23 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Avrupa’da mumyalama düşünülenden daha eski olabilir

Portekiz’in Sado Vadisi’nde yer alan 8 bin yıl öncesine tarihlenen avcı-toplayıcı mezarlık alanları üzerine yapılan yeni araştırma, Avrupa’da mumyalama işleminin düşünülenden daha eski olabileceğini gösterdi.

İsveç’teki Uppsala Üniversitesi ve Linnaeus Üniversitesi ile Portekiz’deki Lizbon Üniversitesi’ndeki arkeologlar tarafından yönetilen yeni bir çalışma, daha önce Avrupa Mezolitik için önerilmeyen mumyalama yoluyla kurutma gibi gömme öncesi tedaviler için yeni kanıtlar sunuyor.

Şimdiye kadar, en eski kasıtlı mumyalama vakaları, yaklaşık 7000 yıl önce Şili’nin kuzeyindeki Atacama Çölü’nün kıyı bölgesinde yaşayan Chinchorro avcı-toplayıcılarından biliniyordu. Mumyaların çoğu daha yenidir ve birkaç yüz yıl ile 4.000 yıl arasında tarihlenmektedir.

Tarihöncesinde mumyalama, bilim insanları için araştırılması zor bir konudur, çünkü yumuşak doku artık belirgin olmadığında bir vücudun mumyalama ile korunup korunmadığını belirlemek imkansızdır. Bu erken dönemler için belgelenmiş belgelerin kıtlığı, zorluğa katkıda bulunur.

Bununla birlikte, 1960’larda Sado Vadisi’ndeki kazılardan yakın zamanda keşfedilen fotoğraflar, arkeologların cesetlerin gömüldüğü konumları yeniden yapılandırmasına izin vererek, 8.000 yıl önce gerçekleşen cenaze törenleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için eşsiz bir fırsat sağladı.

Portekiz Sado Vadisi
Portekiz, Sado Vadisi’ne doğru bir görünüm. Fotoğraf: Rita Peyroteo Stjerna

Araştırmacılar, çalışmalarında archaeotheatology yaklaşımını insan ayrıştırma deneyleriyle birleştirdiler. Archaeotheatology, arkeologlar tarafından arkeolojik alanlardaki insan kalıntılarını belgelemek ve analiz etmek için kullanılan, mezardaki kemiklerin mekansal dağılımına ilişkin gözlemleri, insan vücudunun ölümden sonra nasıl ayrıştığına ilişkin bilgilerle birleştiren bir yaklaşımdır.

Arkeologlar daha sonra, birkaç bin yıl geçmiş olsa bile, ölü bedenin ölümden sonra nasıl ele alındığını ve gömüldüğünü yeniden yapılandırabilir. Bu çalışmada archaeotheatology, Texas State Üniversitesi Adli Antropoloji Araştırma Tesisi’nde mumyalama ve gömme üzerine insan bozunma deneylerinden elde edilen sonuçlarla da bilgilendirildi.

Deneylerden elde edilen sonuçlara dayanarak, birkaç gözlemi birleştiren bir mumya için gözlemlenebilir işaretler; uzuvların aşırı bükülmesi, iskeletin önemli kısımlarında bir dezartikülasyonun olmaması ve kemiklerin etrafındaki tortunun hızlı bir şekilde doldurulması görülür. Bunların hepsi, bu çalışmadaki gömülerden en az birinde açıkça mevcuttu. Analiz, bazı cesetlerin, bacakları dizlerden bükülü ve göğsün önüne yerleştirilerek aşırı fleksiyon pozisyonlarında gömüldüğünü gösterdi.

Ayrışma sırasında, kemikler genellikle ayaklar gibi zayıf eklemlerde parçalanır, ancak bu durumlarda eklemler korunmuştur. Araştırmacılar, bu hiperfleksiyon ve dezartikülasyon eksikliği modelinin, ceset mezara taze bir kadavra olarak değil, mumyalanmış bir ceset olarak kuru bir halde yerleştirildiğinde açıklanabileceğini öne sürüyorlar. Kurutma işlemi, yalnızca zayıf olan eklemlerin bazılarını korumakla kalmaz, aynı zamanda yumuşak doku hacmi küçüldüğünde hareket aralığı arttığından vücudun güçlü bir fleksiyonuna da izin verir. Cesetler gömülmeden önce kurutulduğundan, kemikler arasında çok az tortu bulunur veya hiç yoktur ve eklemler, kemikleri destekleyen ve eklemlerin çökmesini önleyen çevreleyen toprağın sürekli olarak doldurulmasıyla korunur.

Araştırmacılar, gözlemlenen modellerin rehberli bir doğal mumyalama sürecinin ürünü olabileceğini öne sürüyorlar. Mumyalama sırasında vücudun manipülasyonu, vücut bütünlüğünü korumak için kademeli olarak kuruduğu ve aynı anda onu istenen bir konuma sıkıştırmak için ip veya bandajlarla bağlayarak büzüldüğü uzun bir süre boyunca gerçekleşecekti. İşlem bittiğinde cenazenin taşınması daha kolay olurdu (taze kadavraya göre daha büzüşmüş ve çok daha hafif) ve gömülmesini sağlarken görünümünü ve anatomik bütünlüğünü korurdu.

Avrupa’da mumyalama bilinenden daha eskiyse, Mezolitik toplulukların cenaze uygulamalarıyla ilgili, vücudun bütünlüğünü korumaya ve kadavradan küratörlüğünü yapılmış bir mumyaya fiziksel dönüşümüne yönelik merkezi bir endişe de dahil olmak üzere bir dizi anlayış ortaya çıkar. Bu uygulamalar aynı zamanda mezar yerlerinin önemini ve ölüleri bu yerlere cesedi içerecek ve koruyacak şekilde, kültürel olarak düzenlenmiş ilkeleri takip ederek, hem cenazenin hem de mezar yerinin önemini vurgulayacaktır.

Sonuçlar, European Journal of Archeology‘de yayınlanmanmıştır.

Kapak Fotoğrafı: José Paulo Ruas

UPSALLA ÜNİVERSİTESİ

Banner
Benzer Yazılar

Tarih öncesi bilinen ilk balkonlu mimari yapıya ait buluntulara ulaşıldı

31 Ekim 2021

31 Ekim 2021

Anadolu mimarisinde yedinci ve sekizinci bin yıl öncesi bilinen ilk balkonlu mimari yapının buluntularına ulaşıldı. Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesindeki Domuztepe Höyüğü...

Bukoleon Sarayı restorasyonunda bulunan iskeletler, Haçlı ordusunun Konstantinopolis’te gerçekleştirdiği katliamının kurbanları mı?

28 Kasım 2021

28 Kasım 2021

Bukoleon Sarayı kazılarında dağınık vaziyette bulunan 7 iskeletin, Konstantinopolis’te Haçlıların gerçekleştirdiği katliamın kurbanları olabileceğine dair düşünce üzerinde duruluyor. İstanbul Büyükşehir...

Ragna, gelecekte yaşanabilecek hastalıklarla mücadele de yardımcı olacak

25 Şubat 2022

25 Şubat 2022

Avrupa’da 800 yıl önce yaşama veda etmiş Ragna, bizlere gelecekte yaşanabilecek hastalıklarla mücadele konusunda yardımcı olacak bilgiler veriyor. 2017’de uluslararası...

İtalyan arkeologlar, çamurun içinde çok iyi korunmuş 24 bronz heykel çıkardılar

10 Kasım 2022

10 Kasım 2022

İtalya’nın başkenti Roma’nın kuzeyinde bir eski hamamın çamur kalıntıları içinde çok iyi korunmuş 24 bronz heykel keşfedildi. Keşfi gerçekleştiren İtalyan...

Avrupa Yılın Müzesi seçilen Troya Müzesi “Troy Museum Journal” dergisini yayın hayatına hazırlıyor

3 Ocak 2024

3 Ocak 2024

Geçtiğimiz yıl Avrupa Yılın Müzesi seçilen sosyal medya çalışmaları ile popüler olan Troya Müzesi bir ilke daha imza atıyor. Troya...

Restorasyonu tamamlanan 2300 yıllık Kahta Kalesi ziyarete açıldı

4 Eylül 2022

4 Eylül 2022

M. Ö. 3’ncü yüzyılda Kommagene Krallığı tarafından yaptırılan Kahta Kalesi 17 yıl süren restorasyon çalışmaları sonrası ziyarete açıldı. Adıyaman’ın Kahta...

“Anadolu Antik DNA” projesi Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi olduğunu gösteriyor

8 Eylül 2022

8 Eylül 2022

Türkiye merkezli gerçekleştirilen “Anadolu Antik DNA” projesi Van bölgesini merkez edinen Demir Çağı medeniyeti Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi...

BAE’de 3.000 Yıllık İlk Büyük Demir Çağı Nekropol Keşfedildi

22 Nisan 2025

22 Nisan 2025

Abu Dabi Kültür ve Turizm Departmanı (DCT Abu Dabi), Al Ain Bölgesi’nde BAE’nin Demir Çağı’na ait ilk büyük nekropolün keşfedildiğini...

Arkeologlar Gürcistan’da bilinmeyen bir dil içeren gizemli bir taş tablet buldular

5 Aralık 2024

5 Aralık 2024

Arkeologlar, Gürcistan’ın Dmanisi bölgesindeki Bashplemi Gölü yakınlarında bilinmeyen bir dilde yazıtlar içeren bir bazalt tablet ortaya çıkardılar. Tabletin kesin yaşı...

Arkeologlar, İber Yarımadası’nda 14.000 yıl önce yaşamış bir kadının kemiklerini buldular.

13 Ağustos 2021

13 Ağustos 2021

Arkeologlar, daha önce son Neandertallerin ve ilk modern insanların kanıtlarını veren İspanya’daki tarihsel olarak önemli Cova Gran de Santa Linya...

Arkeologlar, Vaftizci Yahya’nın Ölüme Mahkum Edildiği Yerin Keşfedildiğini Söylüyorlar

4 Ocak 2021

4 Ocak 2021

Arkeologlar, Hz. İsa’nın gelişini önceden haber veren bir vaiz olan Vaftizci Yahya’nın (Hz. Yahya) MS 29 civarında ölüm cezasına çarptırıldığı yeri belirlediklerini iddia...

Restorasyonları Biten 3 Müze Ziyaretçilerini Bekliyor

29 Aralık 2020

29 Aralık 2020

Restorasyon çalışmaları biten Tunceli Müzesi, Konya Akşehir Taş Eserler Müzesi, Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi (Yeşil Medrese) ziyaretçilerine kapılarını açtı. Tunceli...

Tek Tanrılı Dinlerin Başlangıç Noktası Oluz Höyük’te Havangah Namazı Kılınmış Olabilir

25 Mart 2022

25 Mart 2022

Amasya ilinin 25 kilometre batısında yer alan Oluz Höyük, dinsel yapılanma yönünden zengin bulgular veren antik kenttir. 15 yıldır devam...

I.Bulgar İmparatorluğu’nun Başkenti Pliska’nın Üçüncü Uydu Kenti, Türk Akımı Doğal Gaz Boru Hattı Kazıları Sırasında Bulundu

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

Türk Akımı doğalgaz boru hattının yapımı için başlatılan kurtarma kazıları şaşırtıcı bir keşifle sonuçlandı. MS. 680 ve 893 yılları arasında...

Yeni bir çalışma, Homo sapiens ile Neandertal insanının binlerce yıldır aynı bölgede bir arada yaşadığına dair kanıtlar sunuyor

11 Şubat 2024

11 Şubat 2024

Almanya’nın Ranis kentindeki bir arkeolojik alandan çıkarılan kemik parçalarının genetik analizi, modern insanların – Homo sapiens – yaklaşık 45.000 yıl...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]