21 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Moğol İmparatorluğu’nun başkenti Karakurum’un haritası yeniden çizildi

Cengiz Han’ın, Orta Asya’da göçebe bozkır kabilelerini Moğol çatısı altında birleştirerek kurduğu, Pasifik Okyanusu’ndan Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyine kadar uzanan Moğol İmparatorluğu’nun başkenti Karakurum’un haritası yeniden çizildi.

Arkeologlar, surlarla çevrili şehir ve çevredeki peyzajın yeni manyetik ve topografik araştırmalarının sonuçlarından yola çıkarak oluşturulan Moğol İmparatorluğu’nun başkenti Karakurum’un haritasını yayınladılar.

Moğol İmparatorluğu başkenti Karakurum

Karakurum, Ögödei ile şehirleşmeye başladı

Cengiz Han’ın (1206–1227) oğlu Ögödei başkent olarak seçilen Karakurum’da M. S. 1220’den itibaren mimari yapılaşmayı başlatmıştır. 1235 yılında muhteşem bir saray inşa edilmiştir.

Yılda iki kez kaldığı Karakurum’da Han, tüccarlara, seçkinlere sarayın çevresinde bina yapmasını istemiş böylelikle bozkır toprağının kentleşmesini ve coğrafyanın önemli uğrak yeri olmasını sağlamıştır.

Ögödei ile başlayan şehirleşme faaliyetleri, Möngke Khan (1251-1259) zamanında tamamlanmıştır.

1260 yılında imparatorluk ikiye ayrılınca Karakurum belli bir süre daha varlığını göstermiş Yuan İmparatorluğu’nun yıkılması ile birlikte 15. yüzyılda terkedilmiştir.

Yazılı kaynaklarda her ne kadar sıklıkla adından bahsedilse de, kentin konumu hakkında net bir bilgi yoktu.

Kentin haritalandırılması ile ilgili ilk çalışma,1891’de Wilhelm Radloff gerçekleştirildi.

Karakurum'un ilk çizilen haritası
1891’de Orhun Seferi tarafından çizilmiş, modern manastır Erdene Zuu’yu tasvir eden ilk Karakurum haritası, şehrin gövdesi kuzeyde (Radloff’tan sonra A. Stefanischin tarafından değiştirilmiştir).

Antiquity dergisinde, Karakurum’un haritalanmasına yönelik araştırmayı yayınlayan Almanya Bonn Üniversitesi’nden Jan Bemmann ve uluslararası bir araştırma ekibi, Karakurum’un yollarını, semtlerini ve daha önce hiç olmadığı kadar ayrıntılı bir şekilde ortaya çıkardı.

Jan Bemmann ve araştırma ekibinin yazdığı araştırma makalesinde, Radloff ve diğer çalışma ekiplerinin araştırmalarında ortaya konulan Karakurum’un daha geniş bir alana yayıldığı, surların dışına taşınan bir yerleşim yeri olduğuna dikkat çekildi.

Profesör Bemmann, “Ancak, şehrin iç düzenini ve gerçek duvarlarla çevrili alanın ötesindeki kapsamını ve ayrıca şehir nüfusunun sosyal organizasyonunu çok az anlıyoruz” dedi.

Haritanın çiziminde yüksek çözünürlüklü “SQUID” aleti kullanıldı

Genişletilmiş jeofizik araştırmalar, manyetik ve topografik verilerin aynı anda yüksek çözünürlük ve hızda kaydedilmesine izin veren motorlu bir ölçüm cihazı kullanılarak gerçekleştirildiğini söyleyen Bemmann, “ekip, “SQUID”(Süper İletken Kuantum Girişim Cihazı) ile 52 gün boyunca 465 hektar alanı inceledi. Bu alet, farklı manyetik özelliklere sahip farklı malzemeler olarak, yüzeyin topografyasını ve altındaki zeminin manyetik alanlarını ölçer. Saha araştırmaları, hava fotoğrafları ve tarihi kayıtların analizi ile birleştirildiğinde, bu, ekibin bir mala kaldırmaya gerek kalmadan bir Karakurum haritası oluşturmasını sağladı” dedi.

SQUID ölçüm cihazı
SQUID ölçüm sistemi

“Çalışmamızın benim için en heyecan verici yönü, saha sezonu boyunca veri toplamanın ilerlemesini görmekti. Haritanın her geçen gün artan boyutuna ve bununla birlikte haritanın dijital olarak yeniden yapılandırılmasına tanık olmak şaşırtıcıydı” diyen Bemmann, Karakurum. her gün, haritaya eklenen her yeni şehir parçasıyla birlikte şehir anlayışının da büyüdüğünü söyledi.

Ekip, şehir surlarının haritasını çıkardı ve tarihi kayıtlarda belgelenen dört ana kapıdan üçünü ortaya çıkardı. Bu duvarların dışında, şehrin bazı yaklaşan yollar boyunca üç kilometreden fazla uzandığını buldular. Ortaya çıkan sonuç, diğer araştırma ve tarihi kayıtlardan çok daha büyük bir alan olduğunu gösterdi.

Çalışma, kentin net sınırlarının olmadığını ve yerleşik alanların merkezden uzaklaştıkça daha az yoğunlaştığını ortaya koydu.

 Manyetik ve topografik haritalamaya dayalı olarak Karakurum içindeki ve Karakurum'a giden yol sisteminin ön rekonstrüksiyonu (J. Bemmann ve S. Reichert tarafından çizilen grafik).
Manyetik ve topografik haritalamaya dayalı olarak Karakurum içindeki ve Karakurum’a giden yol sisteminin ön rekonstrüksiyonu (J. Bemmann ve S. Reichert tarafından çizilen grafik).

Ekip, “Karakurum’da çok fazla kalıcı konut inşa edilmemiş olabilir”

Şehir, surların içinde, 1.33 kilometrekarelik bir alana yayılmış. Farklı bina tasarımlarından oluşan mahalleler ile şehrin çeşitli yerlerinde farklı işlevlere veya sakinlere işaret ediyor.

Araştırmacılar, şehrin merkezinin çok daha yoğun tortulara sahip olduğunu ve bunların şehrin en uzun süre işgal edilen bölgeleri olduğunu düşündüler.

Ancak, ekip, sonuçta Karakurum’un sur içinde kalan alanın %40’ı boş bırakılmış gibi göründüğünü de belirttiler. Bu, Moğol İmparatorluğu’ndaki birçok kişinin göçebe ve hareketli kaldığı gerçeğini yansıtabilir. Bu nedenle, şehri çok fazla ziyaret etmeleri gerekmeyecek, hatta kalıcı konutlar inşa etmeleri gerekmeyecekti. Ögödei ve Möngke bile, saraylar inşa etmelerine rağmen, yılın sadece bir kısmını orada geçirmişlerdi.

Yeni topografik haritanın (gri gölgeleme), Radloff'un (1892) haritasının (beyaz çizgiler) ve günümüz hava görüntüsünün birleşimi. Yeni topografik harita, manyetik ölçümlerin yanı sıra SQUID sistemi ile toplanan yüksek çözünürlüklü irtifa verilerine dayanmaktadır. Duvarların ve binaların ana hatları Radloff'un haritasından sayısallaştırılmıştır. Topografik harita ve havadan görüntü tam olarak coğrafi referanslıdır, Radloff'un haritası yaklaşık olarak (havadan görüntü © Esri, DigitalGlobe, GeoEye, Earthstar Geographics, CNES/Airbus DS, USDA, USGS, AeroGRID, IGN ve GIS Kullanıcı Topluluğu; grafik S. Linzen tarafından yapılmıştır.)
Yeni topografik haritanın (gri gölgeleme), Radloff’un (1892) haritasının (beyaz çizgiler) ve günümüz hava görüntüsünün birleşimi. Yeni topografik harita, manyetik ölçümlerin yanı sıra SQUID sistemi ile toplanan yüksek çözünürlüklü irtifa verilerine dayanmaktadır. Duvarların ve binaların ana hatları Radloff’un haritasından sayısallaştırılmıştır. Topografik harita ve havadan görüntü tam olarak coğrafi referanslıdır, Radloff’un haritası yaklaşık olarak (havadan görüntü © Esri, DigitalGlobe, GeoEye, Earthstar Geographics, CNES/Airbus DS, USDA, USGS, AeroGRID, IGN ve GIS Kullanıcı Topluluğu; grafik S. Linzen tarafından yapılmıştır.)

Bunun yerine, şehrin tek kalıcı sakinleri, onu sürdürmek için ihtiyaç duyulan emekçiler ve zanaatkarlar olabilir. Çoğu, şehrin yabancı doğasına ek olarak, zorla yer değiştirecek veya savaş esiri olarak alınacaktı. Araştırmacılar makalelerinde, “Bu şehirlerin özelliği, sabit mimarisi olmayan bir manzaraya hükümdar tarafından ‘yerleştirildikleri’ ve daimi sakinlerin yurt dışından getirildiği gerçeğinde yatmaktadır” diye yazdı. “Dolayısıyla, bu şehirler, onlara bağımlı olmadıkları için pastoral göçebeler için varlığının devam etmesi önemsiz olan yabancı varlıklar olarak kaldı.”

Bemmann, Kharkhorin sum belediye başkanının yoğun çabalarına ve desteğine rağmen, antik kentin doğusundaki tarım kooperatifinin geniş arazisine erişimine izin verilmediğini söyledi.

Makale, “Mapping Karakorum, the capital of the Mongol Empire,” by Jan Bemmann, Sven Linzen, Susanne Reichert and Lkh. Munkhbayar, is published in Antiquity. de yayınlanmıştır.

Banner
Benzer Yazılar

Korku Mağarası’nda Yeni Ölü Deniz Parşömenleri Bulundu

16 Mart 2021

16 Mart 2021

İsrail’de Korku Mağarası’nda tarihlenen en eski ölü deniz parşömenleri bulundu. İsrailli arkeologların keşfettikleri ölü deniz parşömenler yaklaşık 2000 yılına tarihlendi....

Neandertaller ve Homo Sapiens Aynı Teknolojiyi Kullanmış

15 Şubat 2021

15 Şubat 2021

Uzun zamandır Nubian teknolojisini sadece Homo sapiens’in kullandığı düşünülüyordu. Yapılan yeni araştırma sonuçları Neandertaller ve Homo sapiens’in aynı teknolojiyi kullandığını...

Milion Taşı Kazı Alanında İnsan Kabartması Bulundu

18 Temmuz 2021

18 Temmuz 2021

Doğu Roma döneminden kalan Milion Taşı (Milyon Taşı olarak da bilinir) İstanbul’un tarihi miraslarından birisidir. İstanbul’un Fatih ilçesi Cağaloğlu semtinde...

Eski Bir İnsan Grubu olan Denisovalılar Hakkında Yeni Gelişmeler

15 Kasım 2020

15 Kasım 2020

Şu anda Tibet Budist tapınağı olarak kullanılan dağın kenarındaki Baishiya Karst Mağarası, onlarca bin yıldır Denisovalılar olarak bilinen tarih öncesi...

Arkeologlar, Kıpti, Yunanca ve Arapça olarak yazılmış metinler içeren ostraca (kil kap parçası) koleksiyonu buldu

20 Aralık 2021

20 Aralık 2021

Mısır ve Alman arkeologlardan oluşan bir ekip Sohag Tel Atribis’teki Al-Sheikh Hamad arkeolojik sahasında demotik, hiyeratik, Kıpti, Yunanca ve Arapça...

Bosna’daki tarih öncesi Kopilo mezarlarında keşfedilen yeni fibula türleri

28 Ağustos 2022

28 Ağustos 2022

Saraybosna’nın yaklaşık 70 mil batısında M.Ö. 1300 civarında kurulan bir tepe yerleşimi olan Kopilo’da gerçekleştirilen arkeolojik kazıda birkaç Tunç Çağı...

Arkeologlar Antik Trakya Kenti Perperikon’da yeni bir tapınak ortaya çıkardılar

17 Ağustos 2022

17 Ağustos 2022

Arkeologlar, Antik Trakya Kenti Perperikon saray tapınak alanının sadece on metre uzaklığında başka bir tapınak keşfettiler. Tapınak keşfini ekip başkanı...

Kaçak Kazı Yapılan Evin Altında Yer Altı Şehri Ortaya Çıktı!

24 Haziran 2021

24 Haziran 2021

Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesinde bir evin içinde kaçak kazı yapıldığı bilgisi üzerine eve baskın düzenleyen ekipler, kaçak kazı yapanların evin altında...

Demir Çağında La Hoya’da Yapılan Katliamın Kurbanlarını Bilim Adamları Analiz etti.

6 Ekim 2020

6 Ekim 2020

MÖ. Dördüncü yüzyılın ortalarında veya üçüncü yüzyılın sonlarına tarihlenen Demir Çağı yerleşmesi İspanya’nın kuzeyinde bulunan Rioja Alavesa bölgesinde bulunan, La...

Kudüs de Erken İslam Dönemine Ait 4 altın sikke bulundu.

12 Kasım 2020

12 Kasım 2020

Kudüs Golan Bölge Konseyi tarafından Hispin’de yeni bir mahalle inşası yapımı planı dahilinde İsrail Eski Eserler Kurumu tarafından yapılan arkeolojik...

Kehribar İçinde 99 Milyon Yıldan Beri Korunan Gizemli Hayvan

20 Haziran 2021

20 Haziran 2021

Myanmar’da keşfedilen 99 milyon yıllık kehribar içine hapsolmuş hayvan kalıntısını bilim insanları küçük bir dinozorun kafatası olarak değerlendirmişlerdi. Kehribarın 99...

Kadı Kalesi-Anaia Höyüğü’nde 1.500 yıllık vaftizhane bulundu

3 Aralık 2021

3 Aralık 2021

Aydın’ın Kuşadası ilçesinde yer alan Kadı Kalesi-Anaia Höyüğü’nde MS 5’nci yüzyılda yapıldığı tahmin edilen vaftizhane ortaya çıkarıldı. Kuşadası Kadı Kalesi...

Yapay Zeka Filologların Kil Tabletler Üzerindeki Çalışmasına Yardımcı Olacak

5 Kasım 2020

5 Kasım 2020

Yazıyı bulan Sümerliler ilk yazı örneklerini, bizlere fırınlanmış kil tabletler aracılığıyla ulaştırdılar. İlk başta, ticaret için kullanılan yazı zamanla edebiyat,...

İran’dan Kaçırılan Antik Sırlı Tuğlaları İsviçre İade Etti

30 Aralık 2020

30 Aralık 2020

Yaklaşık 40 yıl önce İran’dan kaçırılan 49 sanat eseri İsviçreli yetkililerin yardımlarıyla evlerine iade edildi. Kültürel Miras, Turizm ve El...

Yumuktepe Höyük’te ortaya çıkarılan 4500 yıllık yapıda tören yemekleri servis edilmiş olabilir.

3 Kasım 2021

3 Kasım 2021

Mersin’de yer alan Yumuktepe Höyük’te gerçekleştirilen 2021 kazılarında çok sayıda çömlek ve yemek fosillerinin bulunduğu 4500 yıllık bir yapı ortaya...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]