24 May 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Tüm Neandertaller Erkek Değildi “Sheanderthal”

Zamanın lahitinden çıkan ilk Neandertal yüzü bir kadına aitti. 1848 Cebelitarık’ta Forbes taş ocağında bulunmuştu. İlk tanınan Neandertal, Alfred Russel Wallace ve Charles Darwin’in evrim teorilerini doğal seleksiyon yoluyla sunmasından sadece iki yıl önce, 1856’da Almanya’daki Feldhofer mağarasında bulunan farklı bir kafatasıydı.

Bununla birlikte, daha önceki Cebelitarık bulgusunun şimdi bilinen adıyla Forbes kafatası, ilgi odağı olması için 1863’e kadar beklemek zorunda kaldı. Antropolojik ilgi alanlarına sahip bir doktorun dikkatini çekerek, Britanya’ya götürüldü.Genel anatomisi büyük ilgi uyandırsa da, potansiyel cinsiyeti pek dikkate alınmadı. Bunun yerine Forbes ve Feldhofer fosillerinin dünyayı sarsan asıl önemi, tamamen başka bir tür eski insanın ilk kanıtı olmalarıydı.

Forbes ‘Quarry, Gibraltar’da keşfedilen yetişkin dişi Neandertal kafatası. Fotoğraf, Natural History Museum

19. yüzyıl  yerini 20. yüzyıla bırakırken ve daha fazla Neandertal kemikleri keşfedilmeye başlanırken, bilim insanları Forbes kafatasının dişi olduğundan şüphelenmeye başladılar. Öne çekilmiş yüzüne ve kavernöz burun açıklığına rağmen, kafatası küçüktü ve kaşları Feldhofer kafatasından biraz daha az çıkıntılıdır. Ancak, onun bir kadın olduğunu doğrulayabilmemiz, antik genetik analizin gelişmesiyle mümkün oldu. İç kulağından alınan ince toz, genetik iplere kadar damıtıldı, sonra bir silika zar üzerine takıldı. Araştırmacılar büyük ölçüde onun yaşı ve diğer Neandertal genetik soylarıyla ilgilendiğinden, kadın olması sadece bir yan göstergeydi. Peki onun temsil ettiği ve Neandertal dünyasının yarısını temsil eden kadınların hayatı nasıldı?

Reoloji, bilim ve beşeri bilimler genelinde kadınların çıkarlarına karşı önyargılar için bir istisna değildir. İlk günlerden beri, insanlığın derin kökenlerini kelimenin tam anlamıyla ‘mağara adamları ‘ tarafından doldurulmuş olarak kavramsallaştırma eğilimi varsayılan erkek etkinliklerinin en görünür ve ilginç olarak sunulmasına yol açtı. Bunun açık bir kanıtı, bu vizyonların hem çizilmiş hem de yontulmuş rekonstrüksiyonlar olarak somutlaştırılmasında bulunur. Yaşayan bir Neandertal’in ilk taslağı, Forbes kafatasının sahibinin, 1864’te biyolog Thomas Huxley tarafından (bir toplantı sırasında görünüşe göre tesadüfen) karaladığı hayal edildi. Kesin maymun özelliklerinin kadın karakterine dair hiçbir ipucu yok. Aslında, sonraki 160 yılın çoğunda, kadın Neandertaller sayı olarak daha az olma eğilimindedirler, çevresel konumları çocuk bakımı ve deri işçiliği dahil ‘evcilleştirilmiş’ faaliyetlerle sınırlıdırlar. Antropolog Diane Gifford-Gonzalez’in sözlerine göre bunlar, taş yontma veya avcılık üzerine çalışan aktif tedarikçilerden ziyade, genellikle karanlık mağaralarda saklanmış korkuyla gizlenirler.

Çoğu zaman 40.000 yıl önce ortadan kaybolmalarının potansiyel bir nedeni olarak doğurganlık teorileri aracılığıyla dolaylı olarak tartışılan Neandertal kadınları, son araştırmalarda yalnızca birkaç kez ‘baş kahraman’ oldular. Yeni doğan bebek kalıntılarını ve nadiren korunmuş pelvik kemikleri birleştiren 2008 ve 2009’daki rekonstrüksiyonlar, bize Neandertal doğumunun kesin mekanizmaları hakkında fikir verirken, 2006’daki başka önemli çalışma doğrudan cinsiyet temelli faaliyetler olarak değerlendirildi veya daha doğrusu bunların eksik olduğu iddia edildi. Bununla birlikte, genel olarak, her zamankinden daha yaratıcı arkeolojik yöntemlere ve analizlere rağmen, Neandertal kadınlarının yaşam deneyimleri nispeten az ilgi gördü.

Son yapılan araştırmalar Neandertal kadınlarında tıpkı erkekler gibi avlandıklarını ortaya koydu. Kol kaslarının daha fazla hareket etmesinden kaynaklı olan gelişmeler onların iyi bir deri işlemecisi olduklarınıda ortaya koydu. Tıpkı Homo Sapiens çocukları gibi çocuklarına uzun bir süre baktıklarını ve onların ihtiyaçlarını giderdikleri de belirlendi. Avcılık ve toplayıcılıkta belli bir iş bölümü yerine herkesin her işi yaptıkları kısmen de olsa tanımlamalara girdi. Kısacası Neandertal kadınların çokta erkeklerden farklı olmadığı ve tıpkı Homo Sapienslere benzediği artık bir sır değil!

Makale ilginizi çektiyse tamamını okumak için https://aeon.co/essays/what-do-we-know-about-the-lives-of-neanderthal-women adresini ziyaret edebilirsiniz.

Ana sayfa çizimi: Tom Björklund’a aittir.

Banner
Benzer Yazılar

Kuzey Çin’de keşfedilen 5 bin 200 yıllık taş oyma ipekböceği krizaliti

20 Temmuz 2022

20 Temmuz 2022

Eyalet Arkeolojik Araştırma Enstitüsüne göre, arkeologlar geçen ay Kuzey Çin’in Shanxi Eyaletinde en az 5 bin 200 yıl öncesine dayanan...

Ulucak Höyüğü’nde 7 bin 700 yıllık kostüm giymiş insan figürleri bulundu

5 Ekim 2023

5 Ekim 2023

İzmir’in Kemalpaşa ilçesindeki Ulucak Höyüğü’nde yapılan kazı çalışmalarında, 7 bin 700 yıllık ikisi aynı kostümü giymiş üç insan figürü bulundu....

Doğu Çin’de 8 bin 200 yıllık lake eşya bulundu

9 Temmuz 2021

9 Temmuz 2021

Doğu Çin’in Zhejiang Eyaletindeki arkeologlar, Çin’de şimdiye kadar bulunan en eski olan, 8.200 yaşında olan iki cilalı eşya tespit ettiler....

2.700 Yıllık Eşsiz Donalar Kaya Mezarları Yok Oluyor

21 Temmuz 2023

21 Temmuz 2023

Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinde bulunan ve Türkiye’de eşi benzeri olmayan 2 bin 700 yıllık Donalar Kaya Mezarları, bakımsızlık nedeniyle yok olma...

Asırlık çınar Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ hayata veda etti

17 Kasım 2024

17 Kasım 2024

Sümer ve Asur uygarlıkları üzerine yaptığı kapsamlı çalışmalarla dünya çapında tanınan Muazzez İlmiye Çığ bugün hayata veda etti. Mersin’in Mezitli...

Umman’da Ziyaret Edilmesi Gereken Yerler

9 Ocak 2021

9 Ocak 2021

Umman’da ziyaret edilmesi gereken bir çok yer var. Bizde bu yazımızda pandemi dönemi boyunca evde çok sıkılanlar için tatil hayali...

Büyük İskender’in Annesinin Mezarı Bulundu

11 Temmuz 2021

11 Temmuz 2021

Profesör Athanasios Bidas, antik dönemin güçlü imparatoru Makedonya kralı Helen Birliği’nin lideri Büyük İskender’in annesinin mezarının bulunduğunu doğruladı. 20’li yaşlarda Makedonya...

Almanya’da ‘4 bin 200 yıllık zombi mezarı’ keşfedildi

23 Nisan 2024

23 Nisan 2024

Doğu Almanya’nın Saksonya-Anhalt’taki Oppin yakınlarında, sözde “zombi” olduğuna inanılan bir adamın iskeletini içeren 4.200 yıllık bir mezar buldular. Binlerce yıl...

Arkeologlar Düzce’de 1500 yıllık Bizans su havuzu ortaya çıkardı

11 Kasım 2024

11 Kasım 2024

Düzce’nin Konuralp Mahallesi’ndeki antik tiyatroda yapılan arkeolojik kazılarda Bizans dönemine ait olduğu tespit edilen yaklaşık 1500 yıllık su havuzu bulundu....

Troya Müzesi’nin Dijital Dergisi “Troy Museum Journal” Birinci Yaşını Kutluyor

29 Mart 2025

29 Mart 2025

Türkiye’nin ilk müze dergisi olma özelliğini taşıyan “Troy Museum Journal“, yayın hayatındaki birinci yılını tamamladı. Başarılı çalışmalarıyla adından sıkça söz...

Zeugma Mozaik Müzesi Geçen Yıl 1 Milyon Ziyaretçiyi Ağırladı

29 Ocak 2021

29 Ocak 2021

Zeugma Müzesi adını Belkıs/Zeugma Antik Kenti’nden almıştır. Tarihi kent Gaziantep ili Nizip İlçesi, Belkıs Köyü sınırları içerisinde bulunmakla birlikte Fırat...

Arkeologlar, Charles Dickens’a ilham verdiği düşünülen 200 yıllık bakımevini ortaya çıkarıyor

16 Kasım 2023

16 Kasım 2023

Londra Arkeoloji Müzesi’nden (MOLA) arkeologlar, Charles Dickens’a ilham verdiği düşünülen 200 yıllık bir Londra bakımevini ortaya çıkarıyorlar. Charles Dickens, Viktorya...

Bayeux Gobleninde, Nazilerin Bulmak İstedikleri Neydi?

12 Şubat 2021

12 Şubat 2021

Bayeux Gobleni, dünyadaki en ünlü işleme olarak tarihe geçmiş durumdadır. Bilmeyenler için küçük bir açıklama eklersek İngiltere’nin Normanlar tarafından fethinin...

Babil Kulesi inşasında kullanıldığı düşünülen tuğla bulundu

4 Kasım 2021

4 Kasım 2021

Dünya’nın 7 harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri içinde bulunan Babil Kulesi’nin inşasında kullanıldığı tahmin edilen tuğla bulundu. Babil’i işgal...

“Görmediklerinizi Göreceksiniz” Projesinde Bu Ay Gladyatör Strigil’i Sergileniyor

22 Temmuz 2021

22 Temmuz 2021

 İzmir Arkeoloji Müzesi bu ay farklı bir sergiye ev sahipliği yapıyor.  Her ay yeni ve özel bir eserin ziyaretçilerle buluştuğu “Görmediklerinizi göreceksiniz”...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]