Ürdün’ün Kara Çölü’ndeki arkeolojik buluntular, insanların 14.400 yıl önce ekmek pişirmek için taş fırınları kullandığını gösteriyor.
Araştırmacılar, 14.400 yıl önce avcı-toplayıcılar tarafından pişirilmiş bir gözlemenin kömürleşmiş kalıntılarını keşfettiler. Tarımın ortaya çıkışından en az 4.000 yıl öncesine dayanan, bugüne kadar bulunan en eski doğrudan ekmek kanıtıdır.
Shubayqa 1 olarak bilinen bir Natufian avcı-toplayıcı bölgesinde iki şöminede yirmi dört ekmek benzeri kalıntı bulundu.
2018’deki bulgular, yabani tahıllara dayalı ekmek üretiminin avcı-toplayıcıları tahıl yetiştirmeye teşvik etmiş ve böylece Neolitik dönemde tarım devrimine katkıda bulunmuş olabileceğini gösteriyor.
Kim bilir? Fırsatçılıkla toplanan yabani tahıllardan taze ekmek yapmak gerçekten zordu ama belki de yenilik o kadar güzel kokuyordu ki insanlar tarımı icat etti.
Şömine bulgularının mikroskobik analizi, yerel halkın, çoğunlukla yenilebilir kökler, sürgünler ve “fındık” üreten bir sazlık olan yaklaşık 95 farklı bitki kullandığını gösterdi. Arpa, yulaf ve buğday da buldular. Bununla birlikte, Levant’taki bu eski insanlar, Natufianların kasıtlı olarak tahılları mı yoksa fırsatçı bir şekilde toplanmış yenilebilir yabani otları mı yetiştirip besledikleri açık değildir.
Bu çalışmada incelenen 24 kalıntı, arpa, siyez ve yulaf gibi evcilleştirilmiş tahılların vahşi atalarının pişirmeden önce öğütüldüğünü, elendiğini ve yoğrulduğunu göstermektedir.
Kalıntılar, Avrupa ve Türkiye’deki çeşitli Neolitik ve Roma yerleşimlerinde tanımlanan mayasız gözlemelere çok benziyor. Ürdün’deki kömürleşmiş kalıntılar, ekmek üretiminin tarımdan önce geldiğinin ilk doğrudan kanıtıdır.
Bölgede ekmeğin yanı sıra yabani hardal tohumu, bazı hayvan kemikleri ve üç farklı peynir türü gibi malzemeler de keşfedildi.
Katı peynirin en eski kalıntısı, M. Ö. 13. yüzyıla kadar uzanıyor. Yaklaşık 3 bin 200 yıllık peynir, Mısır’daki antik Memphis kentinin belediye başkanı Ptahmes’in mezarında bulundu.
Daha fazla okuma için
https://doi.org/10.1073/pnas.1801071115
