23 June 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Homeros’un Şiirlerine Alfabenin Tarihine Işık Tutan Nestor’un Kupası

İtalya’nın Napoli kentinin hemen dışındaki Pitoresk Ischia adasında bulunan bir mezarda ele geçen Nestor’un Kupası, Homeros’un şiirlerine ve alfabenin tarihine ışık tutuyor.

2 bin 800 yıllık geçmişe sahip Yunanlıların ilk denizaşırı kolonilerinden biri olan Pithekoussai nekropolünde yapılan kazılarda araştırmacıların en çok dikkatini çeken küçük bir seramik şarap kadehiydi.

1950’li yıllarda yapılan kazılarda bulunan bu küçük seramik şarap kadehinin üzerinde “Ben Nestor’un bardağıyım, içmek güzel. Kim bu kadehi boş içerse, hemen güzel taçlı Afrodit’in arzusu onu yakalar” yazmaktaydı.

Yazıtın parça parça olduğunu gören araştırmacılardan bazıları kazınan metnin başlangıcında “Nestor’un bardağı içmek için iyiydi, ama bu bardaktan kim içerse…” vb. cümlelerin olabileceğini düşündü.

Kadehin üzerine kazınan bu sözcükler, Pylos kralı ve Homeros’un İlyada’sındaki Yunan kahramanlarından biri olan Nestor’a yapılan bir göndermedir . Nestor’un dev bir altın kadehi vardı, o kadar ağırdı ki, şarapla dolduğunda “başka bir adam o bardağı masadan kaldırmaya kıyamazdı.” ( İlyada, kitap 11, 635 )

Ariel David, Haaretz’de, Nestor kupasının üzerindeki yazıtın bizlere hangi kazanımlar sunduğu konusunda kaleme aldığı makalesinde noktalara değiniyor.

“İlk olarak, kupa bize Homeros’un şiirlerinin tarihi ve kompozisyonları hakkında bazı önemli bilgiler veriyor. MÖ sekizinci yüzyılda, Truva savaşının destansı hikayesini oluşturan sözlü geleneklerin, Pithekoussai’de hicivli taklitlere ilham verebilecekleri noktaya kadar, zaten yazılı hale getirilmiş ve Akdeniz’de geniş çapta dağıtılmış olması gerektiğini öne sürüyor.

Nestor'un Kupası üzerindeki yazıtın çizimi
“Nestor’s Cup” üzerindeki yazıtın çizimi, Fenike alfabesi, MÖ 8. yy Kredi: ללא קרדיט

Yazıt ayrıca bize alfabenin erken tarihi hakkında da bilgi verir. Nestor’s Cup, Yunan alfabesiyle yazılmış bilinen en eski iki metinden biri olarak kabul edilir. Diğeri ise Atina’daki Dipylon Mezarlığı’nda bulunan daha kısa bir metin olan Dipylon yazıtıdır . O da M. Ö. sekizinci yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir ve bir şarap sürahisi üzerine karalanır (görünüşe göre eski Yunanlılar gerçekten içmeyi ve yazmayı severdi).

Sonunda çoğu modern batı yazı sisteminin temeli haline gelen fonetik alfabenin, ilk olarak yaklaşık 4.000 yıl önce Mısır’da hiyerogliflerle baş edemeyen Kenanlı işçiler tarafından geliştirildiğine inanılıyor . Yüzyıllar boyunca alfabetik sistem Levant’a kadar yayıldı ve Fenikeliler tarafından benimsendi. Bugün kuzey İsrail ve Lübnan’ın kıyılarından yola çıkan Fenikeli tüccarlar ve sömürgeciler, yazılarını yanlarına alarak ve İbranice, Arapça, Yunanca, Latince ve diğer dilleri yazmak için kullanılan alfabelerinin çeşitlerini ortaya çıkararak Akdeniz’e yayıldılar.

Fenikelilerin ve antik Yunanlıların ilk kez nerede karşılaştıklarını tam olarak bilmiyoruz, ancak Pithekoussai büyük olasılıkla en erken temas noktalarından biriydi. Ischia’daki yerleşim, M. Ö. sekizinci yüzyılın başlarında Euboea adasından Yunanlılar tarafından kuruldu ve Batı Akdeniz’deki ilk Yunan kolonisi olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda Fenikeliler , daha sonra tarihte kendi kilit rolünü oynayacak olan günümüz Tunus’unda Kartaca gibi koloniler kurarak bölgeye yayılmışlardı .

Dipylon yazıtı
Dipylon yazıtı Fotoğraf: Durutomo

Pithekoussai, kültürel bir eritme potası

Pithekoussai, yalnızca Fenikeliler için değil, aynı zamanda Etrüskler, Latinler ve diğer yerel İtalik halklar için de önemli bir ticaret merkezi olarak işlev görmek için ideal bir konumdaydı.

Ve aslında, antik yerleşim ve nekropolündeki arkeolojik buluntular, sayıları binleri bulan koloni sakinlerinin büyük ihtimalle tüm bu gruplardan geldiğini ve kültürel bir eritme potası oluşturduğunu göstermiştir.

Ölü yakma ve gömmenin bir arada olması gibi farklı cenaze törenleri; Yunan, İtalik ve Fenike kökenli eserler; Gigante, “Pithekoussai’nin yerli olmayan soy ve kökenlere sahip insanların yerlilerle birlikte yaşadığı, farklı kültürel ve etnik kimliklerden oluşan karma bir toplum” olduğuna işaret ediyor.

Hiçbir şey bu Akdeniz eritme potasını Nestor’un kupası kadar iyi örnekleyemez: Fenikelilerden etkilenmiş bir alfabeyle yazılmış, bir İtalyan adasındaki bir mezara gömülmüş, Anadolu’daki bir savaşa ilişkin Yunan mitlerine atıfta bulunularak yazılmış Rodos’tan seramik bir kap.

Belki Nestor’un kupası ve onun müstehcen lirikleri, bir içki oyununun ya da hevesli bir şairin duraksayan ilk çıkışının sonucundan başka bir şey değildi, ama onlar bizim için binlerce yıl öncesinden tüm dünyaya bir bakış sunuyorlar. Bu dünya uzun zamandır toza dönüştü, ancak şu anda okuduğunuz harfleri şekillendirmek de dahil olmak üzere, bugünümüzü hayal edebileceğimizden daha fazla şekilde etkiledi.

Banner
Benzer Yazılar

Amazon Kadın Savaşçıları Gerçekten Var mıydı?

6 Şubat 2021

6 Şubat 2021

Tarihte savaşçı kadınlar olarak bilinen Amazonlar‘ın varlığı arkeoloji ve tarih biliminde sürekli tartışılan konu olmuştur. Kimi bilim insanları, bu savaşçı...

I.Bulgar İmparatorluğu’nun Başkenti Pliska’nın Üçüncü Uydu Kenti, Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı Kazıları Sırasında Bulundu

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Türk Akımı doğalgaz boru hattının yapımı için başlatılan kurtarma kazıları şaşırtıcı bir keşifle sonuçlandı. MS. 680 ve 893 yılları arasında...

Viyana’da Futbol Sahası Kazısında Roma Dönemine Ait Asker Mezarlığı Bulundu

5 Nisan 2025

5 Nisan 2025

Avusturya’nın başkenti Viyana’nın eteklerinde, bir futbol sahasının yenilenmesi sırasında beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan toplu mezar, Roma İmparatorluğu’nun erken dönemlerine...

Ipswich’te Roma döneminden kalma çok iyi korunmuş çapa bulundu

26 Eylül 2022

26 Eylül 2022

İngiltere’nin Ipswich kasabasında Roma veya muhtemelen geç Demir Çağı dönemi yaklaşık 2 bin yıllık çok iyi korunmuş nadir bir örnek...

Roma’da Yapılan Kazı Sırasında Antik Köpek Heykeli ortaya çıkarıldı

8 Ocak 2022

8 Ocak 2022

Roma’nın Appio Latino semtindeki Via Luigi Tosti’de kamu hizmeti şirketi Acea için boru döşeyen işçiler, eski bir mezar kompleksi ortaya...

Şaşırtıcı keşif; Romalıların ve Anglosaksonların bir arada yattığı mezarlık ortaya çıkarıldı

14 Mart 2023

14 Mart 2023

Mezarlıklar, toplumlarda dini, milli ve gelenekler gözetilerek ayrı alanlarda oluşturulur. Günümüzde Müslüman, Hristiyan ve Yahudi mezarlıkları gibi oluşturulan mezarlıklar uygulamada...

Phalasarna Akropolü’nde Dor lehçesi ile Tanrıça Demeter’in adının yazıldığı vazo ve kil figürünler bulundu

14 Kasım 2022

14 Kasım 2022

Girit adasında yer alan antik Phalasarna Akropolü’nde Dor lehçesi ile Tanrıça Demeter adının yazıldığı vazo ve yüzlerce kil kadın figürün...

2000 yıllık muhteşem Roma mavisi cam kase bulundu

23 Ocak 2022

23 Ocak 2022

Hollanda’nın en eski şehirlerinden biri olan Nijmegen’deki Winkelsteeg’de kapsamlı bir konut ve yeşil alan geliştirme alanında kazı yapan arkeologlar, kusursuz...

Kythera açıklarında 2500 yıllık gemi enkazı bulundu

5 Kasım 2021

5 Kasım 2021

Yunanistan’ın Kythera adası açıklarında Klasik Çağ dönemine ait gemi enkazı bulundu. Enkaz, Bağımsız Güç İletim Operatörü (IPTO) nün Girit-Peloponnese denizaltı...

İtalyan Hükümeti Kolezyum’a Açılır Kapanır Zemin İnşa Edecek

6 Ocak 2021

6 Ocak 2021

MS.80’de tamamlanan Kolezyum, İtalya’nın en önemli yapılarından biridir. İtalyan Hükümeti, sanat performanslarının ünlü arenada yapılabilmesi için Kolezyuma (Colosseum) amfi tiyatrosuna geri...

Büyük İskender’in Annesinin Mezarı Bulundu

11 Temmuz 2021

11 Temmuz 2021

Profesör Athanasios Bidas, antik dönemin güçlü imparatoru Makedonya kralı Helen Birliği’nin lideri Büyük İskender’in annesinin mezarının bulunduğunu doğruladı. 20’li yaşlarda Makedonya...

Papirüs üzerine yazılmış Latince metinler Roma dünyası hakkında yeni bilgiler veriyor

11 Ocak 2023

11 Ocak 2023

Papirüs üzerine yazılmış Latince metinleri deşifre eden araştırmacılar, Roma dünyası hakkında yeni bilgilere ulaştılar. Roma toplumunun ve eğitiminin nasıl bir...

Karadeniz’in Zeugması Restore Edilecek

8 Şubat 2021

8 Şubat 2021

Hadrianaupolis Antik Kenti Karabük’ün Eskiyapar ilçesinin 3 km batısında yer almaktadır. Bu antik kentimiz ortaya çıkarılan eşsiz güzellikteki mozaikleri nedeniyle...

Arkeologlar, acımasız Publius Vedius Pollio’nun oturma odasının antik mozaiğini ortaya çıkardılar

13 Aralık 2022

13 Aralık 2022

Napoli Üniversitesi’nden “L’Orientale” arkeologları Pausilypon Arkeoloji Parkı’nda Publius Vedius Pollio’nun villasına ait bir mozaik ortaya çıkardılar. Park, Roma döneminde günümüz...

Hırvatistan’ın Split Şehrine Bağlı Manuš Bölgesinde Antik Roma Pazarı Bulundu!

10 Ekim 2020

10 Ekim 2020

Tarihçi ve arkeolog Luka Jelić 1897 gibi erken bir tarihte antik yerleşiminin Diocletianus Sarayı’nın inşasından önce Split bölgesinde var olduğu...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]