16 December 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

134 yıllık bir fotoğraftan kayıp bir tapınak kabartmasının 3D modelini oluşturmak için yapay zeka kullanıldı

Araştırmacılar, üç boyutlu bir nesnenin tek bir 2D fotoğrafını çekip üç boyutlu bir dijital yeniden yapılandırma üretebilen bir sinir ağı geliştirdiler. Bu yöntem, özellikle gizli, geleneksel 3D modelleme için çok hassas veya kazılması için çok kırılgan olan eserler için dijital korumayı devrim niteliğinde değiştirme potansiyeline sahiptir.

Bir bakıma, bilim insanları 21. yüzyıl stereoskopu yarattılar. Geçtiğimiz ay, 32. ACM Multimedya konferansında ekip, kavram kanıtlarını sundu.

Ritsumeikan Üniversitesi’nden Profesör Satoshi Tanaka ve Pekin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Jiao Pan liderliğindeki bir araştırma ekibi, Endonezya’daki Borobudur Tapınağı’ndan alınan 134 yıllık bir fotoğrafı kullanarak bu sinir ağının gerçekleştirebileceği inanılmaz işi gösterdi.

Dünyanın en büyük Budist tapınağı olan Borobudur, 2.672 kabartma panelle kaplıdır. MS 9. yüzyılda inşa edilen tapınak, sonunda terk edilmiş ve yüzyıllar sonra Hollandalı arkeologlar tarafından keşfedilmiştir.

Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

UNESCO Dünya Mirası alanı olan ünlü Borobudur Tapınağı’nın zemin katında bulunan kabartma, ağaçlar ve antik mimarinin oluşturduğu bir fon önünde geleneksel kıyafetler giymiş bir grup insanı tasvir ediyor. Sadece 19. yüzyılda, yeniden inşa çalışmaları sırasında kabartmanın ortaya çıkarıldığı sırada çekilmiş siyah beyaz bir fotoğrafla biliniyordu. Daha sonra takviye duvarlarıyla kapatıldı.

Tapınak kabartmasının derinlik haritası. Fotoğraf: Pan ve arkadaşları. 2024

Ekip sinir ağlarını kullanarak son olarak, 134 yıl öncesine ait siyah beyaz bir fotoğrafı kullanarak, artık gizli kalmış kabartmalardan birini yeniden oluşturmayı başardı.

Daha önce yeniden yapılandırmalar denenmiş olsa da, kabartmaların daha ince ayrıntılarını yakalayamadılar. Bu üç boyutlu kabartmalar, izleyiciye en yakın ve izleyiciden en uzak oymalardan gelen ayrıntıları içerir ve önceki yeniden yapılandırma girişimleri, bu değişen derinliklerdeki ayrıntıları düzleştirdi ve bu da derinlik değerlerinin sıkıştırılması nedeniyle bu ayrıntıların kaybolmasına neden oldu. 3D uzaydaki hesaplanan eğrilik değişikliklerine dayanarak, ekip “yumuşak kenarlar” adını verdikleri kaybolan özelliklerin bir haritasını oluşturdu.

“Çok görevli sinir ağımız, Borobudur’un zemin seviyesindeki kabartmalarının bu gizli bölümlerini, hayatta kalan eski fotoğraflardan başarıyla yeniden oluşturdu. Bilgisayar görselleştirme ve sanal gerçeklik sayesinde, araştırmamız artık bu görünmeyen hazinelerin sanal keşfine olanak sağlıyor,” diyor Prof. Tanaka.

2 boyutlu kabartma resminin yumuşak kenarlı haritası (sol) ve semantik haritası (sağ) Kaynak: Pan ve arkadaşları. 2024

Derinlik tahminini, özellikle yumuşak kenarlar etrafında geliştirerek, orijinal kabartmaları daha doğru bir şekilde temsil eden görüntüler üretebildiler . Bu teknik bir atılımdır, çünkü 3D tarama ve fotogrametri, kabartmaları yalnızca mevcut durumlarında kaydedebilirken, 3D dijital restorasyon bizi orijinaline geri döndürür.

Prof. Tanaka, “Teknolojimiz, kültürel mirası korumak ve paylaşmak için muazzam bir potansiyele sahip,” diyor. “Sadece arkeologlar için değil, aynı zamanda VR ve metaverse teknolojileri aracılığıyla sürükleyici sanal deneyimler için de yeni fırsatlar sunuyor ve küresel mirası gelecek nesiller için koruyor.”

DOI: 10.1145/3664647.3681612

Ritsumeikan Üniversitesi

Kapak Fotoğrafı: Borobudur Tapınağı’ndaki Teras 1913. Wikipedia Commons

Banner
Benzer Yazılar

Yerebatan Sarnıcı Ziyarete Açılıyor

21 Temmuz 2022

21 Temmuz 2022

Bizans İmparatoru I. Justinianus (527-565) tarafından yaptırılan İstanbul’un en önemli kültürel varlıklarından biri olan Yerebatan Sarnıcı yeniden ziyarete açılıyor. Ayasofya’nın...

Glyptotek Müzesi Türkiye’den kaçırılan Septimius Severus’un heykel başını iade etti

14 Mart 2025

14 Mart 2025

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yoğun çabaları sonucu Danimarka Glyptotek Müzesi, Türkiye’den kaçırılan Roma İmparatoru Septimius Severus’un heykel başı ve 48...

İzmir Smyrna Höyüğü’nde 5 Bin Yıllık Seramikler Bulundu: Erken Ticaretin İzleri

26 Eylül 2025

26 Eylül 2025

İzmir’in Bayraklı ilçesinde yer alan Smyrna Höyüğü’nde (yeni adı Bayraklı) yürütülen kazılarda 5 bin yıllık seramik kaplar ortaya çıkarıldı. Buluntular,...

Şeytan’ın İkonografisi

9 Kasım 2020

9 Kasım 2020

Bu yazımızda Şeytan’ın ikonografisi ile şeytan kimliğinin sanatta nasıl yavaş yavaş şekillendiğini Sanat tarihini esas alarak kısaca irdelemeye çalıştık. Şeytanın...

Batman Valiliği’nden Kaybolan Sikkeler Açıklaması

21 Haziran 2021

21 Haziran 2021

Batman Müzesi’nde 2017 yılında tarihi eser kaçakçıların elinden kurtarılan altın sikkelerin kaybolduğuna dair haberlerin ardından Batman Valiliği bir açıklama yayınladı....

Mezopotamya’nın Uruk antik kenti yakınlarında 4000 yıllık tekne ortaya çıkarıldı

9 Nisan 2022

9 Nisan 2022

Devlet Eski Eserler Kurulu Irak Alman Misyonu ve Alman Arkeoloji Enstitüsü Şark Dairesi’nden bir arkeolog ekibi, Uruk antik kenti yakınlarında...

Alexandria Troas kazılarında 2 bin 200 yıllık çarşı kapısı bulundu

18 Ekim 2021

18 Ekim 2021

Alexandria Troas kazılarında geçtiğimiz günlerde altar yapısı ortaya çıkarılmıştı. Şimdi de kentin çok önemli bir yapısına çarşı ile caddeyi bağlayan...

ABD ve İngiltere’ye kaçırılan 42 tarihi eser Türkiye’ye döndü

2 Şubat 2024

2 Şubat 2024

ABD’de ve İngiltere’de ele geçirilen ve aralarında ünlü Roma İmparatoru Caracalla’nın genç ve yaşlı halini tasvir eden başlarında bulunduğu Anadolu...

Suudi Arabistan’ın kuzey kesiminde 200.000 yıllık el baltası keşfedildi

6 Kasım 2023

6 Kasım 2023

Suudi Arabistan AlUla Kraliyet Komisyonu (RCU), AlUla Valiliği’ndeki Qurh alanındaki arkeolojik kazı ekiplerinin 200.000 yıldan daha eski olduğu tahmin edilen...

Araştırmacılar 5.000 Yıllık Tekne Şeklindeki Höyüğün Nuh’un Gemisinin Fosilleşmiş Kalıntıları Olabileceğini Önerdi

18 Mart 2025

18 Mart 2025

Ağrı Dağı civarında yakın zamanda yapılan bir keşif, Nuh’un Gemisi’nin fosilleşmiş kalıntılarını bulduklarına inanan uzmanlar arasında ilgi uyandırdı. Araştırmacılar, uzun...

Libasyon alanlı Urartu mezarı keşfedildi

16 Ocak 2023

16 Ocak 2023

Van Gölü sularının çekilmesiyle ortaya çıkan Urartu dönemi tapınak kalıntılarına yakın bir yerde libasyon ritüelinin yapıldığı 3 odalı mezar ortaya...

Bilim insanları “Gize Sfenksi’nin oluşumunda rüzgarın parmağı var mıydı?” sorusuna cevap aradı

1 Kasım 2023

1 Kasım 2023

Bilim insanları, Mısır’ın başkenti Kahire’de, Gize piramitleri bölgesinde yer alan Büyük Gize Sfenksi’nin oluşumunda rüzgar faktörünü araştırdılar. Büyük Gize Sfenksi,...

İklim Değişikliği 50 Bin Yıllık Mağara Resimlerini Tehdit Ediyor

14 Mayıs 2021

14 Mayıs 2021

Hızlı ve plansız gelişen sanayileşme Dünya’nın dengesini bozmaya devam ediyor. Daha fazla üretme ve ekonomik açıdan güçlü olma hevesiyle birbiri...

Almanya’da Demir Çağı dönemi 2800 yıllık iki kılıç bulundu

8 Haziran 2022

8 Haziran 2022

Almanya’nın güneyindeki Andechs’in Frieding bölgesindeki itfaiye istasyonunun inşasına yönelik arkeolojik kazılar sırasında, arkeologlar son derece nadir ve kısmen iyi korunmuş...

Thor’un ünlü çekici İsveç’te bulundu ama düşündüğünüz gibi değil

23 Ekim 2022

23 Ekim 2022

İsveç’in güneybatısındaki Halland eyaletindeki Ysby’de arkeologlar tarafından “türünün tek örneği” olarak adlandırılan Thor’un ünlü çekici ortaya çıkarıldı. Thor’un ünlü çekici,...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]