6 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Mamutların Nasıl Evrildiği DNA Analizleriyle Belirlendi

Stockholm’deki Paleogenetik Merkezi’ndeki araştırmacılar tarafından yönetilen uluslararası bir ekip, 1,2 milyon yıllık mamut kalıntılarından elde edilen DNA’yı sıraladı.

Analizler, son buzul çağında Kuzey Amerika’da yaşayan Kolomb mamutunun yünlü mamut ile daha önce bilinmeyen genetik bir mamut soyunun melez olduğunu gösteriyor. Ek olarak, çalışma mamutların soğuk iklime ne zaman ve ne kadar hızlı adapte olduklarına dair yeni bilgiler sağlıyor. Bu bulgular bugün Nature’da yayınlandı.

Yaklaşık bir milyon yıl önce, henüz evrimleşmemiş oldukları için yünlü veya Kolombiyalı mamutlar yoktu. Bu, selefleri olan antik bozkır mamutunun zamanıydı. Araştırmacılar şimdi, 0,7-1,2 milyon yıldır Sibirya permafrostunda gömülü olan mamut dişlerinden elde edilen DNA’yı kullanarak üç eski mamutun genomlarını analiz etmeyi başardılar.

Bu, DNA’nın milyon yıllık örneklerden dizilenip doğrulandığı ilk seferdi ve örneklerden DNA’nın çıkarılması zordu. Bilim adamları, örneklerde sadece çok az DNA kaldığını ve DNA’nın çok küçük parçalara ayrıldığını buldu.

Paleogenetik Merkezi’nden evrimsel genetik profesörü olan kıdemli yazar Love Dalén, “Bu DNA inanılmaz derecede eski. Stockholm’deki bu örnekler Viking kalıntılarından bin kat daha eski ve hatta insanların ve Neandertallerin varlığından bile daha eski” dedi.

Örneklerin yaşı hem jeolojik veriler hem de moleküler saat kullanılarak belirlendi. Bu tür analizlerin her ikisi de, numunelerden ikisinin bir milyon yıldan daha eski olduğunu, üçüncünün ise yaklaşık 700 bin yaşında olduğunu ve bilinen en eski yünlü mamutlardan birini temsil ettiğini gösterdi.

Columbian mammoth
Kolomb mamutu.

Kolomb mamutunun beklenmedik bir kökeni

Genomların analizleri, yaklaşık 1,2 milyon yıllık en eski örneğin daha önce bilinmeyen bir genetik mamut soyuna ait olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, bulunduğu yere göre bunu Krestovka mamutu olarak adlandırıyorlar. Sonuçlar, Krestovka mamutunun diğer Sibirya mamutlarından iki milyon yıldan fazla bir süre önce ayrıldığını gösteriyor.

Çalışmanın baş yazarı Tom van der Valk, “Bu bizim için tam bir sürpriz oldu. Önceki tüm araştırmalar, o sırada Sibirya’da bozkır mamutu adı verilen yalnızca bir mamut türü olduğunu göstermiştir. Ancak DNA analizlerimiz şimdi, burada Adycha mamutu ve Krestovka mamutu olarak adlandırdığımız iki farklı genetik soy olduğunu gösteriyor. Henüz kesin olarak söyleyemeyiz, ancak bunların iki farklı türü temsil edebileceğini düşünüyoruz ” dedi.

Araştırmacılar ayrıca, 1,5 milyon yıl önce Kuzey Amerika’yı kolonileştiren Krestovka soyuna ait mamutlar olduğunu öne sürüyorlar. Ayrıca analizler, son buzul çağında Kuzey Amerika’da yaşayan Kolomb mamutunun bir melez olduğunu gösteriyor. Genomunun kabaca yarısı Krestovka soyundan, diğer yarısı ise yünlü mamuttan geldi.

Ortak baş yazar Patrícia Pečnerová, “Kuzey Amerika’nın en ikonik Buz Devri türlerinden biri olan Kolomb mamutunun, yaklaşık 420 bin yıl önce gerçekleşen bir melezleşme yoluyla evrimleştiği anlaşılıyor. Bu önemli bir keşif” dedi.

Yünlü mamutta evrim ve adaptasyon

Yünlü Mamut

Adycha mamutunun ikinci milyon yıllık genomu, yünlü mamutun atası gibi görünüyor. Bu nedenle araştırmacılar, genomunu 0.7 milyon yıl önce yaşamış bilinen en eski yünlü mamutlardan birinin genomuyla ve ayrıca sadece birkaç bin yıllık mamut genomlarıyla karşılaştırabilirler. Bu, mamutların soğuk ortamlarda bir yaşama nasıl adapte olduklarını ve bu adaptasyonların türleşme sürecinde ne ölçüde evrimleştiğini araştırmayı mümkün kıldı.

Analizler, saç uzaması, termoregülasyon, yağ birikintileri, soğuğa tolerans ve sirkadiyen ritimler gibi Kuzey Kutbu’ndaki yaşamla ilişkili gen varyantlarının, yünlü mamutun kökeninden çok önce milyon yıllık mamutta zaten mevcut olduğunu gösterdi. Bu sonuçlar, mamut soyundaki çoğu adaptasyonun zaman içinde yavaş ve kademeli olarak gerçekleştiğini göstermektedir.

Baş yazar David Díez-del-Molino, “Bir türleşme olayındaki genetik değişiklikleri izleyebilmek benzersizdir. Analizlerimiz, soğuk adaptasyonların çoğunun yünlü mamutun atasında zaten mevcut olduğunu gösteriyor ve türleşme sürecinde doğal seçilimin daha hızlı olduğuna dair hiçbir kanıt bulamıyoruz” dedi.

Gelecek Araştırma

Yeni sonuçlar, diğer türler üzerinde gelecekte yapılacak geniş bir araştırma dizisine kapı açıyor. Yaklaşık bir milyon yıl önce, birçok türün dünya çapında yayıldığı bir dönemdi. Bu aynı zamanda iklim ve deniz seviyelerinde büyük değişikliklerin olduğu bir dönemdi ve aynı zamanda Dünya’nın manyetik kutuplarının yer değiştirdiği son zamandı. Bu nedenle araştırmacılar, bu zaman ölçeğindeki genetik analizlerin çok çeşitli bilimsel soruları keşfetmek için büyük bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorlar.

Moleküler arkeoloji profesörü ve Paleogenetik Merkezi’nde ortak araştırma lideri olan Anders Götherström, “Şimdi en büyük sorulardan biri, zamanda ne kadar geriye gidebileceğimiz. Henüz sınıra ulaşmadık. Bilgiye dayalı bir tahmin, iki milyon yıllık DNA’yı kurtarabileceğimiz ve muhtemelen 2,6 milyona kadar geriye gidebileceğimizdir.  Bundan önce antik DNA’nın korunabileceği yerde permafrost yoktu” dedi.

Araştırma detaylarını buradan detaylı okuyabilirsiniz.

STOCKHOLM ÜNİVERSİTESİ

Banner
Benzer Yazılar

İtalyan arkeologlar, çamurun içinde çok iyi korunmuş 24 bronz heykel çıkardılar

10 Kasım 2022

10 Kasım 2022

İtalya’nın başkenti Roma’nın kuzeyinde bir eski hamamın çamur kalıntıları içinde çok iyi korunmuş 24 bronz heykel keşfedildi. Keşfi gerçekleştiren İtalyan...

Bulgar arkeologlar 2500 yıllık İskit asası keşfettiler

14 Ekim 2023

14 Ekim 2023

Kuzeydoğu Bulgaristan’daki tarih öncesi tuz üretimi merkezi olan Provadia-Solnitsata’da yapılan kazılar sırasında MÖ 5. yüzyıldan kalma bir İskit savaşcısına ait...

Norveç’te muhtemelen Konstantinopolis’ten getirilen nadir bir Bizans altın sikkesi keşfedildi

10 Aralık 2023

10 Aralık 2023

Norveç’in güneyindeki Vestre Slidre belediyesindeki dağları araştıran bir metal dedektörü kullanıcısı, MS 960 civarında Konstantinopolis’te basılan ve İsa Mesih’i tasvir...

Eşsiz Roma süvari geçit töreni miğferi yeniden yaratıldı

8 Nisan 2024

8 Nisan 2024

Amatör arkeologların 2001 yılında Leicestershire’daki Market Harborough yakınlarındaki Hallaton’da bir Demir Çağı bölgesini araştırırken buldukları yaldızlı gümüş benzersiz Roma süvari...

Copán’da Bulunan Antik İskeletler, Maya Uygarlığının Çöküşüne Işık Tutuyor

30 Mayıs 2025

30 Mayıs 2025

UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Honduras’taki Copán antik kentinde yapılan yeni arkeogenetik araştırmalar, Maya uygarlığının nasıl çöktüğüne dair önemli...

Doç. Dr. Erkan Fidan “Luvilere ait bir kent olabilir”

27 Kasım 2021

27 Kasım 2021

Anadolu üzerinde birçok medeniyete ev sahipliği yapmış eşsiz bir coğrafyadır. Prehistorya ve Protohistorya dönemlere ait Hatti, Hitit, Urartu, Frig, Lidya...

Yeni Araştırma Sonucu;11.000 Yıllık LSU Kampüs Höyükleri, Kuzey Amerika’da Bilinen En Eski İnsan Yapımı Yapılardır

24 Ağustos 2022

24 Ağustos 2022

Amerikan Bilim Dergisi’nde yayınlanan yeni araştırmada, Louisiana Eyalet Üniversitesi (LSU) kampüsündeki altı metrelik (20 fit) yüksekliğindeki iki höyük, Kuzey Amerika’da...

Sibirya’da Denisova insanına ait en eski fosiller bulundu

29 Kasım 2021

29 Kasım 2021

Neanterdaller gibi soyları tükenen Denisovalı insanına dair yeni bulgulara ulaşılmaya devam ediyor., Sibirya’da Denisova mağarasında araştırmacılar, Denisovalı insanına ait 200.000...

Arkeologlar Kazakistan’da Altın Orda dönemine tarihlenen bir türbe keşfettiler

9 Temmuz 2023

9 Temmuz 2023

Khabar 15 haber ajansının bildirdiğine göre, 15. yüzyılda Altın Orda’ya kadar uzanan bir türbenin kalıntıları, Kazakistan’ın merkezi bir bölgesi olan Akmola Bölgesi’ndeki...

Hintli Arkeologlar Bilinen En Eski Kadın Lider Eğitim Manastırını Keşfetti

12 Ocak 2021

12 Ocak 2021

Hindistan’ın Bihar eyaletindeki arkeologlar, 11. ve 12 yy. kadınlar için yapılmış olduklarına inandıkları bir manastır keşfettiler. Antik manastır yerleşim yerlerinden...

20 bin yıllık kolyede insan DNA’sı tespit edildi

3 Mayıs 2023

3 Mayıs 2023

Paleolitik Çağ insanı hakkında bilgiler sunan Denisova Mağarası’nda keşfedilen 20 bin yıllık bir kolyede insan DNA’sı bulundu. Paleolitik Çağ mezar...

Peru’da kamış çubuklara takılmış insan omur kemikleri ortaya çıkarıldı

5 Şubat 2022

5 Şubat 2022

Arkeologlar, 500 yıl önce Peru’nun Chincha Vadisi’nde kamış çubuklara takılmış yaklaşık 192 insan omur kemiği buldular. MS 1000 ve 1400...

‘Kral Arthur’un Salonu’ olarak bilinen yapının aslında 5.000 yaşında Neolitik bir yapı olduğu keşfedildi

11 Kasım 2024

11 Kasım 2024

Cornwall’daki Kral Arthur’un Salonu olarak bilinen dikdörtgen toprak ve taş yapının aslında 4000 yıl önce inşa edilmiş bir Neolitik yapı...

Sihirli yılan büyüleriyle süslenmiş bir Mısır mezarı keşfedildi

10 Kasım 2023

10 Kasım 2023

Giza ve Saqqara arasındaki Abusir’deki kazılar sırasında, Çek Mısırbilim Enstitüsü’ndeki (CIE) arkeologlar, mezarın sakinini yılan ısırıklarına karşı koruyan sihirli büyülere...

Büklükale’de Hitit döneminde yaşanan depremin izlerine ulaşıldı

22 Haziran 2023

22 Haziran 2023

Anadolu tarihini değiştirecek bulgulara ulaşılan Büklükale kazılarında Hitit döneminde yaşanan depremin yarattığı tahribatın izlerine ulaşıldı. Kırıkkale’nin Karakeçili ilçesindeki Büklükale mevkisinde...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]