30 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Dünyanın En Eski Yer Adı İşaretleri

Dünya’nın tarihi boyunca eski kültürlere ve yaşamlara ilgimiz ve merakımız her geçen gün artarak devam etmekte. Araştırmacılar insanoğlunun merakından yola çıkarak yine bir ilki aydınlatma yolunda ciddi bir adım attılar.

Bonn Üniversitesinden Mısırbilim uzmanlarının yaptıkları çalışmalara göre Dünya’nın en eski yer adı belirlenmiş olabilir.

Mısır Eski Eserler bakanlığı ile ortak bir çalışma yürüten araştırmacılar dünyanın en eski yer adını deşifre etmiş olabilirler. Mısır devletinin ortaya çıkışından MÖ 4. bin yılın sonlarında Asvan’ın doğusundaki Wadi el Malik’ten gelen ve hala arkeolojik olarak zar zor keşfedilen bir yazıtta dört hiyeroglif bulunuyor: “Horus Kralı Akrepinin Alanı”.

Bonn Üniversitesi’nden Mısırbilimci Prof. Dr. Ludwig D. Morenz, “‘Akrep’ adlı bu hükümdar, dünya tarihinde ilk bölgesel devletin ortaya çıkış aşamasında önemli bir figürdü,” diyor.MÖ. yaşayan bu kralın saltanat süresi ve ne kadar yaşadığına dair bir bilgi yok. “Akrep” adı, iki yıl kadar önce Asvan’ın doğusundaki Wadi Abu Subeira’nın bir yan vadisinde bulunan bir kaya yazıtında diğer üç hiyeroglifle birlikte yazılmıştır: “Horus Kralı Akrepinin Alanı”. Dairesel bir hiyeroglif, bunun bir yer adı olduğunu belirtir. Morenz, “Bu, onu dünyadaki bilinen en eski yer adı işareti yapıyor” diyor.

Dört hiyeroglifin çizimi: Sondaki dairesel işaret, bunun bir yer adı olduğunu gösterir. © David Sabel Çizim

İnsanların beş bin yıldan uzun bir süre önce nasıl yaşadıkları, siyasi, sosyal ve ekonomik koşulların nasıl olduğuna dair çok az kaynak var. Egyptologist (Mısırbilimci), “Kaya yazıtının yeni keşfinin bu kadar değerli olmasının nedeni tam da budur” diyor. Kültürel yazım pratiğinin bu oldukça uzak yerde çok erken kullanımı, MÖ dördüncü bin yıl için alışılmadık bir durumdur. Kısalığına rağmen bu yazıt, Mısır devletinin ve onunla ilişkili kültürün ortaya çıkışına bir pencere açmaktadır. Morenz: “Nil Vadisi’ndeki iç kolonizasyon süreci ilk kez yazı yazarak daha görünür hale geliyor.” Diyor.

Dünyadaki ilk bölgesel devlet olarak Mısır

Araştırmacıya göre, Mısır dünya çapında ilk bölgesel devletti. Morenz, “Daha önce başka yerlerde zaten yönetici sistemler vardı, ancak bunlar çok daha küçüktü” diyor. O zamanlar Mısır’ın kuzey-güney uzantısının 800 kilometre civarında olduğu bir süredir biliniyordu. Morenz, “Aslında, birkaç rakip nüfus merkezi yeni merkezi devletle birleşti” diyor. Etki alanları olarak bilinen kraliyet mülkleri, firavun imparatorluğunu güçlendirmek için imparatorluğun çevresinde kuruldu.

Araştırma alanı Wadi el Malik Asvan’ın doğusunda kayaya oyulmuş figürlerle. © Ludwig Morenz

Memur unvanlarından, vergiler ve harçlardan da görülebileceği gibi, dördüncü bin yılda bir idare zaten gelişmişti. Bu görevler sosyo ekonomik bağımlılıkların kanıtıdır ve kontrol, hiyerarşi ve hükümdarın Horus-Tanrı olarak özel bir gücüne ve aynı zamanda dünyevi eşdeğerine dayanmaktadır. Morenz, “Simetrik ve asimetrik olarak tasarlanmış bağımlılıklar arasındaki sınırlar o zamanlar oldukça akıcı görünüyordu” diyor. Bu, simetrik alış-veriş ilkesinin asimetrik bir güçlü sömürü ilkesine kayabileceği anlamına geliyordu.

Mal teslimatları için etiketler, silindir mühürler ve konteyner etiketleri gibi daha küçük metin taşıyıcılardan çeşitli ekonomik varlık isimleri (alanlar) bilinmektedir. Kaya yazıtları, böyle bir kraliyet alanını ilk kez somut bir arkeolojik yer olarak somut hale getiriyor. Çeşitli kaya oymalarının yanı sıra, burada başka erken kaya yazıtları keşfedildi ve bu döneme ait çanak çömlek ile birlikte bulundu. Morenz, “Bu alan hala arkeolojik araştırmanın ilk aşamalarında” diyor. Araştırmacılar bunu, dünyanın ilk devlet ortaya çıkışının önemli sürecine daha yakından bakmak için bir fırsat olarak görüyorlar. Bu, Nil vadisinin kenarlarındaki hakimiyetin genişletilmesi ve güvence altına alınmasını ve o zamanki yeni tür krallığın sağlamlaştırılmasını içeriyordu.

Birkaç yıldır, Bonn Üniversitesi Mısırbilim Bölümü bilim adamları, Mısır Eski Eserler Bakanlığı Aswan Ofisi (“Taftish”) Abdelmonem Said ve Mohamed Abdelhay ile birlikte çalışıyorlar. Araştırma ekibi, Neolitik döneme kadar uzanan birkaç kaya oymasını belgelemişti. Proje, Mısırbilim alt projesindeki İşbirlikçi Araştırma Merkezi “Güç ve Hakimiyet” çerçevesinde geliştirildi (“Horus’un iki bedeni. Kraliyet ideolojisi ve Mısır krallığının oluşum döneminde tezahürü”) ve ek olarak Bonn Mükemmellik Kümesi “Kölelik ve Özgürlüğün Ötesinde”.

Çalışma, Bonn Üniversitesi Mısırbilim Bölümü tarafından yeni kurulan “KATARAKT. Aswan Arkeolojik Çalışma Kağıtları” nın ilk cildi olarak sunulmuştur.

Yayın: Ludwig D. Morenz, Abdelmonem Said, Mohamed Abdelhhay: Binnenkolonisation am Beginn des ägyptischen Staates. Eine Fallstudie zur Domäne des Königs SKORPION im späten Vierten Jahrtausend – Chr., EBVerlag, 188 sayfa, 29,80 Euro. Kitap Almanca yazılmıştır ve Arapça bir çeviri içermektedir.

Bu haberimizi de okumak isteyebilirsiniz!

 

Banner
Benzer Yazılar

Polonyalı arkeologlar, eski Mısır soylularının mezarlarında dokuz timsah kafası ortaya çıkardılar

28 Aralık 2022

28 Aralık 2022

Mısır’daki Theban Nekropolü’nü kazan Polonyalı arkeologlar, üst düzey soylulara ait iki mezarın içine gizlenmiş dokuz timsah kafası keşfettiler. Theban Nekropolü,...

Negev Çölü’nde binlerce yıllık devekuşu yumurtaları bulundu

18 Ocak 2023

18 Ocak 2023

Tarih öncesi çağlardan beri göçebeler tarafından kullanılan bir Negev kamp alanındaki ateş çukurunun yanında 4.000 ila 7.500 yıl öncesine tarihlenen...

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi selden kısmen etkilendi

16 Mart 2023

16 Mart 2023

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Şanlıurfa’da yaşanan sel felaketinde Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi’nin kısmen etkilendiğini açıkladı. Bakanlığın yayınladığı...

Sümer Bira Tanrıçası Ninkasi Ve O’nun İlahisi

9 Haziran 2021

9 Haziran 2021

Yerleşik kültür ürünü bira yazılı kayıtlara göre Sümer medeniyetinde ortaya çıkmıştır. Biranın Sümer medeniyetinden önce bir geçmişe sahip olup olmadığına...

Kyme Antik Kenti Kaderine mi Terkedildi?

22 Mayıs 2021

22 Mayıs 2021

Antik Çağda Aiolis Bölgesi sınırları içerisinde yer alan günümüzde İzmir ili Aliağa ilçesinde bulunan Kyme Antik Kenti, bakımsızlık ve ilgisizliğin...

Arkeologları şaşırtan keşif; Kırım’da Romalı zenginlerin sofrasını süsleyen yılan süslemeli kadeh

27 Mart 2022

27 Mart 2022

Romalı zenginlerin sofrasını süsleyen nadir yılan süslemeli cam kadehin Kırım’da bir mezarda bulunması arkeologlar tarafından şaşkınlıkla karşılandı. Alexei Sviridov liderliğindeki...

Suriye’de Amazon savaşçılarının tasvir edildiği nadir Roma mozaiği bulundu

12 Ekim 2022

12 Ekim 2022

Suriye iç savaşının başlamasından bu yana 11 yıl geçti. Binlerce insanın ölmesine ve büyük yıkımlara yol açan çatışma yıllarında kültürel...

Schachner, “Hitit Mahallesi tamamen çıkarılmaya çalışılacak”

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

Anadolu tunç çağı döneminin ilk merkezi devleti olan Hitit İmparatorluğu’nun başkenti Hattuşa’da kazı çalışmaları devam ediyor. Hitit Mahallesi, bu yıl...

Şaşırtıcı keşif; Romalıların ve Anglosaksonların bir arada yattığı mezarlık ortaya çıkarıldı

14 Mart 2023

14 Mart 2023

Mezarlıklar, toplumlarda dini, milli ve gelenekler gözetilerek ayrı alanlarda oluşturulur. Günümüzde Müslüman, Hristiyan ve Yahudi mezarlıkları gibi oluşturulan mezarlıklar uygulamada...

Şaşırtıcı Keşif: Guatemala’da arkeologlar antik Maya kentindeki gizli mahalleyi ortaya çıkardı

28 Eylül 2021

28 Eylül 2021

Yakın tarihli bir lidar analizi, uzun süredir doğal bir tepe olduğu düşünülen Central Tikal’in Kayıp Dünya Kompleksi’ni çevreleyen bölgenin aslında...

Geçmişin Mutfak Sırları

19 Ekim 2020

19 Ekim 2020

Arkeologlar, sırsız seramik tencerelerin şimdiki ve geçmiş yemeklerin kimyasal kalıntılarını emdiğini buldular. California Üniversitesi, Berkeley liderliğindeki bir araştırma ekibi, sırsız...

Sümer kenti Lagash’ta 5000 yıllık kamusal yemek alanı keşfedildi

2 Şubat 2023

2 Şubat 2023

Sümer kenti Lagash’ta devam eden kazılarda arkeologlar 5000 yıllık kamusal alan keşfettiler. Güney Mezopotamya’nın en büyük ve güçlü kentlerinden olan...

İlk Çağ kenti Daskyleion kazılarında 2 bin 500 yıllık içme su şebekesi bulundu

10 Ağustos 2022

10 Ağustos 2022

Balıkesir’in Bandırma ilçesinde bulunan İlk Çağ kenti Daskyleion arkeolojik kazılarında 10 metre uzunluğunda 2 bin 500 yıllık içme su şebekesi...

Saqqara’da Bilinmeyen Bir Mısır Kraliçesinin Mezarı Keşfedildi “Kraliçe Neit”

18 Ocak 2021

18 Ocak 2021

Giza Piramitinin yakınlarında Saqqara nekropolünde çalışan Mısırlı arkeologlar, 4300 yıl önce Mısır’ı yöneten altıncı hanedanlığın ilk firavunu olan Kral Teti’nin...

Büyük İskender’in Kaybolan Mezarı Venedik’de mi?

16 Mart 2021

16 Mart 2021

Makedonyalı III. Aleksandros namı değer Büyük İskender’in kaybolan mezarının Venedik’de olabileceği teorisi konuşulmakta. Büyük İskender’in kaybolan mezarı Venedik’te olabileceğine dair...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]