14 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Dünyanın En Eski Yer Adı İşaretleri

Dünya’nın tarihi boyunca eski kültürlere ve yaşamlara ilgimiz ve merakımız her geçen gün artarak devam etmekte. Araştırmacılar insanoğlunun merakından yola çıkarak yine bir ilki aydınlatma yolunda ciddi bir adım attılar.

Bonn Üniversitesinden Mısırbilim uzmanlarının yaptıkları çalışmalara göre Dünya’nın en eski yer adı belirlenmiş olabilir.

Mısır Eski Eserler bakanlığı ile ortak bir çalışma yürüten araştırmacılar dünyanın en eski yer adını deşifre etmiş olabilirler. Mısır devletinin ortaya çıkışından MÖ 4. bin yılın sonlarında Asvan’ın doğusundaki Wadi el Malik’ten gelen ve hala arkeolojik olarak zar zor keşfedilen bir yazıtta dört hiyeroglif bulunuyor: “Horus Kralı Akrepinin Alanı”.

Bonn Üniversitesi’nden Mısırbilimci Prof. Dr. Ludwig D. Morenz, “‘Akrep’ adlı bu hükümdar, dünya tarihinde ilk bölgesel devletin ortaya çıkış aşamasında önemli bir figürdü,” diyor.MÖ. yaşayan bu kralın saltanat süresi ve ne kadar yaşadığına dair bir bilgi yok. “Akrep” adı, iki yıl kadar önce Asvan’ın doğusundaki Wadi Abu Subeira’nın bir yan vadisinde bulunan bir kaya yazıtında diğer üç hiyeroglifle birlikte yazılmıştır: “Horus Kralı Akrepinin Alanı”. Dairesel bir hiyeroglif, bunun bir yer adı olduğunu belirtir. Morenz, “Bu, onu dünyadaki bilinen en eski yer adı işareti yapıyor” diyor.

Dört hiyeroglifin çizimi: Sondaki dairesel işaret, bunun bir yer adı olduğunu gösterir. © David Sabel Çizim

İnsanların beş bin yıldan uzun bir süre önce nasıl yaşadıkları, siyasi, sosyal ve ekonomik koşulların nasıl olduğuna dair çok az kaynak var. Egyptologist (Mısırbilimci), “Kaya yazıtının yeni keşfinin bu kadar değerli olmasının nedeni tam da budur” diyor. Kültürel yazım pratiğinin bu oldukça uzak yerde çok erken kullanımı, MÖ dördüncü bin yıl için alışılmadık bir durumdur. Kısalığına rağmen bu yazıt, Mısır devletinin ve onunla ilişkili kültürün ortaya çıkışına bir pencere açmaktadır. Morenz: “Nil Vadisi’ndeki iç kolonizasyon süreci ilk kez yazı yazarak daha görünür hale geliyor.” Diyor.

Dünyadaki ilk bölgesel devlet olarak Mısır

Araştırmacıya göre, Mısır dünya çapında ilk bölgesel devletti. Morenz, “Daha önce başka yerlerde zaten yönetici sistemler vardı, ancak bunlar çok daha küçüktü” diyor. O zamanlar Mısır’ın kuzey-güney uzantısının 800 kilometre civarında olduğu bir süredir biliniyordu. Morenz, “Aslında, birkaç rakip nüfus merkezi yeni merkezi devletle birleşti” diyor. Etki alanları olarak bilinen kraliyet mülkleri, firavun imparatorluğunu güçlendirmek için imparatorluğun çevresinde kuruldu.

Araştırma alanı Wadi el Malik Asvan’ın doğusunda kayaya oyulmuş figürlerle. © Ludwig Morenz

Memur unvanlarından, vergiler ve harçlardan da görülebileceği gibi, dördüncü bin yılda bir idare zaten gelişmişti. Bu görevler sosyo ekonomik bağımlılıkların kanıtıdır ve kontrol, hiyerarşi ve hükümdarın Horus-Tanrı olarak özel bir gücüne ve aynı zamanda dünyevi eşdeğerine dayanmaktadır. Morenz, “Simetrik ve asimetrik olarak tasarlanmış bağımlılıklar arasındaki sınırlar o zamanlar oldukça akıcı görünüyordu” diyor. Bu, simetrik alış-veriş ilkesinin asimetrik bir güçlü sömürü ilkesine kayabileceği anlamına geliyordu.

Mal teslimatları için etiketler, silindir mühürler ve konteyner etiketleri gibi daha küçük metin taşıyıcılardan çeşitli ekonomik varlık isimleri (alanlar) bilinmektedir. Kaya yazıtları, böyle bir kraliyet alanını ilk kez somut bir arkeolojik yer olarak somut hale getiriyor. Çeşitli kaya oymalarının yanı sıra, burada başka erken kaya yazıtları keşfedildi ve bu döneme ait çanak çömlek ile birlikte bulundu. Morenz, “Bu alan hala arkeolojik araştırmanın ilk aşamalarında” diyor. Araştırmacılar bunu, dünyanın ilk devlet ortaya çıkışının önemli sürecine daha yakından bakmak için bir fırsat olarak görüyorlar. Bu, Nil vadisinin kenarlarındaki hakimiyetin genişletilmesi ve güvence altına alınmasını ve o zamanki yeni tür krallığın sağlamlaştırılmasını içeriyordu.

Birkaç yıldır, Bonn Üniversitesi Mısırbilim Bölümü bilim adamları, Mısır Eski Eserler Bakanlığı Aswan Ofisi (“Taftish”) Abdelmonem Said ve Mohamed Abdelhay ile birlikte çalışıyorlar. Araştırma ekibi, Neolitik döneme kadar uzanan birkaç kaya oymasını belgelemişti. Proje, Mısırbilim alt projesindeki İşbirlikçi Araştırma Merkezi “Güç ve Hakimiyet” çerçevesinde geliştirildi (“Horus’un iki bedeni. Kraliyet ideolojisi ve Mısır krallığının oluşum döneminde tezahürü”) ve ek olarak Bonn Mükemmellik Kümesi “Kölelik ve Özgürlüğün Ötesinde”.

Çalışma, Bonn Üniversitesi Mısırbilim Bölümü tarafından yeni kurulan “KATARAKT. Aswan Arkeolojik Çalışma Kağıtları” nın ilk cildi olarak sunulmuştur.

Yayın: Ludwig D. Morenz, Abdelmonem Said, Mohamed Abdelhhay: Binnenkolonisation am Beginn des ägyptischen Staates. Eine Fallstudie zur Domäne des Königs SKORPION im späten Vierten Jahrtausend – Chr., EBVerlag, 188 sayfa, 29,80 Euro. Kitap Almanca yazılmıştır ve Arapça bir çeviri içermektedir.

Bu haberimizi de okumak isteyebilirsiniz!

 

Banner
Benzer Yazılar

Yaramazlık Yapan Çocukları Cezalandıran Krampus Gecesi Şeytanı

3 Aralık 2020

3 Aralık 2020

Avrupa’nın bazı yörelerinde Hristiyanların 6 Aralık tarihinde kutladıkları Aziz Nicholas Günü‘nde,  yaramazlık yapan çocukları cezalandırdığına  inandıkları bir şeytan varmış. Bu...

Bakır Çağı Mezarlığında Ortaya Çıkan Altın Eserler

18 Mart 2021

18 Mart 2021

Miskolc’daki Herman Ottó Müzesi’nden arkeologlar, eski bir mezarlığın kazıları sırasında bir altın eser hazinesi keşfettiler. Keşif, Macaristan’ın Borsod-Abaúj-Zemplén ilçesindeki Bükkábrány...

Arslantepe Höyüğü UNESCO Dünya Miras Listesi’nde

26 Temmuz 2021

26 Temmuz 2021

7 bin yıllık medeniyete ev sahipliği yapmış Arslantepe Höyüğü UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edildi. Malatya’nın 7 km kuzeydoğusunda bulunan...

Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde “İnanç ve Sanat” Sergisi Ziyaretçileri Bekliyor

15 Nisan 2021

15 Nisan 2021

Türk ve İslam Eserleri Müzesi 16 Nisan 2021 tarihinde başlayıp Temmuz ayına kadar sürecek “İnanç ve Sanat” sergisine ev sahipliği...

İspanya’da bulunan 2000 yıldan daha eski bir Keltiberya şehri

16 Temmuz 2023

16 Temmuz 2023

Madrid Politeknik Üniversitesi, İspanya’nın kuzeyindeki Soria eyaletinde bir Roma kampının ve Keltiberya kenti Titiakos’un keşfedildiğini duyurdu. Buna ek olarak, üniversiteden...

Kuzey Yunanistan’daki MÖ 4. yüzyıl Kraliyet Mezar sakinlerinin kimlikleri tespit edildi

26 Ocak 2024

26 Ocak 2024

Kuzey Yunanistan’daki Vergina’da bozulmamış MÖ 4. yüzyıl Kraliyet Mezarları’nın sakinlerinin kimlikleri tespit edildi. Mezarlar, İskender’in babasının, üvey annesinin, üvey kardeşlerinin...

“Anadolu Antik DNA” projesi Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi olduğunu gösteriyor

8 Eylül 2022

8 Eylül 2022

Türkiye merkezli gerçekleştirilen “Anadolu Antik DNA” projesi Van bölgesini merkez edinen Demir Çağı medeniyeti Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi...

Kırgızistan’da nadir bir antik kılıç keşfedildi

6 Ağustos 2023

6 Ağustos 2023

Eski bir kılıç (uzun bir kesici kenara sahip ağır askeri kılıç ve genellikle kavisli bir bıçak), Kırgızistan’ın Talas Bölgesi’ndeki bir...

Ayazini Mağaraları Turistlerin Yeni Gözdesi Olmaya Aday

11 Mart 2021

11 Mart 2021

Ayazini mağaraları, artan potansiyeli ile Peribacalarına rakip olmaya hazırlanıyor. Frig Vadisi içerisinde bulunan Ayazini mağaraları son dönemlerde turistlerinde oldukça ilgisini çekiyor....

Stonehenge yakınlarındaki kazılar Tunç Çağı Yuvarlak Mezarlığı’nı ortaya çıkardı

4 Haziran 2023

4 Haziran 2023

İngiltere’nin Salisbury kenti yakınlarındaki planlı bir konut geliştirme alanında kazı yapan Cotswold Archaeology ekibi, 3.500 ila 4.000 yıl arasında olabilecek...

Küllüoba Höyük’te yapılan kazılarda 4500 yıllık kapların içinde ağrı kesici kalıntıları bulundu

20 Eylül 2022

20 Eylül 2022

Anadolu’da 5000 yıl öncesine ait ilk kentleşme yapısının ortaya çıkarıldığı Eskişehir’deki Erken Tunç Çağı Küllüoba Höyük kazılarında, ağrı kesici ilaç...

Polonya’daki en eski bakır ürünü bir balta keşfedildi

30 Mart 2024

30 Mart 2024

Polonya’nın Hrubieszów bölgesindeki Horodło belediyesinde MÖ 4. ila 3. binyıla ait Trypillia kültürüyle özdeşleşmiş bir bakır balta bulundu. Hrubieszów bölgesinde...

İspanya’da Müslümanlara ait 8yy. Mezarlığı Keşfedildi

20 Kasım 2020

20 Kasım 2020

Yol çalışmaları sırasında işçiler eski bir İslami mezarlık alanı keşfettiler. İspanya’da bulunan bu mezarlığın İslam dininin burada yayılması hakkında daha...

Etrüsk Resimlerinde Gizli Sahneler Bulundu

27 Şubat 2021

27 Şubat 2021

Yeni bir teknikle Etrüks resimlerini inceleyen bilim insanları bir zamanlar renkli olan resimlerdeki görülmeyen gizli ayrıntıları keşfettiler. Roma’nın tüm İtalya...

Arkeologlar, Son Akşam Yemeği’nin Yendiği Bölgede Antik Kilise Buldu

30 Aralık 2020

30 Aralık 2020

Arkeologlar, Hz. İsa ve havarilerinin son akşam yemeğini yediği evin yeri olduğuna inanılan bölgede bir Bizans kilisesi ve 2.000 yıllık...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]