14 June 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Anadolu insanı kuraklık ve iklim değişikliğine uyum sağlıyordu. Ancak, salgın, deprem ve savaşlar bu uyumu bozuyordu.

Anadolu coğrafyası, kuraklık ve iklim değişikliğinin getirdiği zorluklar ile sürekli savaşmak zorunda kalmıştır.

Kuraklık, Hattiler, Hititler, Frigler ve daha birçok Tunç ve Demir Çağ krallıklarının tarih sahnesinden çekilmesinde önemli rol oynamıştır.

Hitit İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yaşanan kuraklık ve sonrasında yaşanan veba salgını, Deniz Kavimleri istilasının Anadolu ve Ortadoğu coğrafyasını baştan şekillendirdiğini görüyoruz.

Büyük ölçekte siyasi, sosyo-kültürel dalgalanmalara yol açan kuraklık ve iklim değişiklikleri Roma ve Bizans döneminde de geniş alanda etkisini göstermiştir.

Antik Çağ insanı iklim değişikliğine uyum gösteriyordu ancak salgınlar, depremler ve savaşlar bu uyumu engelliyordu

Glasgow Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırma Anadolu’da Antik Çağ’da insanların iklim değişikliklerine karşı uyum sergilendiklerini dolayısıyla yaşanan büyük değişimlerin en baş unsurların kuraklık ve iklim değişikliğinin olamayacağını ileri sürüyor.

Makalenin baş yazarı, Antik Çağ insanının, iklim değişikliğinin etkilerini en aza indirme çabalarının, salgınlar, depremler ve savaşlar gibi diğer olaylarla birleştiğinde baltalandığını söylüyor.

Baş yazarın bulguları, günümüzle korkutucu paralellikler sunuyor. Her geçen gün daha fazla belirgin hale gelen kuraklık, yağışlarda ki dengesizlik, depremler, Covid-19 salgını ve Ukrayna-Rusya savaşı tipik Tunç Çağ, Demir Çağ sahnesini ortaya koyuyor.

Glasgow Beşeri Bilimler Okulu Arkeoloji öğretim görevlisi Dr. Matthew Jacobson, Sgoil nan Daonnachdan ve çalışmanın ilgili yazarı şunları söyledi: “Sonuçlarımız, “iklim kötüye gittiğinde, insanların başına kötü şeyler geldiğini ve toplumun düştüğünü” söylemenin çok basit olduğunu gösteriyor. GB Anadolu’da koşulların çok daha kuru olduğu Roma döneminde yerleşim sayılarının ve tarımsal verimliliğin hızla arttığını görüyoruz.

“Ayrıca, insanların başlangıçta 5. yüzyılda önemli bir kurak koşullara geçişe adapte olduklarını, ancak yaklaşık bir yüzyıl sonra iklimin düzelmemesi ve bölgeyi vebanın yanı sıra çok sayıda deprem ve savaşın vurduğu için mücadele etmeye başladıklarını görüyoruz.”

Dr. Jacobson şunları ekledi: “Bu, modern çağ için hem iyi hem de kötü haberler getiriyor, çünkü antropojenik iklim değişikliğinin üstesinden gelebileceğimizi, ancak yalnızca etkisini azaltmak ve diğer felaketlerin üstesinden gelmek için harekete geçersek. Giderek daha istikrarsız hale gelen iklimimiz, devam eden salgın hastalıklar ve mevcut çatışmalar göz önüne alındığında, son olaylarla korkunç paralellikler var. Ancak, dirençli toplumlar inşa etmek ve sürdürülebilir olmak için bu tarihi örneklerden öğrenebileceğimize dair umudumu koruyorum.”

Glasgow Üniversitesi (İskoçya, Birleşik Krallık); Georgia Üniversitesi (ABD); Southampton Üniversitesi (İngiltere, Birleşik Krallık); Basel Üniversitesi (İsviçre) ve Trent Üniversitesi (Ontario, Kanada) bulgularını yeni bir PLOS ONE makalesinde yayınladılar .

Çalışma, güneybatı Anadolu’da (bugünkü Türkiye) Likya-Pamfilya’daki 381 yerleşim yeri için tarihi ve arkeolojik kanıtlar derledi.

Araştırmacılar, Tunç Çağı’ndan (M. Ö. 3000-1150) Orta Bizans dönemine (M. S. 600-1050) kadar altı tarihi dönemi incelediler.

Bu bölge, şehirler, limanlar ve kırsal yerleşimler gibi arkeolojik kalıntıların yanı sıra yüksek kaliteli paleo-iklim ve paleo-çevre arşivleri açısından zengindir. Birbirine bu kadar yakın antik insanlar, iklim ve çevre (tarım dahil) hakkında yüksek kaliteli kanıtlara sahip olmak son derece nadirdir.

Paleo-iklimsel çalışma, bugünümüzü ve geleceğimizi daha iyi anlamak için geçmişte meydana gelen iklim değişikliklerine bakar. Bu çalışma öncelikle, yakındaki iki gölden elde edilen kanıtlarla desteklenen bir mağara dikitinin (aynı zamanda Dr. Jacobson tarafından üretilmiştir ) kimyasal analizine dayanan iklim verilerini kullanır.

PLOS dergisinde yayınlanan makale de “Her dönem için yerleşim yerlerinin sayısındaki ve yerlerindeki değişiklikleri yorumlamak, kronoloji, yorumsal belirsizlik ve koruma yanlılığı ile ilişkili önemli zorluklar sunar. Bununla birlikte, bazı desenler hala gözlemlenebilir ve bölgesel tarih, arkeolojik kanıtlar ve paleo-çevresel verilerle büyük ölçüde tutarlıdır. Bu eğilimlerin en açık olanı, Roma ve Erken Bizans dönemlerinde yerleşim sayılarının istikrarlı bir şekilde artması ve zirve yapması ve bunu Orta Bizans kanıtlarında önemli bir azalmanın takip etmesidir. Bu değişiklikler, Doğu Akdeniz genelindeki verilerle tutarlıdır ve sıklıkla kısmen değişen iklim ve çevresel koşullardan kaynaklandığı varsayılır” deniliyor.

Makale de ayrıca şu bilgilere yer veriliyor. “Genel olarak, olumlu (daha yağışlı) veya olumsuz (daha kuru) iklim koşulları ile olumlu veya olumsuz sosyo-ekonomik koşullar arasındaki basit korelasyonların çok sayıda uyarısı olduğunu gösteriyoruz. Likya-Pamfilya daha kurak Roma döneminde gelişti (M. Ö. 460) ancak 6. yüzyılın ortalarından sonra çoklu baskıların (politik, çevresel-iklimsel, sismik, patojenik (hıyarcıklı veba gibi) ağırlığı altında ezildi.

Jacobson tarafından ortaklaşa yazılan ve aynı dönemi kapsayan yakın zamanda yayınlanan benzer bir makalede, Yemen’deki uzun süreli kuraklığın Himyar Krallığı’nı bir işgal sırasında kendilerini savunamayacak kadar zayıflattığı tespit edildi.

Glasgow Üniversitesi

Banner
Benzer Yazılar

Gordion kazılarında heyecan veren keşif. Gordion adının geçtiği yazıt bulundu

7 Ağustos 2022

7 Ağustos 2022

Frigler… Anadolu topraklarında iz bırakmış döneminin güçlü ve etkin kavimlerinden biri. Kral Midas ile tanınan Frigler hakkında bilgilerimizi çoğunlukla M....

Çiftçi Tarlasında Helenistik Döneme Ait Lahit Buldu

9 Nisan 2021

9 Nisan 2021

Manisa’nın Gölmarmara ilçesinde bir çiftçi tarlasını sürerken Helenistik Döneme lahit buldu. Manisa’nın Gölmarmara ilçesine bağlı Taşkuyucak Mahallesi Akçakoca mevkiinde E....

Bergama Antik Kenti Dijital Ortamda Yerini Aldı

1 Şubat 2021

1 Şubat 2021

Kültür ve Turizm Bakanlığının da izniyle, Alman Enstitüsünün yaptığı çalışmalar sonucu  Bergama Antik Kenti MÖ. 3 yy. daki hali ile...

Aigai Antik Kenti’nde Athena Tapınağı Çıkarılmaya Başlandı

12 Ekim 2021

12 Ekim 2021

Manisa il sınırları içerisinde yer alan Yuntdağı bölgesinde, Aiol halkı tarafından kurulan Aigai Antik Kenti kazılarında Athena Tapınağı çıkarılmaya başlandı....

Madavans Mağaraları Dünyaya Tanıtılacak

6 Nisan 2021

6 Nisan 2021

Bitlis kent merkezine 65 km. uzaklıkta bulunan Ahlat, Selçuklu dönemine ait her biri sanat eseri niteliğindeki mezar taşları ile tanınmaktadır....

Kibyra Antik Kenti’nde kış aylarında üzeri kapatılan Medusa Mozaiği yeniden ziyarete açıldı

12 Nisan 2025

12 Nisan 2025

Burdur’un Gölhisar ilçesindeki Kibyra Antik Kenti, kış aylarında koruma altına alınan Medusa mozaiğiyle yeniden ziyaretçilerini ağırlamaya başladı. Yaklaşık 2000 yıllık...

Maltaş Tapınağı Adım Adım Ortaya Çıkıyor

26 Haziran 2021

26 Haziran 2021

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Frig Vadisi destinasyon çalışmaları sırasında bulunan Maltaş Tapınağı adım adım ortaya çıkarılıyor. Afyonkarahisar’ın İhsaniye ilçesi Kayıhan...

Tatarlı Höyük’te, Orta Tunç Çağı’na ait, tabanı sıvalı bir yapı ortaya çıkarıldı

9 Kasım 2024

9 Kasım 2024

Arkeologlar, Adana’nın Ceyhan ilçesindeki Tatarlı Höyük’te Orta Çağ’dan kalma sıvalı zemine sahip bir yapı ortaya çıkardı. Tatarlı Höyük, Neolitik dönemden...

Hitit Krallığını İmparatorluğa Dönüştüren Adam I.Suppiluliuma

15 Ekim 2020

15 Ekim 2020

I.Suppiluliuma (MÖ 1344-1322), Hitit İmparatorluğu’nun en güçlü ve etkileyici kralı olarak kabul edilir. II. Tuthaliya’nın ölümünden sonra tahta Genç Tuthaliya...

Bin 700 Yıllık Lahidin Soyulmasını Lanet Bile Engelleyememiş

15 Şubat 2021

15 Şubat 2021

Antik dönemlerde bazı lahit sahipleri ebedi huzurların bozulmaması ve lahitlerinin soyulmaması için lanetleme yoluna gitmiştir. Çoğunlukla zengin ve üst sınıf...

Halikarnassos Surları Bodrum Turizmine Kazandırılıyor

22 Ocak 2021

22 Ocak 2021

Muğla’nın Bodrum ilçesinde tarihi “Halikarnassos Surları’nın” kurtarma çalışmaları hız kesmeden devam ediyor. Bodrum Sualtı ve Arkeoloji Müzesi denetimdeki Halikarnassos Batı...

Sillyon Antik Kenti’nin stadyumu gün yüzüne çıkarılıyor

26 Nisan 2024

26 Nisan 2024

Antalya’nın Serik ilçesindeki Sillyon Antik Kenti’nin 10 bin kişilik stadyumu gün yüzüne çıkarılıyor. Kazı ekibi şu ana kadar stadyumun yüzde...

Girnavaz Höyüğün Cinleri

30 Kasım 2020

30 Kasım 2020

Girnavaz höyük Mardin iline bağlı Nusaybin ilçesinin kuzeyinde ve 4 km uzaklığındadır. Suriye sınırına çok yakın bir konumdadır. Kuzey Mezopotamya’dan...

71 yıl aradan sonra Yazılıkaya/Midas Kale arkeolojik kazıları yeniden başlıyor

21 Temmuz 2022

21 Temmuz 2022

Anadolu medeniyetlerinden Friglerin önemli yerleşim alanı Yazılıkaya/Midas Kale’de 71 yıl aradan sonra yeniden arkeolojik kazı çalışmaları başlıyor. Anadolu Üniversitesi öncülüğünde...

Adıyaman’da 1.500 Yıllık Kaya Mezar Tesadüfen Bulundu

22 Nisan 2021

22 Nisan 2021

İş makinesinin geçişi sırasında oluşan göçükte ilk incelemelere göre M. S. 500 yılından kalma kaya mezar içinde iskeletler bulundu. Adıyaman...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]