19 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Hitit Çivi Yazılı Tabletler Yapay Zeka Teknolojisi ile Okunacak

Anadolu’nun kadim medeniyetlerinden Hititlere ait çivi yazılı kil tabletlerin okunmasında yapay zeka teknolojisi kullanılacak.

1800 yıllarından bu yana başta Hitit İmparatorluğu’nun başkenti Hattusa (Çorum’un Boğazkale ilçesi) da çıkarılan binlerce çivi yazılı kil tablet, bilim insanları tarafından deşifre edilmiş ve Hitit tarihinin aydınlatılmasında birincil kaynaklar olmuştu.

Yüzyıllarca toprak altında kalan ve çoğunlukla deforme olmuş, parçalara ayrılmış tabletlerin okunması bilim insanları için oldukça zorlayıcı bir çalışmayı gerektiriyor. Öyle ki, birkaç satırdan oluşan bir paragrafın transkripsiyonu bazen ayları alabiliyor.

Eskiçağ dilleri alanında Türkiye’de ilk olacak proje ile Hitit tabletleri okunacak

Çorum Yayla Haber gazetesinin haberine göre, Bilimi Destekleme ve Geliştirme Derneği (BİDGEDER) tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Ankara Üniversitesi Rektörlüğü’nün işbirliğiyle “Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki çivi yazılı tabletlerin üç boyutlu olarak taranması ve yayınlanmış Boğazköy tabletlerinin yapay zeka tarafından okunması” için düzenlenen projenin imza töreni bugün saat 17.00’de Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferans Salonu’nda yapıldı. Projenin bilimsel danışmanı, uzun yıllar Çorum’da hizmet vermiş olan A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi, Hititolog Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz, bu projeyle Hitit tabletlerinin daha bilinir hale geleceğini ve değerlerinin artacağını belirterek, Hitit uygarlığının ve Çorum’un tanıtımı adına önemli gelişmelerin sağlanabileceği inancında olduğunu söyledi.

Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz
Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz

Bu proje ile, okunması zaman alan tablet okumalarının hızlanması, okunan tabletlerdeki kırıkların birleştirilmesi ve işaret önerilerine dayanan istatistiksel bir çıkarımın yapılması, tamamlanamayan fragmanların tespiti ve joinlerinin belirlenmesi, Hitit çivi yazısı için dijital bir kaynak arşivinin oluşturulması, Hitit çivi yazısını bilmeyenlere bir kaynak ve kolaylık sağlanması amaçlanıyor.

Bu proje ayrıca, Türkiye’de eskiçağ dilleri alanında gerçekleştirilecek ilk proje olacak.

Yahya Coşkun, “Karanlık devirlere, yapay zekayla ışık tutuyoruz.”

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, büyük ses getirecek projeyi sosyal medya hesabından “Hititolojide devrim niteliğinde bir adım atıyoruz. Karanlık devirlere, yapay zekayla ışık tutuyoruz. Hitit çivi yazılı tabletleri, yapay zekayla okuyacağız. Hem çok hızlanacağız hem okunmayan bölümleri okuyacağız. Nihayetinde de tüm arşivimizi, dijital erişime açacağız” diye duyurdu.

Çivi yazılı belgelerde, Hititlerin dili, dini, bayram törenleri ve çeşitli ritüelleri siyasi tarihi, mektuplaşmaları, devletler arası anlaşmaları, hukuki ve idari kayıtları hakkında çok geniş bilgiler yer alıyor.

Arkeolojik kazılarda ele geçen çivi yazılı Hitit tabletlerin büyük çoğunluğu, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, İstanbul Arkeoloji Müzelerinde ve Çorum Müzelerinde bulunuyor.

Banner
Benzer Yazılar

Mısır’da 59 Antik Tabut Bulundu

9 Kasım 2020

9 Kasım 2020

Mısır‘daki arkeologlar, 2500 yıldan daha uzun bir süre önce gömülmüş 59 adet iyi korunmuş ve mühürlenmiş ahşap tabutun keşfini duyurdu....

Çin çölünde teknelere gömülmüş gizemli mumyaların kökenleri belirlendi

17 Şubat 2024

17 Şubat 2024

1990 yılında, Çin’in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki bir çöl bölgesinde teknelere gömülü yüzlerce mumyalanmış ceset bulundu. Tarım Havzası mumyaları...

Denizci bir halk olmayan Hititler Doğu Akdeniz ticaretini nasıl elinde tuttu

11 Aralık 2022

11 Aralık 2022

Anadolu, Tunç Çağı’nda önemli kara ticaret yollarına sahipti. Asurlu tüccarların kurduğu karumlar MÖ 2 binli yıllarda ticaretin ana damarlarını oluşturdu....

Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi düzenlenecek

22 Haziran 2022

22 Haziran 2022

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Şanlıurfa’da Dünya Neolitik Kongresi düzenleneceğini söyledi. Afyonkarahisar’da Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün...

Worcestershire’da İmparator Neron dönemine ait altın ve gümüş Roma sikkelerinden oluşan bir hazine bulundu

8 Aralık 2024

8 Aralık 2024

Batı İngiltere’deki Worcestershire’da inşaat çalışmaları sırasında İmparator Neron’nun saltanatına dayanan bir Roma ve Demir Çağı gümüş sikke hazinesi bulundu. 1.368...

17.500 Yıl Önce Çizilmiş Gerçek Boyutlu Kanguru Resmi

22 Şubat 2021

22 Şubat 2021

Avustralya Melbourne Üniversitesi’nden uzmanlar, Batı Avustralya’nın Kimberly Bölgesi’ndeki bir mağarada 17.000 yıldan daha eski bir kangurunun gerçek boyutlu çizimini buldular....

Ana Tanrıça Ma’ya ithaf edilen tapınağın çıkartılması hedefleniyor

26 Temmuz 2022

26 Temmuz 2022

M. Ö. 2 binli yıllarda Anadolu’da tapınım gören Ana Tanrıça Ma’nın Tokat Niksar’da yer alan Komana Antik Kenti’nde bulunan tapınağının...

Kuzey Fransa’da 3.000 Yıllık Devasa Yerleşim Yeri Keşfedildi

24 Mart 2025

24 Mart 2025

Arkeologlar Kuzey Fransa’nın Hauts-de-France bölgesinde yaklaşık 3000 yıl öncesine Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı’na tarihlenen önemli bir yerleşim...

Hz. İsa’nın monogramıyla süslenmiş bir mezar odasının üzerindeki iki dilli yazıt tabula ansata restore edildi

2 Aralık 2024

2 Aralık 2024

Şanlıurfa’daki Kızılkoyun Nekropolü’nde bulunan, üzerinde Hz. İsa’nın monogramının bulunduğu mezar odasının üzerindeki iki dilli yazıt tabula ansata restore edilerek orijinal...

Dünya’nın En Eski Üniversitesine Sahip Şehri Bir Müze İstiyor

14 Aralık 2020

14 Aralık 2020

Dünyanın ilk üniversite ve bilim merkezine ev sahipliği yapmasıyla tanınan Dezful, Sasani döneminde kültür ve bilimin gelişmesinde önemli bir rol...

Doğu Anadolu’nun Kapadokya’sı Meya Antik Kenti

14 Kasım 2020

14 Kasım 2020

Meya mağaraları, Ağrı iline bağlı Diyadin ilçe merkezinin 15 km. güneybatısında Günbuldu köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Tarihi alan, köyün...

Tuzu Para Olarak Sadece Romalılar Kullanmıyordu

24 Mart 2021

24 Mart 2021

Tuz, her dönem değerli bir madendi. Gıdaların korunmasında, yemeklerin lezzetli olmasında, hayvanların beslenmesinde, sağlık alanında kullanılmasına kadar birçok alanda tuza...

Sağlık ve Temizlik Tanrıçası ‘Hygieia’nın Heykeli Bulundu

19 Ağustos 2021

19 Ağustos 2021

Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Coşkun’un kazı koordinatörlüğünde devam eden Aizanoi Antik Kenti...

Gre Fılla Höyüğü buluntuları bölgenin Göbeklitepe ile çağdaş olduğunu gösteriyor

4 Ağustos 2022

4 Ağustos 2022

Diyarbakır’ın Kocaköy ilçesindeki Gre Fılla Höyüğü’nde gerçekleştirilen kazılarda elde edilen buluntular bölgenin Göbeklitepe ile çağdaş olduğunu gösterdi. Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem’de...

Romalılar, şarabı nasıl lezzetlendirdi

3 Temmuz 2022

3 Temmuz 2022

Şarap, tarihin her döneminde görülen bir içecektir. Gündelik tüketilen içecek olması dışında şaraba, mitsel bir değer ve anlam yüklenir ve...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]