8 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Bilinmeyen Büyük İmparatorluklar “Aksum İmparatorluğu”

Aksumite/Aksum İmparatorluğu, Etiyopya’da MS 100’den MS 940’a kadar var olan eski bir krallıktı.

Axum / Aksum antik kentine odaklanan ulus, proto-Aksumite Demir Çağı döneminden MÖ 400 civarında, MS 1. yüzyıla kadar hızla yükseldi.

Bu imparatorluk sınırlarını, günümüz Somali, Etiyopya, Cibuti, Sudan, Eritre, Yemen ve hatta Suudi Arabistan’ın büyük bir bölümünü içine alacak şekilde büyüttü.

Afrika’nın sömürge öncesi kültürlerini gösteren Diachronic haritası, kabaca MÖ 500’den MS 1500’e kadar uzanıyor. (Aksum, macenta ile gösterilmiştir) – Resim: Jeff Israel

Aksum, Roma İmparatorluğu, Hindistan ve Akdeniz arasındaki ticaret yollarında fildişi, kaplumbağa kabuğu, altın, zümrüt ve mineral ihraç eden önemli bir ticari oyuncu haline geldi.

Manichaein Peygamber Mani kitaplarında (MS. 216 – 274 ) Axum’u Pers, Roma ve Çin’in yanı sıra zamanının dört büyük gücünden biri olarak kabul etmiştir.

Aksumit Kültürü

İmparatorluğun nüfusu, Semitik konuşan insanlar veya Habeşler, Cushitic konuşan insanlar ve Nil-Sahra dillerini konuşan insanların bir karışımıydı.

Dilsel karmaşıklıklara rağmen Aksum, daha sonra ünlüleri içerecek şekilde değiştirilen ve bir abugida segmental yazı sistemi haline gelen Ge’ez yazısı (Etiyopik olarak da bilinir) adında kendi alfabetik sistemini geliştirdi.

İmparatorluk, muhtemelen Astar, Beher, Meder / Medr ve Mahrem gibi tanrılara tapan çok tanrılı ve Musevi bir din uyguladı, ancak daha sonra İmparator Ezana’nın yönetimi altında MS 325 civarında Hıristiyanlığı kabul etti.

Aksum’un zenginliği, devasa Stell dikilitaşlarından geride kalan süslü saraylara kadar İmparatorluğun mimari mirasında önemle temsil edildi.

Steller, çok katlı muhteşem bir sarayı temsil etmek için genellikle sahte kapılar ve pencerelerle dekore edilmiş mezarları işaretlemeye hizmet etti. Keşfedilen bu kulelerin en büyüğü 33 metre yüksekliğinde ve devasa yeraltı ağırlıkları tarafından kaldırılmıştı.

Aksum’daki Ezana steli (dikilitaş) -Resim: Martijn.Munneke

6. yüzyılın başlarında ikinci bir altın çağın ardından imparatorluk gerilemeye başladı ve sonunda 7. yüzyılın başlarında madeni para üretimini durdurdu. Aynı sıralarda, Aksumit nüfusu, başkent olarak Axum / Aksum’u terk ederek, korunmak için daha iç bölgelere dağlık bölgelere gitmek zorunda kaldı.

Sonunda, İslam İmparatorluğu Kızıldeniz’in ve Nil’in büyük bir kısmının kontrolünü ele geçirerek Aksum’u ekonomik izolasyona itti. Yüzyıllar boyunca geliştirdiği borsa ağının uluslararası karları azalırken Aksum, kendi hammadde kaynaklarını kontrol etme yeteneğini kaybetti ve bu ağ çöktü.

Büyük bir nüfusu sürdürme baskısı, yüksek düzeyde bölgesel gıda üretiminin yoğunlaştırılması gerektiği anlamına geliyordu. Sonuç, yerel ölçekte başlayan bir toprak erozyonu dalgasıydı MS. 650 ve MS 700’den sonra felaket oranlarına ulaştı.

Aksum İmparatorluğu, Agaw Zagwe hanedanını kuran eski General Mara Takla Haymanot tarafından yenilen son Kral Dil Na’od ile sona erdi.

Efsaneye göre, Dil Na’od’un bir oğlu sürgünden kaçtı, ta ki torunları Zagwe hanedan hükümdarlarını devirip 1270 civarında Solomon hanedanını yeniden kurana kadar.

Aksum İmparatorluğu’nun sonu Aksumite kültürünün ve geleneklerinin sonu anlamına gelmiyordu; Lalibela ve Yemrehana Krestos Kilisesi’ndeki Zagwe hanedanının mimarisi ağır Aksumite etkisi göstermektedir.

Banner
Benzer Yazılar

Karkamış Mühür Evi Buluntuları Geç Hitit Dönemine Işık Tutacak

29 Ekim 2021

29 Ekim 2021

Anadolu Geç Hitit krallıklarından Karkamış Antik Kenti’nde ortaya çıkarılan mühür evi Geç Hitit dönemine ait yeni bilgilere ulaşılmasını sağlayacak. Geçtiğimiz...

Çin’in Sanxingdui harabelerinde bir metre boyunda bronz heykel bulundu

17 Haziran 2022

17 Haziran 2022

Çinli arkeologlar, Çin’in güneybatısındaki Sichuan Eyaletindeki antik Sanxingdui harabeleri alanında bir metre boyunda bronz heykel keşfettiler. Sichuan Eyaleti Kültürel Kalıntıları...

Suffolk kraliyet yerleşiminde keşfedilen Doğu Anglian Kralları zamanından kalma 1.400 yıllık tapınak

4 Aralık 2023

4 Aralık 2023

Arkeologlar, İngiltere’nin Suffolk kentindeki Sutton Hoo yakınlarındaki Rendlesham’daki Doğu Anglian Kralları zamanından kalma muhtemelen Hıristiyanlık öncesi bir tapınağı ortaya çıkardılar....

Suriye’de Maarat el-Numan’da 1500 Yıllık Bizans Mezar Kompleksi Ortaya Çıktı

11 Haziran 2025

11 Haziran 2025

Suriye’nin iç savaşla yerle bir olan kuzey kenti Maarat el-Numan’da, moloz kaldırma çalışmaları sırasında 1500 yıllık Bizans dönemine ait bir...

Aigai Antik Kenti’nde Athena Tapınağı Çıkarılmaya Başlandı

12 Ekim 2021

12 Ekim 2021

Manisa il sınırları içerisinde yer alan Yuntdağı bölgesinde, Aiol halkı tarafından kurulan Aigai Antik Kenti kazılarında Athena Tapınağı çıkarılmaya başlandı....

Batı Norveç’te 4000 yıllık bir taş kutu mezarın heyecan verici keşfi

11 Kasım 2023

11 Kasım 2023

Arkeologlar, Batı Norveç’te son derece önemli 4.000 yıllık bir taş kutu mezarın ortaya çıkarıldığını ve bunu son 100 yılda Norveç’teki...

Avusturya’daki Erken Orta Çağ Mezar Alanlarından Şaşırtıcı Genetik Bulgular

23 Ocak 2025

23 Ocak 2025

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, uluslararası bir ekiple iş birliği yaparak Erken Orta Çağ’a ait 700’den fazla bireyin kalıntılarını...

Dünyanın en büyük ikinci su altı arkeoloji gemisi denize inmeye hazır

24 Ağustos 2022

24 Ağustos 2022

Dünyanın en büyük ikinci su altı arkeoloji gemisinin inşası tamamlandı. Modern teknolojiler ile donatılmış su altı arkeoloji gemisi denize indirilmek...

İskitler Sadece Göçebe Bir Halk Değildi, Yerleşik Hayatta Sürdüler

11 Mart 2021

11 Mart 2021

Göçebe ve savaşçı bir halk olarak tanıdığımız İskitler uzun zamandır gizemini koruyan halklardan biridir. Bir çok halkın köken arayışında sahiplenmiş...

Kuzeydoğu İtalya’da keşfedilen amacı bilinmeyen antik yapı

26 Mart 2023

26 Mart 2023

Kuzeydoğu İtalya’daki Friuli Venezia Giulia bölgesinde amacı bilinmeyen antik yapı ortaya çıkarıldı. Keşif, Udine yakınlarındaki Torreano kasabasındaki fiber optik kurulum...

“Atiye” Göbeklitepe’nin Tanıtımına Yardımcı Oluyor

27 Haziran 2021

27 Haziran 2021

Netflix’in orjinal Türk dizisi Atiye, UNESCO Miras Listesi’nde yer alan insanlık ortak tarihi Göbeklitepe’nin tanıtımını dünyaya yapıyor. Netflix’in orjinal dizileri...

İranlı arkeologlar, Doğu İran’da erken idari yönetimin ilk kanıtını keşfettiler.

21 Haziran 2022

21 Haziran 2022

İranlı arkeologlar, İran’ın doğusundaki Horasan eyaletinde 6.000 yıl önce yaşayan insanlar hakkında yeni bilgiler sağlayacağını düşündükleri erken idari yönetimin ilk...

Hititlerin amansız düşmanları Kaşkalar’a ait ilk arkeolojik kanıtlar keşfedildi

16 Ocak 2025

16 Ocak 2025

Anadolu’da ilk merkezi devleti kuran Hint-Avrupalı Hititlerin amansız düşmanları Kaşkalar tarih sahnesinde gizemli bir topluluk olarak kaldı. Karadeniz bölgesinde yaşayan...

Araştırmacılar, ilk Neandertal ailesine ulaşmayı başardı.

19 Ekim 2022

19 Ekim 2022

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü‘nden araştırmacılar tarafından yönetilen uluslararası bir ekip, Sibirya’daki uzak bir Neandertal topluluğundan on üç bireyin genomunu...

Spartacus’un Gladyatör Olduğu Capua Şehrinde Roma Mezarları Keşfedildi

7 Ocak 2021

7 Ocak 2021

İtalya’nın Capua kenti yakınlarında kazı yapan arkeologlar Spartacus’un Gladyatör Olduğu Capua Şehrinde iki antik mezar ortaya çıkardılar. Merkezi Piazza San...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]