8 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Mamutların Nasıl Evrildiği DNA Analizleriyle Belirlendi

Stockholm’deki Paleogenetik Merkezi’ndeki araştırmacılar tarafından yönetilen uluslararası bir ekip, 1,2 milyon yıllık mamut kalıntılarından elde edilen DNA’yı sıraladı.

Analizler, son buzul çağında Kuzey Amerika’da yaşayan Kolomb mamutunun yünlü mamut ile daha önce bilinmeyen genetik bir mamut soyunun melez olduğunu gösteriyor. Ek olarak, çalışma mamutların soğuk iklime ne zaman ve ne kadar hızlı adapte olduklarına dair yeni bilgiler sağlıyor. Bu bulgular bugün Nature’da yayınlandı.

Yaklaşık bir milyon yıl önce, henüz evrimleşmemiş oldukları için yünlü veya Kolombiyalı mamutlar yoktu. Bu, selefleri olan antik bozkır mamutunun zamanıydı. Araştırmacılar şimdi, 0,7-1,2 milyon yıldır Sibirya permafrostunda gömülü olan mamut dişlerinden elde edilen DNA’yı kullanarak üç eski mamutun genomlarını analiz etmeyi başardılar.

Bu, DNA’nın milyon yıllık örneklerden dizilenip doğrulandığı ilk seferdi ve örneklerden DNA’nın çıkarılması zordu. Bilim adamları, örneklerde sadece çok az DNA kaldığını ve DNA’nın çok küçük parçalara ayrıldığını buldu.

Paleogenetik Merkezi’nden evrimsel genetik profesörü olan kıdemli yazar Love Dalén, “Bu DNA inanılmaz derecede eski. Stockholm’deki bu örnekler Viking kalıntılarından bin kat daha eski ve hatta insanların ve Neandertallerin varlığından bile daha eski” dedi.

Örneklerin yaşı hem jeolojik veriler hem de moleküler saat kullanılarak belirlendi. Bu tür analizlerin her ikisi de, numunelerden ikisinin bir milyon yıldan daha eski olduğunu, üçüncünün ise yaklaşık 700 bin yaşında olduğunu ve bilinen en eski yünlü mamutlardan birini temsil ettiğini gösterdi.

Columbian mammoth
Kolomb mamutu.

Kolomb mamutunun beklenmedik bir kökeni

Genomların analizleri, yaklaşık 1,2 milyon yıllık en eski örneğin daha önce bilinmeyen bir genetik mamut soyuna ait olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, bulunduğu yere göre bunu Krestovka mamutu olarak adlandırıyorlar. Sonuçlar, Krestovka mamutunun diğer Sibirya mamutlarından iki milyon yıldan fazla bir süre önce ayrıldığını gösteriyor.

Çalışmanın baş yazarı Tom van der Valk, “Bu bizim için tam bir sürpriz oldu. Önceki tüm araştırmalar, o sırada Sibirya’da bozkır mamutu adı verilen yalnızca bir mamut türü olduğunu göstermiştir. Ancak DNA analizlerimiz şimdi, burada Adycha mamutu ve Krestovka mamutu olarak adlandırdığımız iki farklı genetik soy olduğunu gösteriyor. Henüz kesin olarak söyleyemeyiz, ancak bunların iki farklı türü temsil edebileceğini düşünüyoruz ” dedi.

Araştırmacılar ayrıca, 1,5 milyon yıl önce Kuzey Amerika’yı kolonileştiren Krestovka soyuna ait mamutlar olduğunu öne sürüyorlar. Ayrıca analizler, son buzul çağında Kuzey Amerika’da yaşayan Kolomb mamutunun bir melez olduğunu gösteriyor. Genomunun kabaca yarısı Krestovka soyundan, diğer yarısı ise yünlü mamuttan geldi.

Ortak baş yazar Patrícia Pečnerová, “Kuzey Amerika’nın en ikonik Buz Devri türlerinden biri olan Kolomb mamutunun, yaklaşık 420 bin yıl önce gerçekleşen bir melezleşme yoluyla evrimleştiği anlaşılıyor. Bu önemli bir keşif” dedi.

Yünlü mamutta evrim ve adaptasyon

Yünlü Mamut

Adycha mamutunun ikinci milyon yıllık genomu, yünlü mamutun atası gibi görünüyor. Bu nedenle araştırmacılar, genomunu 0.7 milyon yıl önce yaşamış bilinen en eski yünlü mamutlardan birinin genomuyla ve ayrıca sadece birkaç bin yıllık mamut genomlarıyla karşılaştırabilirler. Bu, mamutların soğuk ortamlarda bir yaşama nasıl adapte olduklarını ve bu adaptasyonların türleşme sürecinde ne ölçüde evrimleştiğini araştırmayı mümkün kıldı.

Analizler, saç uzaması, termoregülasyon, yağ birikintileri, soğuğa tolerans ve sirkadiyen ritimler gibi Kuzey Kutbu’ndaki yaşamla ilişkili gen varyantlarının, yünlü mamutun kökeninden çok önce milyon yıllık mamutta zaten mevcut olduğunu gösterdi. Bu sonuçlar, mamut soyundaki çoğu adaptasyonun zaman içinde yavaş ve kademeli olarak gerçekleştiğini göstermektedir.

Baş yazar David Díez-del-Molino, “Bir türleşme olayındaki genetik değişiklikleri izleyebilmek benzersizdir. Analizlerimiz, soğuk adaptasyonların çoğunun yünlü mamutun atasında zaten mevcut olduğunu gösteriyor ve türleşme sürecinde doğal seçilimin daha hızlı olduğuna dair hiçbir kanıt bulamıyoruz” dedi.

Gelecek Araştırma

Yeni sonuçlar, diğer türler üzerinde gelecekte yapılacak geniş bir araştırma dizisine kapı açıyor. Yaklaşık bir milyon yıl önce, birçok türün dünya çapında yayıldığı bir dönemdi. Bu aynı zamanda iklim ve deniz seviyelerinde büyük değişikliklerin olduğu bir dönemdi ve aynı zamanda Dünya’nın manyetik kutuplarının yer değiştirdiği son zamandı. Bu nedenle araştırmacılar, bu zaman ölçeğindeki genetik analizlerin çok çeşitli bilimsel soruları keşfetmek için büyük bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorlar.

Moleküler arkeoloji profesörü ve Paleogenetik Merkezi’nde ortak araştırma lideri olan Anders Götherström, “Şimdi en büyük sorulardan biri, zamanda ne kadar geriye gidebileceğimiz. Henüz sınıra ulaşmadık. Bilgiye dayalı bir tahmin, iki milyon yıllık DNA’yı kurtarabileceğimiz ve muhtemelen 2,6 milyona kadar geriye gidebileceğimizdir.  Bundan önce antik DNA’nın korunabileceği yerde permafrost yoktu” dedi.

Araştırma detaylarını buradan detaylı okuyabilirsiniz.

STOCKHOLM ÜNİVERSİTESİ

Banner
Benzer Yazılar

İzmir’de 14000 yıllık yerleşim alanı keşfedildi

26 Kasım 2021

26 Kasım 2021

İzmir’de Dikili ve Bergama arasında bulunan bir mağarada 14000 yıllık yerleşim alanı keşfedildi. Alman Arkeoloji Enstitüsü’nün (DAI) yaptığı bilgilendirme de,...

Denizci bir halk olmayan Hititler Doğu Akdeniz ticaretini nasıl elinde tuttu

11 Aralık 2022

11 Aralık 2022

Anadolu, Tunç Çağı’nda önemli kara ticaret yollarına sahipti. Asurlu tüccarların kurduğu karumlar MÖ 2 binli yıllarda ticaretin ana damarlarını oluşturdu....

Britanya’da 7000 yıllık ayak izleri ve antik tuzaklar keşfedildi

6 Ocak 2024

6 Ocak 2024

Reading Üniversitesi arkeologları, Severn Halici’ndeki çalışmaları sırasında 7.000 yıllık ayak izleri ve antik tuzaklar keşfedildi. Ayak izlerinin 7000 yıl önce...

Tanrıça Kibele’nin Bulunduğu Kurul Kalesi Taş Ocağı Tehdidi Altında

20 Nisan 2021

20 Nisan 2021

2.100 yıllık Tanrıça Kibele’nin bulunduğu Kurul Kalesi arkeolojik çalışma alanının alt kesiminde yer alan taş ocağı işletmesinin patlattığı dinamitler yüzünden...

Topraklarını kiralayarak gelir elde eden Amos

30 Eylül 2021

30 Eylül 2021

Antik Çağ boyunca Anadolu’da kurulmuş küçük büyük krallıkların hepsinin gelir kaynağı savaşlardan elde edilen ganimetlerdi. Halktan alınan vergiler, vassallardan gelen...

Demir Çağında La Hoya’da Yapılan Katliamın Kurbanlarını Bilim Adamları Analiz etti.

6 Ekim 2020

6 Ekim 2020

MÖ. Dördüncü yüzyılın ortalarında veya üçüncü yüzyılın sonlarına tarihlenen Demir Çağı yerleşmesi İspanya’nın kuzeyinde bulunan Rioja Alavesa bölgesinde bulunan, La...

30 Yıl Önce Keşfedilen 3.500 Yıllık Hitit Keten Kumaşı İlk Kez Sergileniyor

10 Mart 2025

10 Mart 2025

Çorum’un Ortaköy ilçesindeki Şapinuva Ören Yeri’nde 1995 yılında yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan 3500 yıllık Hitit keten kumaşı, ilk kez...

İmparator Hadrianus tarafından yaptırılan Kestros Çeşmesi’nden 1800 yıl sonra yeniden su akmaya başladı

24 Kasım 2024

24 Kasım 2024

Perge Antik Kenti’nde M.S. 2. yüzyılda İmparator Hadrianus tarafından yaptırıldığı bilinen antik “Kestros Çeşmesi”nden restorasyon çalışmalarının ardından yeniden su akmaya...

İsrailli filologlar Akadca çivi yazılı tabletlerin okunmasında yapay zeka kullanıyor

4 Mayıs 2023

4 Mayıs 2023

İsrailli filologlar, Tunç Çağı devletleri arasında diplomatik dil (Lingua franca) kabul edilen Akadca ile yazılmış çivi yazılı tabletlerin okunmasında yapay...

Yeni Kanıtlar İnsanların Kuzey Amerika’ya İlk Geldiği Tarihi Değiştirebilir

2 Haziran 2021

2 Haziran 2021

Araştırmacılar, tarımın kökenlerini araştırırken insanların Kuzey Amerika’ya ilk geldiği tarihi değiştirebilecek bir keşifte bulundular. Iowa Eyalet Üniversitesi’nde yapılan araştırmada elde...

Batı Norveç’te 4000 yıllık bir taş kutu mezarın heyecan verici keşfi

11 Kasım 2023

11 Kasım 2023

Arkeologlar, Batı Norveç’te son derece önemli 4.000 yıllık bir taş kutu mezarın ortaya çıkarıldığını ve bunu son 100 yılda Norveç’teki...

İnsanda Toplama Biriktirme Duygusu 100.000 Yıl Öncesine Dayanıyor

1 Nisan 2021

1 Nisan 2021

Güney Afrika’da kazı çalışmalarına devam eden arkeologlar, insanda toplama ve biriktirme duygusunu gösteren bulgulara ulaştılar. Arkeologlar ayrıca, deniz kenarında ve...

Arkeologlar, 4.300 yıllık bir Çin Piramidi’nde taşa oyulmuş bir kralın portresini ortaya çıkardılar.

11 Ağustos 2022

11 Ağustos 2022

Arkeologlar, Çin’in kuzeybatısındaki Shaanxi eyaletindeki Shenmu bölgesinde 4.300 yıllık Shimao Piramidi’nin eteklerinde taşa oyulmuş bir kralın portresini ortaya çıkardılar. Shimao...

Louvre Müzesi’nin Enteresan Tarihi

3 Şubat 2021

3 Şubat 2021

Paris’te bulunan Louvre Müzesi dünyanın en tanınmış ve büyük müzelerinden biridir. Aynı zamanda Dünyanın en çok ziyaret edilen müzesi olma...

Sicilya’nın Syracuse açıklarında bulunan arkaik taş çapalar

2 Aralık 2023

2 Aralık 2023

Sicilya Bölgesi Deniz Müfettişliği ve Messina’daki Guardia di Finanza Dalış Birimi tarafından yapılan ortak bir operasyon sırasında, Sicilya’nın Syracuse kıyılarındaki...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]