29 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Hititlerin sonunu kuraklık getirdi

Hititlerin Anadolu’ya nereden geldikleri hala bilinmemekle beraber tarih sahnesinden bir anda çekilmeleri de bir bilinmezlik taşımaya devam ediyor.

Bazı uzmanlara göre Geç Bronz Çağı ve Erken Demir Çağı boyunca, Yakın Doğu, Ege, Anadolu, Kuzey Afrika, Kafkaslar, Balkanlar ve Doğu Akdeniz’deki medeniyetlerin çökmesine neden olan Deniz Halkları, Hititleri de tarihin karanlık dünyasına gönderdi.

Ağırlıklı bir başka görüş ise; son yıllarda Hatti Ülkesi’nde şiddetini artıran kuraklığın beraberinde getirdiği yönetim ve toplumsal kargaşanın Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasına yol açtığı yönündedir.

Kral Midas Tümülüsü’nde bulunan ardıç ağacı yaşanan kuraklığı gösteriyor

Cornell Üniversitesi’de yapılan bir araştırma Hitit İmparatorluğu’nun çöküşünü kuraklığın hızlandırdığına yönelik bulguları ortaya çıkardı.

Ağaç halkası ve izotop kayıtlarının incelendiği araştırma, bölgede üç yıl boyunca şiddetli kuraklık yaşandığını gösterdi.

Araştırmanın sonuçları “Severe Multi-Year Drought Coincident with Hittite Collapse Around 1198-1196 BC” başlıklı makalede yer alıyor. Makale, Nature dergisinde yayınlandı.

Klasik Arkeolojide Seçkin Sanat ve Bilim Profesörü ve makalenin baş yazarı Sturt Manning, hem Sanat hem de Bilim Koleji’nde ekoloji ve evrimsel biyoloji profesörü Jed Sparks ortak çalışmasında, Gordion’daki Midas Höyük Tümülüsü’nden alınan örnekler Cornell Ağaç-Halka Laboratuvarı ve Cornell Kararlı İzotop Laboratuvarı’nda (COIL) incelendi.

Gordion Kral Midas Tümülüsü
Gordion Kral Midas Tümülüsü Fotoğraf John Marsto

Kral Midas tarafından yapılan höyükte ahşap yapı bulunmakta; yapı bin yıl boyunca yaşayan ardıç ağaçlarından oluşmaktaydı.

Araştırmacılar, ağaç halkası büyüme kalıplarına, muhtemelen kuru koşulları gösteren alışılmadık derecede dar halkalarla, halkalarda kaydedilen karbon-12 ila karbon-13 oranındaki değişikliklerle bağlantılı olarak, ağacın nemin mevcudiyetine tepkisini gösteren işaretlerle birlikte baktılar.

Sparks, “Kararlı izotoplar, geçmişe bakmanın ve 1.000, 2.000, 3.000 yıl önce bu bitkinin fizyolojik durumu hakkında sorular sormanın en güçlü yollarından biridir. Bunlar çok, çok küçük miktarlarda odun parçaları. Ağaç halkalarının bazıları milimetre genişliğinde sadece kıymıklar. Temel olarak ahşaptaki bir nötronu ve çok az miktarda karbonu ölçmeye çalışıyorsunuz. Bu yüzden teknolojik olarak bunu yapmak çok zor hale geliyor. Sturt ve ben bu işi gerçekten iyi hale getirmek için üç ya da dört yıl çalıştık” diye konuştu.

Analizler, MÖ 13. yüzyılın sonlarından 12. yüzyıla kadar daha kuru koşullara genel bir kayma buluyor ve Hititlerin kayboluşunun zaman çizelgesine uyan yaklaşık MÖ 1198-96, artı veya eksi üç yıla dramatik bir sürekli kuruluk dönemi bağlıyorlar.

Bir ardıç ağacının içindeki büyüme halkaları, izotop kayıtlarıyla birleştiğinde, araştırmacıların Hitit İmparatorluğu'nun çöküşünde kuraklığın rolünü belirlemelerine yardımcı oldu: üç yıl üst üste şiddetli kuraklık, yaklaşık MÖ 1198-96
Bir ardıç ağacının içindeki büyüme halkaları, izotop kayıtlarıyla birleştiğinde, araştırmacıların Hititlerin çöküşünde kuraklığın rolünü belirlemelerine yardımcı oldu: üç yıl üst üste şiddetli kuraklık, yaklaşık MÖ 1198-96 Fotoğraf Cornell Üniversitesi

İki tamamlayıcı kanıt setlerinin olduğunu söyleyen Manning, “Ağaç halkası genişlikleri gerçekten sıra dışı bir şeyin olduğunu gösteriyor ve çok dar halkalar olduğu için ağacın hayatta kalmak için mücadele ettiği anlamına geliyor. Yarı kurak bir ortamda, bunun tek makul nedeni, çok az su olması, bu nedenle bir kuraklık olması ve bunun üç yıl üst üste özellikle ciddi olmasıdır. Kritik olarak, ağaç halkalarından çıkarılan kararlı izotop kanıtları bu hipotezi doğruluyor ve bunların hepsi 3.150 yıl önce olmasına rağmen tutarlı bir model oluşturabiliriz” dedi.

Yarı kurak bir ortamda bir yıllık kuraklık yönetilebilir olacaktır, geçimlik çiftçiler tipik olarak yıl boyunca onları elde etmek için yeterli miktarda depolanmış erzaka sahip olacaktır. İkinci yıla gelindiğinde, bir kriz gelişecek ve “tüm sistem bozulmaya başlayacak” diyen Manning, Osmanlı İmparatorluğu’nun 17. yüzyılın başlarında iki yıl üst üste dramatik kuraklıktan kaynaklanan sıkıntıları dile getirdi.

Gordian Tümülüsü
Gordion Tümülüsü’nde bulunan ahşap yapı da kullanılan ardıç ağacı yaşanan kuraklığı gösteriyor. Fotoğraf John Marston

Üst üste üç yıl süren kuraklıkta, devasa Hitit ordusu da dahil olmak üzere yüz binlerce insan kıtlık, hatta açlıkla karşı karşıya kalacaktı. Toplum, hükümet gibi parçalanacaktı. Hayatta kalanlar, iklim değişikliğinin eşitsizliğinin erken bir örneği olan göç etmeye zorlanacaktı.

Manning, “Muhtemelen Bronz Çağı’nın sonunda yanlış giden şeylerin bir kısmı, modern dünyada yanlış gittiğini gördüğümüz şeyin bir versiyonudur, yani insan grupları başka bir yere taşınmaya çalışıyorlar, çünkü uygun veya iyi olarak kabul edilen bir yerde değiller. Başka yerlerde daha iyi fırsatlar olduğunu görebilir veya duyabilirler.”

Araştırmacılar, şiddetli iklim olaylarının Hitit İmparatorluğu’nun çöküşünün tek nedeni olmayabileceğini ve o zamanlar antik Yakın Doğu’nun tamamının krizler yaşamadığını belirtti. Ancak bu özel kuraklık gerginliği, en azından Hititlerin bir devrilme noktası olabilir.

Banner
Benzer Yazılar

Kanıtlar Neandertallerin Modern İnsanlardan Önce Teknelere Bindiğini Gösteriyor

27 Ekim 2020

27 Ekim 2020

Modern insanların bir alt türü veya tamamen ayrı bir tür olarak kabul edilen Neandertaller, yaklaşık 300.000 yıl öncesinden 24.000 yıl...

Binlerce yıllık diş taşı Paleolitik insanın Paleo diyeti yapmadığını gösteriyor

27 Ekim 2022

27 Ekim 2022

Paleolitik Dönem araştırmalarında elde edilen verilere bakıldığında insanların tek yönlü beslenmeyi seçtiği görülür. Özellikle, mağaralarda ele geçen kemik ve taştan...

İsviçre’de Amatör Arkeolog 1.290 Antik Roma Sikke Buldu

16 Nisan 2022

16 Nisan 2022

Amatör arkeolog, İsviçre’nin Basel-County kantonundaki Liestal bölgesindeki Bubendorf belediyesi yakınlarında, MS 4. yüzyıla tarihlenen 1.290’dan fazla antik Roma sikkesinden oluşan...

Peru’da 1200 yıllık Wari tapınak alanı keşfedildi

24 Şubat 2023

24 Şubat 2023

llinois Chicago Üniversitesi’nden arkeologlar, 1.200 yıl önce Wari İmparatorluğu tarafından güney Peru’daki Pakaytambo bölgesinde (MS 600-1000) inşa edilen bir tapınak...

Sudan’da Ortaçağ İslam mezarlarının düzenlenmesinde bulunan gizli desenler

8 Temmuz 2021

8 Temmuz 2021

Doğu Sudan ‘ın Kassala bölgesinde araştırma yapan arkeologlar burada bulunan mezarların kozmolojik bir düzenle gömüldüklerini tespit ettiler. Mezarları kozmoloji için tasarlanmış bir...

Hitit Toplumunda Ensest İlişkiye Nasıl Bakılıyordu?

28 Kasım 2020

28 Kasım 2020

Anadolu topraklarında uzun yıllar hüküm süren Hititler, kanunlar ile toplumsal yapıyı koruyan dönemin üst medeniyeti idi. Hititler, aile, kadın, erkek,...

Çin’in Henan Eyaletinde 5000 Yıllık Saray Keşfedildi

13 Ocak 2021

13 Ocak 2021

Çin’in Henan Eyaletinde 5000 yıllık antik bir saray keşfedildi. Antik saray Çin’in eski medeniyetine tanıklık ettiği düşünülen Shuanghuaishu bölgesinde bulundu....

Akdeniz Tunç Çağı batığında 3600 yıllık kurşun ağırlıklar çıkarıldı

27 Kasım 2022

27 Kasım 2022

Dünyanın en eski batıklarından biri olan Antalya Kumluca açıklarındaki Tunç Çağı batığında su altı arkeolojik çalışmalar devam ediyor. MÖ 16....

Orta Çağ’da Veba Doktorları ve İlginç Üniformaları

20 Ocak 2021

20 Ocak 2021

Kara veba tarihin en ölümcül salgınıydı ve sadece birkaç yılda 25 milyon Avrupalıyı yok etti. Yönetimdekiler çaresizlikten  ikinci sınıf ve...

Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz Projesi

8 Aralık 2020

8 Aralık 2020

Suudi Arabistan batı kıyısında yer alan 28.000 kilometrekarelik ve 90’dan fazla adayı kapsayacak olan dev bir turizm projesi hazırlığında. İlk...

Sasani sanatının görkemli hazineleri Tang-e Chogan kabartmaları tehdit altında

9 Mart 2022

9 Mart 2022

Sasani sanatının en güzel örneklerinden Tang-e Chogan kabartmaları, bakımsızlık, liken, mantar ve su sızması gibi doğal nedenler nedeniyle tamamen yok...

Hitit Mutfağı ve Kültürü

19 Kasım 2020

19 Kasım 2020

Hitit mutfağında öncelikle ekmeğin çok özel bir yeri vardır. Sadece yiyecek olarak değil adak olarak da ekmeğin kullanıldığını görmek mümkündür....

Antik Dünya’nın en büyük agorasına sahip İtalya’nın Selinunte kentinde yapılan kazılarda “Sonuçlar beklentilerin çok ötesine geçti”

29 Temmuz 2022

29 Temmuz 2022

Yunan döneminin en önemli arkeolojik alanlarından biri olan İtalya’nın Selinunte Antik Kenti’nde, 33.000 metrekarelik alana sahip antik dünyanın en büyük...

İstanbul Valiliği’nden Ayasofya Belgeseli

24 Temmuz 2022

24 Temmuz 2022

İstanbul Valiliği, Ayasofya’nın ibadete açılışının ikinci yıl dönümü dolayısıyla “Geçmişten Geleceğe Miras: Ayasofya” belgeseli hazırladı. İstanbul Valisi Ali Yerlikaya, “Geçmişten...

Diyarbakır’da 2.000 Yıllık Roma Caddesi Bulundu

19 Nisan 2021

19 Nisan 2021

Diyarbakır Amida Höyük kazıları Covid-19 salgının yarattığı olumsuzluklara rağmen tüm hızıyla devam ediyor. Kazılar sırasında Roma dönemine ait 2.000 yıllık...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]