21 September 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Bilinmeyen Büyük İmparatorluklar “Aksum İmparatorluğu”

Aksumite/Aksum İmparatorluğu, Etiyopya’da MS 100’den MS 940’a kadar var olan eski bir krallıktı.

Axum / Aksum antik kentine odaklanan ulus, proto-Aksumite Demir Çağı döneminden MÖ 400 civarında, MS 1. yüzyıla kadar hızla yükseldi.

Bu imparatorluk sınırlarını, günümüz Somali, Etiyopya, Cibuti, Sudan, Eritre, Yemen ve hatta Suudi Arabistan’ın büyük bir bölümünü içine alacak şekilde büyüttü.

Afrika’nın sömürge öncesi kültürlerini gösteren Diachronic haritası, kabaca MÖ 500’den MS 1500’e kadar uzanıyor. (Aksum, macenta ile gösterilmiştir) – Resim: Jeff Israel

Aksum, Roma İmparatorluğu, Hindistan ve Akdeniz arasındaki ticaret yollarında fildişi, kaplumbağa kabuğu, altın, zümrüt ve mineral ihraç eden önemli bir ticari oyuncu haline geldi.

Manichaein Peygamber Mani kitaplarında (MS. 216 – 274 ) Axum’u Pers, Roma ve Çin’in yanı sıra zamanının dört büyük gücünden biri olarak kabul etmiştir.

Aksumit Kültürü

İmparatorluğun nüfusu, Semitik konuşan insanlar veya Habeşler, Cushitic konuşan insanlar ve Nil-Sahra dillerini konuşan insanların bir karışımıydı.

Dilsel karmaşıklıklara rağmen Aksum, daha sonra ünlüleri içerecek şekilde değiştirilen ve bir abugida segmental yazı sistemi haline gelen Ge’ez yazısı (Etiyopik olarak da bilinir) adında kendi alfabetik sistemini geliştirdi.

İmparatorluk, muhtemelen Astar, Beher, Meder / Medr ve Mahrem gibi tanrılara tapan çok tanrılı ve Musevi bir din uyguladı, ancak daha sonra İmparator Ezana’nın yönetimi altında MS 325 civarında Hıristiyanlığı kabul etti.

Aksum’un zenginliği, devasa Stell dikilitaşlarından geride kalan süslü saraylara kadar İmparatorluğun mimari mirasında önemle temsil edildi.

Steller, çok katlı muhteşem bir sarayı temsil etmek için genellikle sahte kapılar ve pencerelerle dekore edilmiş mezarları işaretlemeye hizmet etti. Keşfedilen bu kulelerin en büyüğü 33 metre yüksekliğinde ve devasa yeraltı ağırlıkları tarafından kaldırılmıştı.

Aksum’daki Ezana steli (dikilitaş) -Resim: Martijn.Munneke

6. yüzyılın başlarında ikinci bir altın çağın ardından imparatorluk gerilemeye başladı ve sonunda 7. yüzyılın başlarında madeni para üretimini durdurdu. Aynı sıralarda, Aksumit nüfusu, başkent olarak Axum / Aksum’u terk ederek, korunmak için daha iç bölgelere dağlık bölgelere gitmek zorunda kaldı.

Sonunda, İslam İmparatorluğu Kızıldeniz’in ve Nil’in büyük bir kısmının kontrolünü ele geçirerek Aksum’u ekonomik izolasyona itti. Yüzyıllar boyunca geliştirdiği borsa ağının uluslararası karları azalırken Aksum, kendi hammadde kaynaklarını kontrol etme yeteneğini kaybetti ve bu ağ çöktü.

Büyük bir nüfusu sürdürme baskısı, yüksek düzeyde bölgesel gıda üretiminin yoğunlaştırılması gerektiği anlamına geliyordu. Sonuç, yerel ölçekte başlayan bir toprak erozyonu dalgasıydı MS. 650 ve MS 700’den sonra felaket oranlarına ulaştı.

Aksum İmparatorluğu, Agaw Zagwe hanedanını kuran eski General Mara Takla Haymanot tarafından yenilen son Kral Dil Na’od ile sona erdi.

Efsaneye göre, Dil Na’od’un bir oğlu sürgünden kaçtı, ta ki torunları Zagwe hanedan hükümdarlarını devirip 1270 civarında Solomon hanedanını yeniden kurana kadar.

Aksum İmparatorluğu’nun sonu Aksumite kültürünün ve geleneklerinin sonu anlamına gelmiyordu; Lalibela ve Yemrehana Krestos Kilisesi’ndeki Zagwe hanedanının mimarisi ağır Aksumite etkisi göstermektedir.

Banner
Benzer Yazılar

Jale İnan Hoca ile başlayan mücadele sonuç verdi. Bu topraklara ait 6 tarihi eser iade edildi.

13 Kasım 2022

13 Kasım 2022

1967 yılında Amerika’da bir sergide yer alan bir grup bronz heykelin Anadolu kökenli olduğuna dair bulgulara ulaşılması sonrası Jale İnan...

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda ilk arkeolojik deney başladı

19 Ocak 2022

19 Ocak 2022

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda arkeologlar Flinders Üniversitesi’nden Doçent Doktor Alice Gorman ve California’daki Chapman Üniversitesi’nden Doçent Doktor Justin Walsh uzayda ilk...

Yeni bir araştırma; genler dillerin çeşitliliğinde her zaman baş rol oynamıyor

24 Kasım 2022

24 Kasım 2022

Dünya üzerinde 7.000’den fazla dil konuşulmaktadır. Bu dilsel çeşitlilik, biyolojik özellikler gibi, genler aracılığı ile nesilden nesile aktarılır. Charles Darwin’in...

İzmir Kazılarında 8.500 Yıllık Küçük El Aleti Ortaya Çıkarıldı

4 Haziran 2021

4 Haziran 2021

2021 arkeoloji kazı faaliyetleri başladı. İlk buluntu haberi 8.500 yıllık küçük bir el aletinin ortaya çıkarıldığı İzmir Bornova ilçesindeki Yeşilova...

Fas’ta ilk kez bir Roma askeri gözetleme kulesi bulundu

7 Kasım 2022

7 Kasım 2022

Türünün ilk örneği olan bir Roma askeri gözetleme kulesi, Fas’ın kuzeyindeki Volubilis antik kentinde Polonyalı ve Faslı arkeologlardan oluşan bir...

Şaşırtıcı keşif; Romalıların ve Anglosaksonların bir arada yattığı mezarlık ortaya çıkarıldı

14 Mart 2023

14 Mart 2023

Mezarlıklar, toplumlarda dini, milli ve gelenekler gözetilerek ayrı alanlarda oluşturulur. Günümüzde Müslüman, Hristiyan ve Yahudi mezarlıkları gibi oluşturulan mezarlıklar uygulamada...

İlk İnsanlar 300.000 Yıl Önce Ateşi Kullanarak Alet Yapmayı Biliyorlardı!

7 Ekim 2020

7 Ekim 2020

Nature Human Behavior’da yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, İsrail’in merkezindeki Qesem Mağarası’nda bulunan pişmiş çakmaktaşı aletler, erken homininlerin (ilk insanların)...

İranlı arkeologlar, Doğu İran’da erken idari yönetimin ilk kanıtını keşfettiler.

21 Haziran 2022

21 Haziran 2022

İranlı arkeologlar, İran’ın doğusundaki Horasan eyaletinde 6.000 yıl önce yaşayan insanlar hakkında yeni bilgiler sağlayacağını düşündükleri erken idari yönetimin ilk...

Palmira Antik Kenti Zafer Takı’nın Restorasyon Çalışmaları Başlıyor

22 Mart 2022

22 Mart 2022

Terör örgütü DEAŞ tarafından 2015 yılında yıkılan Palmira Antik Kenti Zafer Takı’nın restorasyon çalışmaları başlıyor. Proje, Rus ve Suriyeli arkeolog...

Büyük İskender’in Annesinin Mezarı Bulundu

11 Temmuz 2021

11 Temmuz 2021

Profesör Athanasios Bidas, antik dönemin güçlü imparatoru Makedonya kralı Helen Birliği’nin lideri Büyük İskender’in annesinin mezarının bulunduğunu doğruladı. 20’li yaşlarda Makedonya...

İngiltere’nin kutsal adasında bulunan somon omurlarından yapılmış en eski tespih

29 Haziran 2022

29 Haziran 2022

İngiltere’de “Kutsal Ada” (Holy Islands) olarak bilinen Northumberland kıyılarının hemen dışındaki Lindisfarne adasında, arkeologlar İngiltere’de somon omurlarından yapılmış şimdiye kadar...

Japonya’nın gizemli monoliti Masuda’nın kaya gemisi

17 Nisan 2023

17 Nisan 2023

Japonya’nın Nara İli’nin Takaichi Bölgesi’nde yer alan Asuka köyü, gizemli taşlarıyla ünlüdür. Köyün antik kökenleri, Kofun Jidai (MS 3. yüzyıl...

Urartu Kralı Argişti’nin bronz kalkanı bilinmeyen bir ülkenin adını ortaya çıkardı

30 Ocak 2023

30 Ocak 2023

Urartu Kralı Argişti’ye ait bronz kalkanın üzerinde yer alan yazıt bilinmeyen bir ülkenin adını ortaya çıkardı. Rezan Has Müzesi tarafından...

Geç Hitit döneminden kalma Gerger Kalesi restore ediliyor

6 Haziran 2022

6 Haziran 2022

Geç Hitit beylikler döneminden kaldığı tespit edilen 2200 yıllık Gerger Kalesi, restorasyon ön fizibilite çalışması başlatıldı. Gerger Kalesi, bazı kaynaklara...

Nadir Bulunan Hitit Mührü Çorum Müzesinde Sergilenecek

20 Mart 2021

20 Mart 2021

Çorum Ortaköy’de bulunan Şapinuva bölgesi olarak tanımlanan yerde 3500 yıllık bir Hitit mührü bulundu. Şapinuva, Bilindiği üzere Hitit İmparatorluğunun en...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]