31 December 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

134 yıllık bir fotoğraftan kayıp bir tapınak kabartmasının 3D modelini oluşturmak için yapay zeka kullanıldı

Araştırmacılar, üç boyutlu bir nesnenin tek bir 2D fotoğrafını çekip üç boyutlu bir dijital yeniden yapılandırma üretebilen bir sinir ağı geliştirdiler. Bu yöntem, özellikle gizli, geleneksel 3D modelleme için çok hassas veya kazılması için çok kırılgan olan eserler için dijital korumayı devrim niteliğinde değiştirme potansiyeline sahiptir.

Bir bakıma, bilim insanları 21. yüzyıl stereoskopu yarattılar. Geçtiğimiz ay, 32. ACM Multimedya konferansında ekip, kavram kanıtlarını sundu.

Ritsumeikan Üniversitesi’nden Profesör Satoshi Tanaka ve Pekin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Jiao Pan liderliğindeki bir araştırma ekibi, Endonezya’daki Borobudur Tapınağı’ndan alınan 134 yıllık bir fotoğrafı kullanarak bu sinir ağının gerçekleştirebileceği inanılmaz işi gösterdi.

Dünyanın en büyük Budist tapınağı olan Borobudur, 2.672 kabartma panelle kaplıdır. MS 9. yüzyılda inşa edilen tapınak, sonunda terk edilmiş ve yüzyıllar sonra Hollandalı arkeologlar tarafından keşfedilmiştir.

Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

UNESCO Dünya Mirası alanı olan ünlü Borobudur Tapınağı’nın zemin katında bulunan kabartma, ağaçlar ve antik mimarinin oluşturduğu bir fon önünde geleneksel kıyafetler giymiş bir grup insanı tasvir ediyor. Sadece 19. yüzyılda, yeniden inşa çalışmaları sırasında kabartmanın ortaya çıkarıldığı sırada çekilmiş siyah beyaz bir fotoğrafla biliniyordu. Daha sonra takviye duvarlarıyla kapatıldı.

Tapınak kabartmasının derinlik haritası. Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

Ekip sinir ağlarını kullanarak son olarak, 134 yıl öncesine ait siyah beyaz bir fotoğrafı kullanarak, artık gizli kalmış kabartmalardan birini yeniden oluşturmayı başardı.

Daha önce yeniden yapılandırmalar denenmiş olsa da, kabartmaların daha ince ayrıntılarını yakalayamadılar. Bu üç boyutlu kabartmalar, izleyiciye en yakın ve izleyiciden en uzak oymalardan gelen ayrıntıları içerir ve önceki yeniden yapılandırma girişimleri, bu değişen derinliklerdeki ayrıntıları düzleştirdi ve bu da derinlik değerlerinin sıkıştırılması nedeniyle bu ayrıntıların kaybolmasına neden oldu. 3D uzaydaki hesaplanan eğrilik değişikliklerine dayanarak, ekip “yumuşak kenarlar” adını verdikleri kaybolan özelliklerin bir haritasını oluşturdu.

“Çok görevli sinir ağımız, Borobudur’un zemin seviyesindeki kabartmalarının bu gizli bölümlerini, hayatta kalan eski fotoğraflardan başarıyla yeniden oluşturdu. Bilgisayar görselleştirme ve sanal gerçeklik sayesinde, araştırmamız artık bu görünmeyen hazinelerin sanal keşfine olanak sağlıyor,” diyor Prof. Tanaka.

2 boyutlu kabartma resminin yumuşak kenarlı haritası (sol) ve semantik haritası (sağ) Kaynak: Pan ve arkadaşları. 2024

Derinlik tahminini, özellikle yumuşak kenarlar etrafında geliştirerek, orijinal kabartmaları daha doğru bir şekilde temsil eden görüntüler üretebildiler . Bu teknik bir atılımdır, çünkü 3D tarama ve fotogrametri, kabartmaları yalnızca mevcut durumlarında kaydedebilirken, 3D dijital restorasyon bizi orijinaline geri döndürür.

Prof. Tanaka, “Teknolojimiz, kültürel mirası korumak ve paylaşmak için muazzam bir potansiyele sahip,” diyor. “Sadece arkeologlar için değil, aynı zamanda VR ve metaverse teknolojileri aracılığıyla sürükleyici sanal deneyimler için de yeni fırsatlar sunuyor ve küresel mirası gelecek nesiller için koruyor.”

DOI: 10.1145/3664647.3681612

Ritsumeikan Üniversitesi

Kapak Fotoğrafı: Borobudur Tapınağı’ndaki Teras 1913. Wikipedia Commons

Banner
Benzer Yazılar

Musul’da Asur dönemi anıtsal kaya oyma kabartması ortaya çıkarıldı

18 Ekim 2022

18 Ekim 2022

Iraklı arkeologlar tarafından Musul’da Maşki Kapısı’nda başlatılan kazı çalışmalarında Asur dönemi anıtsal kaya oyma kabartması ortaya çıkarıldı. Oymalar, M.Ö. 705’ten...

Bilim insanları 100 milyon yıl önce Şili’nin Atacama çölünde dolaşan eski bir uçan sürüngen mezarlığı keşfettiler.

7 Nisan 2022

7 Nisan 2022

Şili’de, 100 milyon yıl önce And ülkesinin Atacama çölünde tarih öncesi uçan sürüngenlerin iyi korunmuş kalıntılarını içeren alışılmadık bir mezarlık...

Tesadüfen Bulunan Seramik Parçaları Bilecik Tarihini Değiştirdi

27 Nisan 2021

27 Nisan 2021

Bilecik’in Bahçelievler Mahallesi’nde boş arazi de bir vatandaşın tesadüf eseri bulduğu seramik parçaları Bilecik tarihini 9.000 yıl geriye götürdü. Vatandaşın...

1100 yıl önce Konstantinopolis’i kuşatan Bulgar askerlerine ait amulet bulundu

1 Nisan 2023

1 Nisan 2023

Bulgaristan’da Büyük Çar Simeon zamanından kalma Kiril dilinde bir yazıt taşıyan kurşun plakalı bir amulet keşfedildi. Amulet, Bulgaristan’ın güneyindeki Ivaylovgrad...

7 bin yıllık mezarda inek kanı içildiğine dair en eski kanıtlar ele geçti

24 Mart 2023

24 Mart 2023

Sudan’da arkeologlar bir mezarda inek kanı içme ritüelinde kullanılmış olduğunu düşündükleri kemik aletler buldu. İnek kanı içme günümüzde Doğu Afrika’da...

2500 Yıllık Afrodit Tapınağı Keşfedildi

2 Ocak 2021

2 Ocak 2021

Arkeologlar, İzmir iline bağlı Çeşme ve Urla ilçesi civarında Tanrıça Afrodit adına yapılmış 2500 yıllık bir tapınak keşfettiler. İzmir’e bağlı...

Topraklarını kiralayarak gelir elde eden Amos

30 Eylül 2021

30 Eylül 2021

Antik Çağ boyunca Anadolu’da kurulmuş küçük büyük krallıkların hepsinin gelir kaynağı savaşlardan elde edilen ganimetlerdi. Halktan alınan vergiler, vassallardan gelen...

Aygül Süel “Hititler İçin Büyük Yanlışlıklar Yapıyoruz”

4 Mart 2021

4 Mart 2021

Hitit Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı ve Şapinuva kenti kazısını yöneten Prof. Dr. Aygül Süel, katıldığı çevirim içi oturumda...

Eski bir bronz el, Vaskonik yazının en eski ve en uzun örneği olabilir

21 Şubat 2024

21 Şubat 2024

Araştırmacılar, 2.000 yıllık bronz bir el üzerinde esrarengiz bir antik dilin nadir kanıtlarını keşfettiler. Eldeki yazıt, Vasconik yazının bilinen en...

Orkney Adası’na yapılan Tunç Çağı göçlerinin liderleri kadınlardı

8 Şubat 2022

8 Şubat 2022

Kuzey İskoçya’nın Orkney Adası’na, Avrupa’dan Tunç Çağı’nda başlayan göçlerin liderliğini kadınların yaptığına dair yeni kanıtlara ulaşıldı. İskoçya’nın kuzey kıyısında yer...

Bir İlk: Güney Kore’de Mücevher Böceği Kanatlarıyla Süslenmiş 1400 Yıllık Silla Tacı Gün Yüzüne Çıkarıldı

26 Mayıs 2025

26 Mayıs 2025

Doğa ile ihtişamın büyüleyici birleşimini yansıtan bir keşifle, Güney Koreli arkeologlar Silla Krallığı’na ait antik bir mezarda, kafatasına yerleştirilmiş 1400...

Endonezya’da keşfedilen 7200 yıllık iskelette, bilinmeyen bir insan grubu ortaya çıktı

28 Ağustos 2021

28 Ağustos 2021

Bu hafta yayınlanan bir araştırmaya göre, arkeologlar Endonezya’da dünyanın başka hiçbir yerinde bulunmayan “farklı bir insan soyuna” sahip bir kadın...

Assos kazılarında 1300 yıllık bebek ayak izi

3 Eylül 2021

3 Eylül 2021

1300 yıl önce bir bebek ekmek pişirme fırını yapmak için hazırlanan pişmiş tuğlalara bastı. Bebek yeni yürüme döneminde olmalı ki...

Türkiye’den İtalya’ya kaçırılan 10 tarihi eser ülkeye geri getiriliyor

25 Ocak 2024

25 Ocak 2024

Türkiye, yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılan kültür varlıklarının ülke topraklarına geri getirilmesi için yürüttüğü başarılı çalışmalara bir yenisini daha ekledi....

Kayseri’de bütün halinde gergedan kafatası bulundu

10 Aralık 2021

10 Aralık 2021

Kayseri’de gerçekleştirilen yüzey araştırmaları ve kazı çalışmaları bölgenin çeşitli zengin fosil kalıntılarını barındırdığını gösteriyor. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]