12 February 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Bilinen en eski Bask dili ile yazılmış metin keşfedildi

İspanya’da arkeologlar, ülkenin kuzeyindeki Navarre bölgesi Irulegi arkeolojik alanında, “bilinen en eski Bask dili metni” içerdiğine inandıkları bir buluntu keşfettiler.

Baskça metin; evi korumak için kapının üzerine asıldığı düşünülen M.Ö. birinci yüzyılın ilk çeyreğinden kalma süs bronz bir el üzerinde bulundu.

Bronz el, yaklaşık 14,5 santimetre uzunluğunda ve üzerindeki metin 40 karakterden oluşuyor.

2100 yıllık eser ilk bulunduğunda kaskın bir parçası olabileceği düşünüldü.

Irulegi'nin Eli
Fotoğraf SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

El, yüzde 53.19 kalay yüzde 40.87 bakır ve yüzde 2.16 kurşun alaşımından yapılmış.

Buluntu, 18 Haziran 2021’de arkeolog Leire Malkorra tarafından keşfedildi ancak temizlik ve restorasyon çalışmaları dolayısıyla metin analiz haberi yeni duyuruldu.

Bronz Irulegi Eli’nin yanında Etrüsk ve siyah seramikler, nümismatik elementler ve evcil hayvanların kemik kalıntıları da bulundu.

Irulegui Dağı'nın havadan görünümü.
Irulegui Dağı’nın havadan görünümü. SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

İlk deşifre edilen kelime “iyi şans”

Irulegi’nin Eli üzerindeki karakterleri inceleyen uzmanlar ilk kelimeyi deşifre ettiklerini açıkladılar. Metinde deşifre edilen ilk kelime “iyi şans” anlamına gelen modern Bask dili kelimesi “zorioneko” ya kolayca çevrilen “sorioneku” oldu.

Metnin deşifresinde çalışan ekipte yer alan Javier Velaza, “Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dili ve özellikle de Bask alfabesinde [harfleri ve heceleri içeren bir alfabe] yazılmış ilk belgedir ve bugüne kadar bilinen en uzun metindir” diyor.

Iruleginin Elindeki işaretlerin transkripsiyonu
Fotoğraf SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

Paleodilbilim uzmanı ve Bask Ülkesi Üniversitesi’nde Hint-Avrupa Dilbilimi profesörü olan Joaquín Gorrochategui ise, “eserin gerçekten istisnai” olduğu konusunda hemfikiriz ve onun genel olarak “İberyalı” değil, “Bask” yapan özellikler sunduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Velaza ve Gorrochategui, “Şüphesiz ki,” diye bitiriyorlar, “istisnai Irulegi yazıtı, Baskların M.Ö. 1. yüzyılda bu bölgede dillerini kullandıklarını kanıtlıyor. Ve bölgenin dilbilimsel haritasının ve Bask dilinin protohistoryasının oluşturulması için kesin tanıklıkların azlığı göz önüne alındığında, keşfi, konuyla ilgili herhangi bir tartışma için kaçınılmaz bir temel oluşturmaktadır. Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dilinde yazılmış ilk belgeyi oluşturuyor.”

Irulegi arkeolojik alanı, Pireneler ve Ebro vadisi arasındaki bir dağın zirvesine yer alıyor. MÖ 15. ve 11. yüzyıllar arasında savunma amacı ile inşa edilmiş ve MÖ 1. yüzyılda terk edilmiştir.

Kapak fotoğrafı Irulegi arkeolojik alanı SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

Banner
Benzer Yazılar

Troya ile Tavşanlı Höyük arasındaki bağı gösteren bulgulara ulaşıldı

23 Ağustos 2022

23 Ağustos 2022

Anadolu’nun iki önemli arkeolojik sit alanı Troya ve Tavşanlı Höyük arasında Tunç Çağı’nda kurdukları bağı gösteren bulgulara ulaşıldı. Kütahya’nın Tavşanlı...

Aborjinler’in Göç Yolları Haritası Yayınlandı

30 Nisan 2021

30 Nisan 2021

Avustralya’nın kadim halkı Aborjinler’in göç yolları haritası yayınlandı. Aborjinler’in, Avustralya kıtasına nasıl geldikleri ve kıta içinde nasıl hareket ettiklerine dair...

Almanya’da bir Roma tanrısını tasvir eden bir heykel keşfedildi

22 Nisan 2024

22 Nisan 2024

Almanya’nın Stuttgart kentindeki Roma kalesini kazan arkeologlar, bir Roma tanrısını tasvir eden bir heykel ortaya çıkardılar. MÖ 7000 yılından beri,...

Çatalhöyük’te bulunan iskeletler üzerinde yapılan yeni bir çalışma ilginç bulgular ortaya çıkardı

18 Mart 2022

18 Mart 2022

Anadolu’da Erken Neolitik Çağ’ın ilk yerleşik düzen kültürüne ev sahipliği yapan Çatalhöyük’te yapılan kazılarda ele geçen iskeletler üzerinde gerçekleştirilen yeni...

Via Tiburtina’da Cumhuriyet dönemine ait bir Roma köprüsü keşfedildi

28 Şubat 2022

28 Şubat 2022

Roma Şehri’nin kuzeydoğusuna giden antik Roma yolu Via Tiburtina’nın 12. kilometresinde, Cumhuriyet döneminden kalma nadir bir köprünün kalıntıları keşfedildi. Köprü,...

Son kazılar Karyalılar hakkında yeni bilgilere ulaşılmasını sağlıyor

14 Ocak 2023

14 Ocak 2023

Muğla’nın Milas ilçesinde devam eden kurtarma kazıları, 4 bin yıllık geçmişe sahip Karyalılar hakkında yeni bilgilere ulaşılmasını sağlıyor. Milas ilçesinde...

Eski Asur başkenti Khorsabad’da yapılan yeni bir manyetik araştırma, ABD Beyaz Sarayı’nın iki katı büyüklüğünde 127 odalı bir villayı ortaya çıkardı

27 Aralık 2024

27 Aralık 2024

Kuzey Irak’taki arkeologlar, bir zamanlar Asur’un eski başkenti olan Khorsabad’da kapsamlı bir manyetik araştırma gerçekleştirdiler ve bu teknolojinin yardımıyla 127...

Duman arkeolojisi Nerja Mağarası’nın Avrupa’nın en çok ziyaret edilen mağarası olduğunu kanıtladı

26 Nisan 2023

26 Nisan 2023

Córdoba Üniversitesi’nden bir ekip tarafından yapılan yeni bir çalışma, Nerja Mağarası’nın Tarih Öncesi dönemde Avrupa’nın en çok ziyaret edilen mağarası...

Diyarbakır’da ilk kez Roma dönemine ait lahit bulundu

3 Nisan 2024

3 Nisan 2024

UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan 5.000 yıllık Diyarbakır surlarının tahrip olan noktalarının restorasyon çalışmaları sırasında Roma dönemine ait...

Restorasyonları Biten 3 Müze Ziyaretçilerini Bekliyor

29 Aralık 2020

29 Aralık 2020

Restorasyon çalışmaları biten Tunceli Müzesi, Konya Akşehir Taş Eserler Müzesi, Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi (Yeşil Medrese) ziyaretçilerine kapılarını açtı. Tunceli...

Vaftizci Yahya’nın şehit edildiği Herod’un sarayı yeniden inşa edilecek

4 Şubat 2022

4 Şubat 2022

Hz. İsa’nın gelişini müjdeleyen Vaftizci Yahya’nın başının kesilerek şehit edildiği Herod’un Sarayı yeniden inşa edilecek. Vaftizci Yahya’nın şehit edildiği Herod...

İranlı çiftçilerin yaklaşık 3.000 yıl önce pirinç yetiştirdiğine dair kanıtlara ulaşıldı

18 Mayıs 2023

18 Mayıs 2023

İran’ın Mazandaran bölgesinde kazı yapan arkeologlar, İranlı çiftçilerin 3000 yıl önce pirinç yetiştirdiklerini ortaya çıkardı. Māzandarān, kuzeyde Hazar Denizi kıyısında...

Çin’de 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıktı

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

Arkeologlar, Çin’in güneyinde bulunan bir mezarlıkta 9.000 yıllık pirinç birası tarifi ortaya çıkardılar. Eski çağlarda bira ve şarap tanrılara libasyon...

Eski Mısır ve Mezopotamya ile eş zamanlı İndus Vadisi Uygarlığı şehri “Mohenjo Daro”: Suyun kontrolüne saygı duyan yetenekli şehir planlamacıları

10 Eylül 2022

10 Eylül 2022

İndus Nehri Vadisi (veya Harappan) uygarlığı (M. Ö. 3300-1300) 2 bin yıl boyunca kuzeydoğu Afganistan’dan Pakistan ve kuzeybatı Hindistan’a yayılmıştır....

Neolitik Çağ’dan günümüze ulaşan en küçük ok ucu keşfedildi

30 Temmuz 2022

30 Temmuz 2022

Kudüs kenti yakınlarında yer alan Zion Dağı arkeolojik kazılarında Neolitik Çağ’dan günümüze ulaşan en küçük ok ucu keşfedildi. Narin pembe...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]