Asur ticaret koloni çağının en önemli karumu olan Kültepe/Kanesh de yapılan kazılarda bulunan 2000 yıllık meclis kararına sahip Anisa Levhası, o dönemde Anadolu’da Yunancanın kullanıldığını gösteriyor.
Kültepe karumu, Kayseri merkeze yaklaşık 20 km uzaklıkta yer alıyor.
Kültepe, Anadolu’da ilk yazılı tabletlerin keşfedildiği yer olarak bilinen önemli bir arkeolojik alandır. MÖ 2000-1750 yılları arasında Asurlu tüccarlar yazıyı Anadolu’ya bu karum aracılığıyla getirmişlerdir.
Kültepe’de 1880 tarihinde bir kişi tarafından bulunan yaklaşık 2000 yıllık bir meclis kararının yazılı olduğu bronz bir levhada bölgenin adının Anisa olarak geçiyor.
Kültepe Kazıları Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, bu önemli eserin şu anda Berlin Müzesi’nde olduğunu söyleyerek; “Bu tablete bir meclis kararı yazıldı. Bu metnin buradaki bir tapınağa asılmasına karar verildi. Bu karar o dönemin kent meclisi tarafından alındı. Bu metne göre Kaneş’te, Kültepe’de, o zamanki adı Anisa olan bir şehir olduğu anlaşılmaktadır.”
Prof. Dr. Kulakoğlu, şunları söyledi: “Kültepe sadece tabletleriyle tanınmıyor. Kültepe’de yapılan kazılarda en az 6 bin yıl öncesine ait bir yerleşim dizisi ortaya çıkarılmış olup, daha erken dönemlere doğru kazılar devam etmektedir. Tabi Kültepe’yi öne çıkaran ikinci binyılda Asurlu tüccarların gelip burada bir sistem kurması ve ticaretin başlamasıdır. Mezopotamya’nın en güneyinden başlayarak tüm bölgeyi kapsayacak şekilde bir ağ kuran Asurlular, elde ettikleri malzemeleri Anadolu’ya getirip altın ve gümüş karşılığında satmışlardır.”
75 yıl süren kazılarda Helenistik Dönem yapıları da keşfedildi.
Anisa Levhası’ olarak anılan bronz tablet, Anadolu tarihini etkileyecek bir belgedir.
Prof. Dr. Kulakoğlu, Anisa Levhası ile ilgili şunları söyledi: “Maalesef 19. yüzyılda bu eser ve yanında bulunan diğer eserler İstanbul’da bir antikacı tarafından yurt dışına kaçırıldı. Anisa Levhası olarak adlandırdığımız bu bronz tablet bugün Berlin Müzesi’ndedir. 1880’lerde oraya kaçırılan önemli bir belgedir. Yaklaşık olarak MÖ 160-150 yıllarına tarihleniyor” dedi.
Tablet hakkında bilgi veren Prof. Dr. Kulakoğlu; “Bu tablette bir meclis kararı yazıldı. Bu metnin buradaki bir tapınağa asılmasına karar verildi. Kayseri’de bir belediye meclisi bu kararı aldı. Bu metne göre Kaneş’te, Kültepe’de, o zamanki adı Anisa olan bir şehir olduğunu anlıyoruz. Bu kararnamede üst düzey yöneticiyi onurlandırma kararı var. Bu anlamda Kültepe’nin özellikle daha sonraki dönemlerde hala bir kent statüsünde olduğu anlaşılmaktadır. Yunanca’nın o dönemde şehrin dili olduğu anlaşılıyor. Fakat öte yandan tablette geçen isimler de burada bir Pers kültürü olduğuna işaret etmektedir. Özellikle burada yaşayan insanların babalarının isimlerine baktığımızda bu dönemde gerçekten çok kültürlü bir toplumun yaşadığını anlayabiliriz” dedi.
MÖ 160-150 yılları arasına tarihlenen Anisa Levhası üzerindeki karar metni, hem Kültepe’nin hem de Kapadokya Bölgesi’nin hukuki uygulamaları ve sosyal yaşamı hakkında bilgi vermesi bakımından oldukça önemlidir.
Yunanca yazılan metnin konusu, Anisa’nın hükümdarı olan Abbas’ın oğlu Apollonios’un, varis bırakmadan ölen bir vatandaşın mirasının şehre getirilmesi sonucunda Anisa’daki belediye meclisi ve halk meclisi tarafından ‘hayırsever’ unvanı ile onurlandırılmasıdır.
Kaynak: IHA
