30 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Bilinen en eski Bask dili ile yazılmış metin keşfedildi

İspanya’da arkeologlar, ülkenin kuzeyindeki Navarre bölgesi Irulegi arkeolojik alanında, “bilinen en eski Bask dili metni” içerdiğine inandıkları bir buluntu keşfettiler.

Baskça metin; evi korumak için kapının üzerine asıldığı düşünülen M.Ö. birinci yüzyılın ilk çeyreğinden kalma süs bronz bir el üzerinde bulundu.

Bronz el, yaklaşık 14,5 santimetre uzunluğunda ve üzerindeki metin 40 karakterden oluşuyor.

2100 yıllık eser ilk bulunduğunda kaskın bir parçası olabileceği düşünüldü.

Irulegi'nin Eli
Fotoğraf SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

El, yüzde 53.19 kalay yüzde 40.87 bakır ve yüzde 2.16 kurşun alaşımından yapılmış.

Buluntu, 18 Haziran 2021’de arkeolog Leire Malkorra tarafından keşfedildi ancak temizlik ve restorasyon çalışmaları dolayısıyla metin analiz haberi yeni duyuruldu.

Bronz Irulegi Eli’nin yanında Etrüsk ve siyah seramikler, nümismatik elementler ve evcil hayvanların kemik kalıntıları da bulundu.

Irulegui Dağı'nın havadan görünümü.
Irulegui Dağı’nın havadan görünümü. SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

İlk deşifre edilen kelime “iyi şans”

Irulegi’nin Eli üzerindeki karakterleri inceleyen uzmanlar ilk kelimeyi deşifre ettiklerini açıkladılar. Metinde deşifre edilen ilk kelime “iyi şans” anlamına gelen modern Bask dili kelimesi “zorioneko” ya kolayca çevrilen “sorioneku” oldu.

Metnin deşifresinde çalışan ekipte yer alan Javier Velaza, “Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dili ve özellikle de Bask alfabesinde [harfleri ve heceleri içeren bir alfabe] yazılmış ilk belgedir ve bugüne kadar bilinen en uzun metindir” diyor.

Iruleginin Elindeki işaretlerin transkripsiyonu
Fotoğraf SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

Paleodilbilim uzmanı ve Bask Ülkesi Üniversitesi’nde Hint-Avrupa Dilbilimi profesörü olan Joaquín Gorrochategui ise, “eserin gerçekten istisnai” olduğu konusunda hemfikiriz ve onun genel olarak “İberyalı” değil, “Bask” yapan özellikler sunduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Velaza ve Gorrochategui, “Şüphesiz ki,” diye bitiriyorlar, “istisnai Irulegi yazıtı, Baskların M.Ö. 1. yüzyılda bu bölgede dillerini kullandıklarını kanıtlıyor. Ve bölgenin dilbilimsel haritasının ve Bask dilinin protohistoryasının oluşturulması için kesin tanıklıkların azlığı göz önüne alındığında, keşfi, konuyla ilgili herhangi bir tartışma için kaçınılmaz bir temel oluşturmaktadır. Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dilinde yazılmış ilk belgeyi oluşturuyor.”

Irulegi arkeolojik alanı, Pireneler ve Ebro vadisi arasındaki bir dağın zirvesine yer alıyor. MÖ 15. ve 11. yüzyıllar arasında savunma amacı ile inşa edilmiş ve MÖ 1. yüzyılda terk edilmiştir.

Kapak fotoğrafı Irulegi arkeolojik alanı SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI

Banner
Benzer Yazılar

Dünyanın En Eski Gülücük Emojili Su Matarası Sergilenecek

4 Temmuz 2021

4 Temmuz 2021

Hitit İmparatorluğunun yıkılmasından sonra Anadolu ve Suriye topraklarında Geç Hitit Devletleri kurulmuştu. Bu devletlerden birisi de günümüz Gaziantep ilinin Karkamış...

Musul’da Asur dönemi anıtsal kaya oyma kabartması ortaya çıkarıldı

18 Ekim 2022

18 Ekim 2022

Iraklı arkeologlar tarafından Musul’da Maşki Kapısı’nda başlatılan kazı çalışmalarında Asur dönemi anıtsal kaya oyma kabartması ortaya çıkarıldı. Oymalar, M.Ö. 705’ten...

Yeni bir çalışma,10.000 yıl öncesine kadar uzanan pirinç hasadının en eski kanıtlarını sunuyor.

9 Aralık 2022

9 Aralık 2022

Güney Çin’den gelen taş aletler üzerine yapılan yeni bir çalışma, 10.000 yıl öncesine dayanan pirinç hasadının en eski kanıtlarını ortaya...

Peru, Castillo de Huarmey’deki kraliyet nekropolünde bulunan seçkin Wari ustalarının mezarları

12 Eylül 2022

12 Eylül 2022

Peru’nun Ancash Bölgesi’ndeki piramit benzeri bir mezar kompleksi olan Castillo de Huarmey arkeolojik alanında Wari kültürünün seçkin zanaatkarlarının bir grup...

İklim Değişikliği 50 Bin Yıllık Mağara Resimlerini Tehdit Ediyor

14 Mayıs 2021

14 Mayıs 2021

Hızlı ve plansız gelişen sanayileşme Dünya’nın dengesini bozmaya devam ediyor. Daha fazla üretme ve ekonomik açıdan güçlü olma hevesiyle birbiri...

Kuzey Yunanistan’ın Philippi Antik Kenti’nde Ortaya Çıkarılan Etkileyici Genç Herkül Heykeli

24 Eylül 2022

24 Eylül 2022

Kuzey Yunanistan’daki Philippi Antik Kenti’nde M. S. 2. yüzyıla tarihlenen insan boyundan daha büyük bir genç Herkül heykeli bulundu. Selanik...

Arkeolog kimdir? Arkeolog atamalarında son durum nedir?

24 Kasım 2020

24 Kasım 2020

Arkeolog, eski çağlarda yaşayan medeniyetlerden toprak ve su altında kalan taşınır, taşınmaz kültür varlıklarını kazı yönetimi ile ortaya çıkaran arkeoloji...

Nüfus Dinamikleri ve İç Asya’da İmparatorlukların Yükselişi

11 Kasım 2020

11 Kasım 2020

Geç Bronz Çağı’ndan Orta Çağ’a kadar, doğu Avrasya Bozkırları bir dizi organize ve son derece etkili göçebe imparatorluklara ev sahipliği...

İngiltere’nin 3000 yıllık en eski deri ayakkabısı Kent sahilinde keşfedildi

26 Şubat 2023

26 Şubat 2023

Kent şehrinin sahilinde bulunan bir Tunç Çağı kalıntısının Birleşik Krallık’ta bulunan en eski ayakkabı olduğuna inanılıyor. Deriden yapılan ayakkabı 3000 yaşında...

Amos Antik Kentinde Bir Mezar İçin Kurtarma Kazısı Yapılacak

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Muğla’nın Marmaris ilçesine bağlı Amos antik kentinde kaçak kazı aramaları sonucu bulunmuş bir mezarda kurtarma kazısı yapılacak. Antik Amos harabelerine...

Polonya’da Roma Döneminden Kalma Devasa Çanak Çömlek Üretim Merkezi Bulundu

2 Nisan 2021

2 Nisan 2021

Polonya’da Roma döneminden kalma büyük bir çanak çömlek üretim merkezi bulundu. Üretim merkezi Küçük Polonya Voyvodalığı içinde yer alan Wrzepia...

90 yıl sonra Athena figürinin parçaları birleştirilerek ziyarete açıldı

12 Temmuz 2022

12 Temmuz 2022

1930 yılında İzmir’in Bayraklı ilçesinde ortaya çıkarılan Athena figürinin parçaları İzmir Arkeoloji Müzesi uzmanları tarafından birleştirildi. 90 yıl boyunca kasalarda...

İsrail’de 350.000 Yıllık Taş, Dünyanın En Eski Taş Bileme Aleti Olabilir!

4 Ocak 2021

4 Ocak 2021

İsrail’deki arkeologlar, Homo sapiens’in ortaya çıkmasından en az 50.000 yıl önce muhtemelen yiyecek ve diğer malzemeleri öğütmek için kullanılan 350.000...

İnkaya Mağarası’nda Paleolitik Dönem taş atölyesi bulundu

25 Ekim 2022

25 Ekim 2022

Anadolu ile Balkanlar arasında insan hareketliliğine dair önemli bilgiler verecek İnkaya Mağarası’nda devam eden kazılarda Orta Paleolitik Dönem taş atölyesi...

Sibirya Halkı 12.000 Yıl Önce Fildişini Oyun Hamuruna Benzeten Bir Tekniğe Sahipti

10 Ocak 2021

10 Ocak 2021

12.000 yıldan daha uzun bir süre önce insanlar, mamut fildişinden oyun hamuru benzeri bir malzeme yapmak için sofistike bir teknik...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]