24 December 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

134 yıllık bir fotoğraftan kayıp bir tapınak kabartmasının 3D modelini oluşturmak için yapay zeka kullanıldı

Araştırmacılar, üç boyutlu bir nesnenin tek bir 2D fotoğrafını çekip üç boyutlu bir dijital yeniden yapılandırma üretebilen bir sinir ağı geliştirdiler. Bu yöntem, özellikle gizli, geleneksel 3D modelleme için çok hassas veya kazılması için çok kırılgan olan eserler için dijital korumayı devrim niteliğinde değiştirme potansiyeline sahiptir.

Bir bakıma, bilim insanları 21. yüzyıl stereoskopu yarattılar. Geçtiğimiz ay, 32. ACM Multimedya konferansında ekip, kavram kanıtlarını sundu.

Ritsumeikan Üniversitesi’nden Profesör Satoshi Tanaka ve Pekin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Jiao Pan liderliğindeki bir araştırma ekibi, Endonezya’daki Borobudur Tapınağı’ndan alınan 134 yıllık bir fotoğrafı kullanarak bu sinir ağının gerçekleştirebileceği inanılmaz işi gösterdi.

Dünyanın en büyük Budist tapınağı olan Borobudur, 2.672 kabartma panelle kaplıdır. MS 9. yüzyılda inşa edilen tapınak, sonunda terk edilmiş ve yüzyıllar sonra Hollandalı arkeologlar tarafından keşfedilmiştir.

Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

UNESCO Dünya Mirası alanı olan ünlü Borobudur Tapınağı’nın zemin katında bulunan kabartma, ağaçlar ve antik mimarinin oluşturduğu bir fon önünde geleneksel kıyafetler giymiş bir grup insanı tasvir ediyor. Sadece 19. yüzyılda, yeniden inşa çalışmaları sırasında kabartmanın ortaya çıkarıldığı sırada çekilmiş siyah beyaz bir fotoğrafla biliniyordu. Daha sonra takviye duvarlarıyla kapatıldı.

Tapınak kabartmasının derinlik haritası. Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

Ekip sinir ağlarını kullanarak son olarak, 134 yıl öncesine ait siyah beyaz bir fotoğrafı kullanarak, artık gizli kalmış kabartmalardan birini yeniden oluşturmayı başardı.

Daha önce yeniden yapılandırmalar denenmiş olsa da, kabartmaların daha ince ayrıntılarını yakalayamadılar. Bu üç boyutlu kabartmalar, izleyiciye en yakın ve izleyiciden en uzak oymalardan gelen ayrıntıları içerir ve önceki yeniden yapılandırma girişimleri, bu değişen derinliklerdeki ayrıntıları düzleştirdi ve bu da derinlik değerlerinin sıkıştırılması nedeniyle bu ayrıntıların kaybolmasına neden oldu. 3D uzaydaki hesaplanan eğrilik değişikliklerine dayanarak, ekip “yumuşak kenarlar” adını verdikleri kaybolan özelliklerin bir haritasını oluşturdu.

“Çok görevli sinir ağımız, Borobudur’un zemin seviyesindeki kabartmalarının bu gizli bölümlerini, hayatta kalan eski fotoğraflardan başarıyla yeniden oluşturdu. Bilgisayar görselleştirme ve sanal gerçeklik sayesinde, araştırmamız artık bu görünmeyen hazinelerin sanal keşfine olanak sağlıyor,” diyor Prof. Tanaka.

2 boyutlu kabartma resminin yumuşak kenarlı haritası (sol) ve semantik haritası (sağ) Kaynak: Pan ve arkadaşları. 2024

Derinlik tahminini, özellikle yumuşak kenarlar etrafında geliştirerek, orijinal kabartmaları daha doğru bir şekilde temsil eden görüntüler üretebildiler . Bu teknik bir atılımdır, çünkü 3D tarama ve fotogrametri, kabartmaları yalnızca mevcut durumlarında kaydedebilirken, 3D dijital restorasyon bizi orijinaline geri döndürür.

Prof. Tanaka, “Teknolojimiz, kültürel mirası korumak ve paylaşmak için muazzam bir potansiyele sahip,” diyor. “Sadece arkeologlar için değil, aynı zamanda VR ve metaverse teknolojileri aracılığıyla sürükleyici sanal deneyimler için de yeni fırsatlar sunuyor ve küresel mirası gelecek nesiller için koruyor.”

DOI: 10.1145/3664647.3681612

Ritsumeikan Üniversitesi

Kapak Fotoğrafı: Borobudur Tapınağı’ndaki Teras 1913. Wikipedia Commons

Banner
Benzer Yazılar

“Cheddar Man” Avrupalılara ait doğru bilenen yanlış bilgileri ortaya çıkardı

22 Kasım 2020

22 Kasım 2020

Bilim, özellikle de sosyal bilimler,  kendini sürekli yenileyen bir disiplindir. Yeni bir çalışma yeni bir bulgu geçmişte doğru olarak kabul...

“Türk-Kağan” Yazılı Antik Para, Türk Adının Bilinen En Eski Belgesi Olabilir

15 Mayıs 2025

15 Mayıs 2025

Özbekistan’da arkeologlar, Türk tarihine ışık tutacak olağanüstü bir bulguya ulaştı. Üzerinde “Türk-Kağan” ifadesi yer alan, 6. yüzyıla ait bronz bir...

2020’de Keşfedilen En Havalı Antik Silahlar

29 Aralık 2020

29 Aralık 2020

2020 hepimiz için zor geçen bir yıl olsa da yıl içinde çok özel arkeolojik gelişmeler yaşandı. Bunlardan en ilginç olanları...

İskit El İşçiliğinin En Değerli Ürünü Olan Dünyanın En Eski Halısı “Pazyryk Halısı” İnceleniyor

6 Mart 2021

6 Mart 2021

Altay Bölgesi Pazyryk Vadisinde bulunan Pazyryk halısı, 2016 yılında dünyanın en eski halısı olarak kabul edildi.Rus arkeolog Sergei Rudenko 1949’da...

Arkeoloji, Eski Afrika Toplumlarının Salgınları Nasıl Yönettiğini Gösteriyor

7 Kasım 2020

7 Kasım 2020

İnsan ırkı belirli dönemlerde büyük salgınlar yaşamıştır. Bunlardan en yıkıcı olanlardan biri şüphesiz Kara Veba (1347-1351), diğeri ise İspanyol Gribi...

İskandinavya’nın Trøndelag’daki en eski gemi mezarı “Tarihi Yeniden Yazıyor”

16 Kasım 2023

16 Kasım 2023

Norveç’in Trøndelag ilçesindeki bir belediye olan Leka’da arkeologlar, İskandinavya’nın MS 700 yıllarına kadar uzanan en eski gemi mezarını ortaya çıkardılar....

Altay’dan gelen genetik veriler, bölgede daha önce bilinmeyen insan topluluğunun varlığını gösteriyor

12 Ocak 2023

12 Ocak 2023

Altay’dan elde edilen genetik veriler daha önce bilinmeyen yaklaşık 7500 yıllık yeni bir insan topluluğunun keşfedilmesini sağladı. Çalışma, Sibirya ve...

9.750 Yıllık Sokak, Orta Anadolu’da Gün Işığına Çıktı: Neolitik Dönem Anlayışını Sarsıyor

26 Ağustos 2025

26 Ağustos 2025

Arkeologlar, insanlık tarihinin bilinen en eski sokak örneklerinden birini ortaya çıkarmış olabilir—bu keşif, ikonik Çatalhöyük neolitik dönem yerleşiminden yaklaşık 750...

Çin’de Erkekler İçin “Ay Sütünden” Yapılmış 2700 Yıllık Yüz Kremi Bulundu

9 Şubat 2021

9 Şubat 2021

Çin ve Alman araştırmacıların görev aldığı Çin’deki bir kazı alanında, erkekler için yapılmış 2.700 yıllık bir yüz kremine dair kanıt...

El Algar’ı Tunç Çağında Kadınlar Yönetmiş Olabilir

12 Mart 2021

12 Mart 2021

El Algar kültürüne ait olan Tunç Çağı mezarında bulunan diadem bir kraliçeye ait olabilir. Mezar içinde bulunan değerli eşyaların çokluğu...

Pompeii Kenti Kazılarında Daha Önce Görülmemiş Dört Tekerlekli Araba Ortaya Çıkarıldı

27 Şubat 2021

27 Şubat 2021

M.Ö. 79 yılında yaşanan Vezüv yanardağının korkunç patlaması sonrası Pompeii kenti kül ve lav altında kalmıştı. İki gün boyunca yağan...

Yumuktepe Höyük’te ortaya çıkarılan 4500 yıllık yapıda tören yemekleri servis edilmiş olabilir.

3 Kasım 2021

3 Kasım 2021

Mersin’de yer alan Yumuktepe Höyük’te gerçekleştirilen 2021 kazılarında çok sayıda çömlek ve yemek fosillerinin bulunduğu 4500 yıllık bir yapı ortaya...

Konya’nın abidevi eseri İnce Minareli Medrese’sinin taç kapısı acil restore edilmeyi bekliyor

14 Ağustos 2022

14 Ağustos 2022

Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya birçok Selçuklu dönemi eserlere ev sahipliği yapıyor. Bu eserlerin içinde Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin...

Laodikya’da Ortaya Çıkarılan Gizli Kiliseli Ev

31 Ekim 2020

31 Ekim 2020

Denizli sınırları içerisinde yer alan antik kent Laodikya’da kazı çalışmaları sırasında içerisinde bir kilisede  bulunan 20 odalı bir peristilyum ortaya...

Tunç Çağı Dönemine Ait En Büyük Tanrıça Heykeli Bulundu

22 Kasım 2020

22 Kasım 2020

Anadolu toprakları, tunç çağı dönemine ait eşsiz eserlerle dolu… Bugüne kadar gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalar neticesinde bu topraklarda insanlık tarihi açısından...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]