4 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Hititlerin sonunu kuraklık getirdi

Hititlerin Anadolu’ya nereden geldikleri hala bilinmemekle beraber tarih sahnesinden bir anda çekilmeleri de bir bilinmezlik taşımaya devam ediyor.

Bazı uzmanlara göre Geç Bronz Çağı ve Erken Demir Çağı boyunca, Yakın Doğu, Ege, Anadolu, Kuzey Afrika, Kafkaslar, Balkanlar ve Doğu Akdeniz’deki medeniyetlerin çökmesine neden olan Deniz Halkları, Hititleri de tarihin karanlık dünyasına gönderdi.

Ağırlıklı bir başka görüş ise; son yıllarda Hatti Ülkesi’nde şiddetini artıran kuraklığın beraberinde getirdiği yönetim ve toplumsal kargaşanın Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasına yol açtığı yönündedir.

Kral Midas Tümülüsü’nde bulunan ardıç ağacı yaşanan kuraklığı gösteriyor

Cornell Üniversitesi’de yapılan bir araştırma Hitit İmparatorluğu’nun çöküşünü kuraklığın hızlandırdığına yönelik bulguları ortaya çıkardı.

Ağaç halkası ve izotop kayıtlarının incelendiği araştırma, bölgede üç yıl boyunca şiddetli kuraklık yaşandığını gösterdi.

Araştırmanın sonuçları “Severe Multi-Year Drought Coincident with Hittite Collapse Around 1198-1196 BC” başlıklı makalede yer alıyor. Makale, Nature dergisinde yayınlandı.

Klasik Arkeolojide Seçkin Sanat ve Bilim Profesörü ve makalenin baş yazarı Sturt Manning, hem Sanat hem de Bilim Koleji’nde ekoloji ve evrimsel biyoloji profesörü Jed Sparks ortak çalışmasında, Gordion’daki Midas Höyük Tümülüsü’nden alınan örnekler Cornell Ağaç-Halka Laboratuvarı ve Cornell Kararlı İzotop Laboratuvarı’nda (COIL) incelendi.

Gordion Kral Midas Tümülüsü
Gordion Kral Midas Tümülüsü Fotoğraf John Marsto

Kral Midas tarafından yapılan höyükte ahşap yapı bulunmakta; yapı bin yıl boyunca yaşayan ardıç ağaçlarından oluşmaktaydı.

Araştırmacılar, ağaç halkası büyüme kalıplarına, muhtemelen kuru koşulları gösteren alışılmadık derecede dar halkalarla, halkalarda kaydedilen karbon-12 ila karbon-13 oranındaki değişikliklerle bağlantılı olarak, ağacın nemin mevcudiyetine tepkisini gösteren işaretlerle birlikte baktılar.

Sparks, “Kararlı izotoplar, geçmişe bakmanın ve 1.000, 2.000, 3.000 yıl önce bu bitkinin fizyolojik durumu hakkında sorular sormanın en güçlü yollarından biridir. Bunlar çok, çok küçük miktarlarda odun parçaları. Ağaç halkalarının bazıları milimetre genişliğinde sadece kıymıklar. Temel olarak ahşaptaki bir nötronu ve çok az miktarda karbonu ölçmeye çalışıyorsunuz. Bu yüzden teknolojik olarak bunu yapmak çok zor hale geliyor. Sturt ve ben bu işi gerçekten iyi hale getirmek için üç ya da dört yıl çalıştık” diye konuştu.

Analizler, MÖ 13. yüzyılın sonlarından 12. yüzyıla kadar daha kuru koşullara genel bir kayma buluyor ve Hititlerin kayboluşunun zaman çizelgesine uyan yaklaşık MÖ 1198-96, artı veya eksi üç yıla dramatik bir sürekli kuruluk dönemi bağlıyorlar.

Bir ardıç ağacının içindeki büyüme halkaları, izotop kayıtlarıyla birleştiğinde, araştırmacıların Hitit İmparatorluğu'nun çöküşünde kuraklığın rolünü belirlemelerine yardımcı oldu: üç yıl üst üste şiddetli kuraklık, yaklaşık MÖ 1198-96
Bir ardıç ağacının içindeki büyüme halkaları, izotop kayıtlarıyla birleştiğinde, araştırmacıların Hititlerin çöküşünde kuraklığın rolünü belirlemelerine yardımcı oldu: üç yıl üst üste şiddetli kuraklık, yaklaşık MÖ 1198-96 Fotoğraf Cornell Üniversitesi

İki tamamlayıcı kanıt setlerinin olduğunu söyleyen Manning, “Ağaç halkası genişlikleri gerçekten sıra dışı bir şeyin olduğunu gösteriyor ve çok dar halkalar olduğu için ağacın hayatta kalmak için mücadele ettiği anlamına geliyor. Yarı kurak bir ortamda, bunun tek makul nedeni, çok az su olması, bu nedenle bir kuraklık olması ve bunun üç yıl üst üste özellikle ciddi olmasıdır. Kritik olarak, ağaç halkalarından çıkarılan kararlı izotop kanıtları bu hipotezi doğruluyor ve bunların hepsi 3.150 yıl önce olmasına rağmen tutarlı bir model oluşturabiliriz” dedi.

Yarı kurak bir ortamda bir yıllık kuraklık yönetilebilir olacaktır, geçimlik çiftçiler tipik olarak yıl boyunca onları elde etmek için yeterli miktarda depolanmış erzaka sahip olacaktır. İkinci yıla gelindiğinde, bir kriz gelişecek ve “tüm sistem bozulmaya başlayacak” diyen Manning, Osmanlı İmparatorluğu’nun 17. yüzyılın başlarında iki yıl üst üste dramatik kuraklıktan kaynaklanan sıkıntıları dile getirdi.

Gordian Tümülüsü
Gordion Tümülüsü’nde bulunan ahşap yapı da kullanılan ardıç ağacı yaşanan kuraklığı gösteriyor. Fotoğraf John Marston

Üst üste üç yıl süren kuraklıkta, devasa Hitit ordusu da dahil olmak üzere yüz binlerce insan kıtlık, hatta açlıkla karşı karşıya kalacaktı. Toplum, hükümet gibi parçalanacaktı. Hayatta kalanlar, iklim değişikliğinin eşitsizliğinin erken bir örneği olan göç etmeye zorlanacaktı.

Manning, “Muhtemelen Bronz Çağı’nın sonunda yanlış giden şeylerin bir kısmı, modern dünyada yanlış gittiğini gördüğümüz şeyin bir versiyonudur, yani insan grupları başka bir yere taşınmaya çalışıyorlar, çünkü uygun veya iyi olarak kabul edilen bir yerde değiller. Başka yerlerde daha iyi fırsatlar olduğunu görebilir veya duyabilirler.”

Araştırmacılar, şiddetli iklim olaylarının Hitit İmparatorluğu’nun çöküşünün tek nedeni olmayabileceğini ve o zamanlar antik Yakın Doğu’nun tamamının krizler yaşamadığını belirtti. Ancak bu özel kuraklık gerginliği, en azından Hititlerin bir devrilme noktası olabilir.

Banner
Benzer Yazılar

Oluz Höyük kazılarında Pers dönemine ait saray mutfağında 2 bin 500 yıllık yemek kalıntıları bulundu

17 Ekim 2023

17 Ekim 2023

MÖ 4500 yıllarına kadar uzanan yerleşim katmanlarına sahip Oluz Höyük’te Pers dönemine ait saray mutfağında 2 bin 500 yıllık yemek...

Glencoe Katliamı’nda öldürülen ‘İskoç klan şefine ait’ şöminede madeni para istifi bulundu

17 Ekim 2023

17 Ekim 2023

17. yüzyılda meydana gelen Glencoe katliamında öldürülen bir İskoç klan şefine ait olduğuna inanılan madeni paralar, Glasgow Üniversitesi arkeoloji öğrencisi...

Arnavutluk’un Dıraç kentinde 1900 yıllık nadir bir mozaik keşfedildi

6 Kasım 2023

6 Kasım 2023

Arnavutluk’un batısındaki Adriyatik Denizi’ndeki liman kenti Dıraç’ta 1900 yıl öncesine ait eşsiz bir mozaik bulundu. Balkanlar’ın en eski ve en...

Meksika’da Çiftçiler Nadir Bulunan Bir Kadın Heykeli Buldu

9 Ocak 2021

9 Ocak 2021

Meksikalı çiftçiler narenciye bahçesini kazarken nadir bulunan bir heykel keşfettiler. Meksika’nın Veracruz eyaletinde, Hidalgo Amajac’ta bulunan bu kadın figürü yetkililerde...

Avrupa insanına ait en eski çene kemiği ortaya çıktı

9 Temmuz 2022

9 Temmuz 2022

Avrupa kıtasında yaşayan ilk insana ait bilinen en eski çene kemiği ortaya çıkarıldı. Çene kemiğinin 1.4 milyon yaşında olduğu bildirildi....

Palmira Antik Kenti Zafer Takı’nın Restorasyon Çalışmaları Başlıyor

22 Mart 2022

22 Mart 2022

Terör örgütü DEAŞ tarafından 2015 yılında yıkılan Palmira Antik Kenti Zafer Takı’nın restorasyon çalışmaları başlıyor. Proje, Rus ve Suriyeli arkeolog...

Çin’de Erkekler İçin “Ay Sütünden” Yapılmış 2700 Yıllık Yüz Kremi Bulundu

9 Şubat 2021

9 Şubat 2021

Çin ve Alman araştırmacıların görev aldığı Çin’deki bir kazı alanında, erkekler için yapılmış 2.700 yıllık bir yüz kremine dair kanıt...

Arkeologlar, 2.000 yıllık yerleşim kazısı sırasında gladyatörlerin vücut kıllarını sökmek için kullandığı cımbızları ortaya çıkardılar

31 Mayıs 2023

31 Mayıs 2023

Roma Britanyası’nın en büyük yerleşim yerlerinden biri olan Shropshire’daki Wroxeter City’deki 2000 yıllık yerleşim yerinin kazı sırasında gladyatörlerin koltuk altı...

Bu Müzede Çalışacak Direktör Aranıyor! Maaşı 1.000.000 TL

5 Aralık 2020

5 Aralık 2020

İşsizlik her zaman dünyanın ve ülkemizin birinci sorunu oldu. Hele birde içinde bulunduğumuz Covid-19 pandemi süreci bu soruna daha çok...

9 Yaşında ki Çocuk Süleyman Tapınağına Ait Altın Bir Boncuk Buldu

1 Aralık 2020

1 Aralık 2020

Bar-Ilan üniversitesinin gönüllüler için düzenlemiş olduğu Temple Mount Eleme Projesi (TMSP) kapsamında çalışan 9 yaşındaki bir çocuk 3000 yıllık altın bir...

Orta Çağ mezar sakinlerinin DNA’sı Aşkenaz Yahudi toplumunun tarihine ışık tutuyor

30 Kasım 2022

30 Kasım 2022

Aşkenaz Yahudileri, Roma İmparatorluğu tarafından, Anadolu ve İberya üzerinden Avrupa’ya sürgün edilen İbrani kökenli Kenanlı Yahudilerdir. Avrupa’nın sosyal, kültürel ve...

Kültepe Kazıları Suriye’de Bilinmeyen Bazı Olayları Çözebilecek

26 Mayıs 2021

26 Mayıs 2021

Anadolu’nun yazılı tarihini başlatan Kültepe kazıları Haziran ayında başlıyor. Kültepe kazı başkanı Prof. Dr. Fikri Kulaklıoğlu, Haziran ayında başlayacak ve...

Sahra Çölü’nün Kaybolan Cenneti

30 Ocak 2021

30 Ocak 2021

Bugünkü Sahra Çölü’nün büyük kısımları binlerce yıl önce yeşildi. Zürafaların ve timsahların tarih öncesi gravürleri, çölde yüzen insanları bile gösteren bir...

Çin’de 80 milyon yıl öncesine ait ‘dinozor dans pisti’ bulundu

20 Nisan 2021

20 Nisan 2021

Çin’de araştırmacılar, literatürde “dinozor dans pisti” olarak tanımlanan 1.600 metrekarelik bir alanda birçok dinozor ayak izi buldular. Dinozor dans pistinde...

Çin’in ilk imparatorunun mozolesinin yakınında bulunan nadir bir koyun arabası ve eski savaş arabaları

29 Ekim 2023

29 Ekim 2023

Çin’in kuzeybatısındaki Xi’an’da, Qin Hanedanlığı döneminde (MÖ 221-MÖ 206) Çin’in ilk İmparatoru olan Qinshihuang’ın türbesinin yakınında nadir bir “altı koyun”...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]