüşe göre eski Yunanlılar gerçekten içmeyi ve yazmayı severdi).

Sonunda çoğu modern batı yazı sisteminin temeli haline gelen fonetik alfabenin, ilk olarak yaklaşık 4.000 yıl önce Mısır’da hiyerogliflerle baş edemeyen Kenanlı işçiler tarafından geliştirildiğine inanılıyor . Yüzyıllar boyunca alfabetik sistem Levant’a kadar yayıldı ve Fenikeliler tarafından benimsendi. Bugün kuzey İsrail ve Lübnan’ın kıyılarından yola çıkan Fenikeli tüccarlar ve sömürgeciler, yazılarını yanlarına alarak ve İbranice, Arapça, Yunanca, Latince ve diğer dilleri yazmak için kullanılan alfabelerinin çeşitlerini ortaya çıkararak Akdeniz’e yayıldılar.

Fenikelilerin ve antik Yunanlıların ilk kez nerede karşılaştıklarını tam olarak bilmiyoruz, ancak Pithekoussai büyük olasılıkla en erken temas noktalarından biriydi. Ischia’daki yerleşim, M. Ö. sekizinci yüzyılın başlarında Euboea adasından Yunanlılar tarafından kuruldu ve Batı Akdeniz’deki ilk Yunan kolonisi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda Fenikeliler , daha sonra tarihte kendi kilit rolünü oynayacak olan günümüz Tunus’unda Kartaca gibi koloniler kurarak bölgeye yayılmışlardı .

Dipylon yazıtı
Dipylon yazıtı Fotoğraf: Durutomo

Pithekoussai, kültürel bir eritme potası

Pithekoussai, yalnızca Fenikeliler için değil, aynı zamanda Etrüskler, Latinler ve diğer yerel İtalik halklar için de önemli bir ticaret merkezi olarak işlev görmek için ideal bir konumdaydı.

Ve aslında, antik yerleşim ve nekropolündeki arkeolojik buluntular, sayıları binleri bulan koloni sakinlerinin büyük ihtimalle tüm bu gruplardan geldiğini ve kültürel bir eritme potası oluşturduğunu göstermiştir.

Ölü yakma ve gömmenin bir arada olması gibi farklı cenaze törenleri; Yunan, İtalik ve Fenike kökenli eserler; Gigante, “Pithekoussai’nin yerli olmayan soy ve kökenlere sahip insanların yerlilerle birlikte yaşadığı, farklı kültürel ve etnik kimliklerden oluşan karma bir toplum” olduğuna işaret ediyor.

Hiçbir şey bu Akdeniz eritme potasını Nestor’un kupası kadar iyi örnekleyemez: Fenikelilerden etkilenmiş bir alfabeyle yazılmış, bir İtalyan adasındaki bir mezara gömülmüş, Anadolu’daki bir savaşa ilişkin Yunan mitlerine atıfta bulunularak yazılmış Rodos’tan seramik bir kap.

Belki Nestor’un kupası ve onun müstehcen lirikleri, bir içki oyununun ya da hevesli bir şairin duraksayan ilk çıkışının sonucundan başka bir şey değildi, ama onlar bizim için binlerce yıl öncesinden tüm dünyaya bir bakış sunuyorlar. Bu dünya uzun zamandır toza dönüştü, ancak şu anda okuduğunuz harfleri şekillendirmek de dahil olmak üzere, bugünümüzü hayal edebileceğimizden daha fazla şekilde etkiledi.

Banner
Benzer Yazılar

Yunanistan’ın Akropolisi Çimentolama Kararına Tepkiler Büyüyor

3 Kasım 2020

3 Kasım 2020

Yunanistan kültür bakanlığı Akropolis’teki anıtların ziyaret koşullarını iyileştirmek adına Atina Parthenon’un üzerinde çalışma kararı aldı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Akropol’de sunulan...

Laodikya’da Ortaya Çıkarılan Gizli Kiliseli Ev

31 Ekim 2020

31 Ekim 2020

Denizli sınırları içerisinde yer alan antik kent Laodikya’da kazı çalışmaları sırasında içerisinde bir kilisede  bulunan 20 odalı bir peristilyum ortaya...

Metropolis Antik Kentinde Bulunan Sarnıçlar Şehrin Yaşamına Ayna Tutuyor

5 Ocak 2021

5 Ocak 2021

İzmir’in Torbalı ilçesine Yeniköy ve Özbey mahalleri sınırları içerisinde kalan Metropolis antik şehri kazıları 1990 yılından beri devam ediyor. Kültür...

Amazon Kadın Savaşçıları Gerçekten Var mıydı?

6 Şubat 2021

6 Şubat 2021

Tarihte savaşçı kadınlar olarak bilinen Amazonlar‘ın varlığı arkeoloji ve tarih biliminde sürekli tartışılan konu olmuştur. Kimi bilim insanları, bu savaşçı...

Roma İmparatorluğunun zümrüt madenleri göçebelerin eline geçmiş olabilir

7 Mart 2022

7 Mart 2022

Universitat Autònoma de Barcelona ve Varşova Üniversitesi’nden arkeologlar tarafından yapılan yeni araştırma, Roma İmparatorluğu zümrüt madenlerinin 4. yüzyılda göçebelerin eline...

İmparator Neron: Zalim Bir Yönetici mi Yoksa Zengin Aristokrat Düşmanı mı?

10 Kasım 2020

10 Kasım 2020

Günümüzden yaklaşık 2000 yıl öncesinde İmparator Nero‘nun (Neron) Roma’yı yaktığı söylencesi İmparator Nero’ya Romanın en kötü şöhretini getirmiştir.  Roma’yı yaktığı...

Roma’yı sarsan Teutoburg savaş alanında yok edilen 19. Lejyonu’nun metal imzası keşfedildi

6 Aralık 2022

6 Aralık 2022

Araştırmacılar, yeni bir kimyasal analiz yöntemi kullanarak, Almanya’nın Kalkriese kentindeki Teutoburg Ormanı Savaşı alanında elde edilen eserlerde Roma 19. Lejyonu’nun...

Antik Roma’nın Kutsal Bakireleri

24 Şubat 2021

24 Şubat 2021

Roma kadınlar için çok şey vaad eden bir yer değildi. Ailenizin statüsü yani soylu yada halktan biri olmanız yaşamınızı esas...

Büyük İskender’in Annesinin Mezarı Bulundu

11 Temmuz 2021

11 Temmuz 2021

Profesör Athanasios Bidas, antik dönemin güçlü imparatoru Makedonya kralı Helen Birliği’nin lideri Büyük İskender’in annesinin mezarının bulunduğunu doğruladı. 20’li yaşlarda Makedonya...

2000 yıllık muhteşem Roma mavisi cam kase bulundu

23 Ocak 2022

23 Ocak 2022

Hollanda’nın en eski şehirlerinden biri olan Nijmegen’deki Winkelsteeg’de kapsamlı bir konut ve yeşil alan geliştirme alanında kazı yapan arkeologlar, kusursuz...

Kuzey İngiltere’nin Carlisle kentinde ortaya çıkarılan iki anıtsal Roma heykel başı

25 Mayıs 2023

25 Mayıs 2023

3. yüzyılın başlarına tarihlendirilen iki anıtsal Roma heykel başı, kuzey İngiltere’deki Carlisle’deki bir kriket kulübünde yapılan kazılar sırasında ortaya çıkarıldı....

Obsidyen taşlarının analizi Minos Uygarlığı’nın yıkılış düşüncelerine farklı boyut kazandırıyor

25 Ağustos 2022

25 Ağustos 2022

Tunç Çağı döneminde Girit Adası’nda yüksek medeniyet kuran Minos Uygarlığı’nın yıkılıp Miken Uygarlığına evrilme süreci üzerine kurulan teorileri sarsacak yeni...

Mısır’da Bulunan Mumya Portresi ile Mumyanın 3D Rekonstrüksiyonu Karşılaştırıldı.

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Bilim adamları bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Ms.1000 ‘ler de yaygın bir gelenek olan ölü gömme işlemlerinde mumyaların yüzüne koyulan ölü...

Antik Pompeii Kentinde Bulunan Zengin Adam ve Kölesi

21 Kasım 2020

21 Kasım 2020

İtalyan Kültür Bakanlığı, antik Pompeii kentinde Vezüv patlaması sırasında yanarak ölen iki kişinin kalıntılarına ulaşıldığı bilgisini verdi. Pompeii Antik kentinde...

I.Bulgar İmparatorluğu’nun Başkenti Pliska’nın Üçüncü Uydu Kenti, Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı Kazıları Sırasında Bulundu

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Türk Akımı doğalgaz boru hattının yapımı için başlatılan kurtarma kazıları şaşırtıcı bir keşifle sonuçlandı. MS. 680 ve 893 yılları arasında...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]