1 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Eridu’da Binlerce Yıllık Sulama Sistemi Keşfedildi

Arkeologlar ve jeologlardan oluşan uluslararası bir ekip, Irak’ın güneyindeki Eridu bölgesinde, MÖ 6. binden MÖ 1. bine kadar uzanan, olağanüstü derecede iyi korunmuş antik bir sulama ağı keşfetti. Bu olağanüstü buluş, Mezopotamya’nın erken dönem tarım uygulamalarına dair benzersiz bilgiler sunuyor.

Durham Üniversitesi’nden jeoarkeolog Jaafar Jotheri liderliğindeki araştırmacılar, Eridu’nun, antik çiftçilerin su yönetimi becerilerini gözler önüne seren karmaşık bir kanal sistemine ev sahipliği yaptığını ortaya çıkardı. Bu keşif, özellikle çivi yazılı tabletler gibi dolaylı kanıtlara dayanan önceki anlayışımızı derinleştiriyor.

Eridu’nun Eşsiz Korunma Durumu

Mezopotamya’nın tarım için Fırat Nehri’ne ve kollarına bağımlı olduğu biliniyor. Ancak, çoğu antik sulama yapısı alüvyon birikintileri altında kaldı veya sonraki ağlarla değiştirildi. Eridu ise, Fırat Nehri’nin yatağının değişmesiyle terk edildiği için arkeolojik peyzajını koruyabildi. Bu durum, araştırmacıların MÖ 1. binden önceye tarihlenen yapay kanallardan oluşan karmaşık bir ağı doğru bir şekilde tanımlamasını ve haritalandırmasını sağladı.

Uzaktan algılama çalışmasının zemin doğrulaması: A) drone görüntüleri iki küçük sulama kanalını göstermektedir; B& C iki küçük kanalın fotoğrafları. Fotoğraf: J. Jotheri ve ark.

Araştırmacılar, bu antik sulama sistemini incelemek için jeomorfolojik analiz, tarihi harita incelemeleri ve gelişmiş uzaktan algılama teknolojilerini birleştiren disiplinlerarası bir yaklaşım benimsedi. 1960’ların CORONA programından elde edilen yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri, drone ve yer fotoğrafları kullanılarak bulgular doğrulandı.

Jeolojik haritalar, uydu görüntüleri, drone fotoğrafları ve arazi çalışmaları bir araya getirilerek, antik Fırat Nehri’ne doğrudan bağlı 200’den fazla ana kanal tespit edildi. Ayrıca, 700’den fazla çiftliğe bağlanan 4.000’den fazla küçük yan kanal haritalandı.

Bu karmaşık sulama ağı, antik Mezopotamya çiftçilerinin ileri su yönetimi becerilerini sergiliyor. Yüksek nehir setleri, suyun yerçekimi ile çevredeki tarlalara akışını kolaylaştırırken, setlerdeki yarıklardan (crevasse splays) suyun taşkın ovasına etkili bir şekilde dağıtımı sağlandı. Bu teknikler, çiftçilerin nehrin her iki tarafında da ürün yetiştirmesine olanak tanıdı, ancak kuzey tarafı daha yoğun şekilde tarım yapılıyordu.

Antik Fırat nehri yatağı ve Eridu bölgesinin arkeolojik alanları bağlamında yeniden inşa edilen sulama kanalı ağı. Temel harita bir Corona uydu görüntüsüdür. Fotoğraf: Jaafar Jotheri ve diğerleri, Antiquity

Araştırma, sulama sisteminin yüzyıllar içinde evrim geçirdiğini ve kanalların bakımı için önemli emek ve uzmanlık gerektirdiğini gösteriyor. Zaman içindeki tarım uygulamalarındaki değişiklikleri daha iyi anlamak için, her kanalın tarihlenmesi planlanıyor. Ayrıca, bu kanalların tasarımlarının antik çivi yazılı metinlerdeki açıklamalarla karşılaştırılması, Mezopotamya’daki tarımsal yönetim hakkında değerli bilgiler sağlayabilir.

Bu proje, Londra’daki İngiliz Irak Çalışmaları Enstitüsü tarafından finanse edildi ve Durham Üniversitesi, Irak’taki Al-Qadisiyah Üniversitesi ve İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi arasında bir işbirliği olarak yürütülüyor.

Durham Üniversitesi

Jotheri J, Rokan M, Al-Ghanim A, Rayne L, de Gruchy M, Alabdan R. Identifying the preserved network of irrigation canals in the Eridu region, southern Mesopotamia. Antiquity. Published online 2025:1-7. doi:10.15184/aqy.2025.19

Kapak fotoğrafı: Eridu’daki küçük kanalların kalıntıları. Jaafar Jotheri ve arkadaşları, Antiquity/Durham Üniversitesi

Banner
Benzer Yazılar

Yeni bulgular, Klaros Antik Kenti’nin Hıristiyanlıktan sonra da bir kahin merkezi olarak hizmet vermeye devam ettiğini gösteriyor

14 Eylül 2022

14 Eylül 2022

Milattan sonra beşinci ve yedinci yüzyıllara tarihlenen oyun tahtaları ve çatallı haç motifleri, İyonya’nın en önemli pagan kutsal alanlarından biri...

İngiltere’de 4000 yıllık veba DNA’sı bulundu

30 Mayıs 2023

30 Mayıs 2023

İngiltere’de iki toplu mezarda ele geçen 34 iskelet üzerinde yapılan araştırmalarda 4000 yıllık veba DNA’sı keşfedildi. Keşif, İngiltere’deki vebanın bugüne...

Tunç Çağı’nda savaş gemilerinin yapıldığı Dana Adası

31 Ekim 2023

31 Ekim 2023

Dana adası, Tunç Çağı’nda deniz kabilelerinin göçünden bu yana, Yunanlılar ve Persler arasındaki deniz savaşları da dahil olmak üzere birçok...

Tacámbaro’nun çakal adamı heykeli

26 Ocak 2022

26 Ocak 2022

Bir MezoAmerikan uygarlığı olan Tarascan (Purépecha) kültürüne ait ((MS 1400-1521) Tacámbaro’nun çakal adamı heykeli, Instituto Nacional de Antropología e Historia...

Asur ordusu antik Yahudi şehri Lachish’i nasıl fethetti

9 Kasım 2021

9 Kasım 2021

Arkeologlar, Kral Sanherib’in askerlerinin 2.700 yıl önce Yahudi Lachish şehrini yenmelerini sağlayan devasa kuşatma rampasını nasıl inşa ettiklerini keşfettiler. Antik...

İzmir’de 1500 Yıllık Mozaik Kaçak Kazı Yapanların Elinden Kurtarıldı

3 Nisan 2021

3 Nisan 2021

Neredeyse her gün kaçak kazı yapıldığına dair haberleri bültenlerde okuyoruz. Kaçak kazı haberlerini okuyunca duyunca mutlaka üzülüyoruz. Ama, kimi haberlerde...

Issık-Kul’da 3 metre yüksekliğinde balbal bulundu

17 Ekim 2022

17 Ekim 2022

Kırgızistan’ın Issık-Kul (Issık Göl) bölgesinde bir çiftçi tarafından yüksekliği 3 metreye varan balbal (taş heykel) bulundu. Issık-Kul, Kırgızistan’ın kuzey doğusunda,...

Bilim İnsanları Tarih Öncesi Taşımacılığın 22.000 Yıllık Kanıtını Ortaya Çıkardı

12 Mart 2025

12 Mart 2025

Bilim insanları ilk atalarımızın yaratıcılığına dair dikkat çekici bir bakış açısı sunan son araştırma ile insanların 22.000 yıl önce, şu...

Arnavutluk’ta kayıp 2 bin yıllık antik kent Bassania bulunmuş olabilir

19 Haziran 2022

19 Haziran 2022

Arnavutluk’un kuzeybatısında İşkodra köyü yakınlarında 2018 yılında bir antik kentin izleri tespit edilmişti. Kazılarda ele edilen ilk bulgular 2 bin...

Çatalca Kaleiçi Tarihi Surları Restorasyonunda Ytong Tartışması

26 Eylül 2021

26 Eylül 2021

İstanbul’un Çatalca ilçesinde yer alan Kaleiçi Tarihi Surları restorasyonunda ytong adı verilen inşaat malzemesi kullanıldığına dair iddialar tartışmaları beraberinde getirdi....

Tarihin En kötü 6 Mesleği

18 Ocak 2021

18 Ocak 2021

Günümüzde pek çok insan sevdiği ya da hayal ettiği işi yapmaktan çok uzak işlerde çalışmaktadır. Hatta bir çoğumuz için sevdiğimiz...

Yeni bir araştırma; genler dillerin çeşitliliğinde her zaman baş rol oynamıyor

24 Kasım 2022

24 Kasım 2022

Dünya üzerinde 7.000’den fazla dil konuşulmaktadır. Bu dilsel çeşitlilik, biyolojik özellikler gibi, genler aracılığı ile nesilden nesile aktarılır. Charles Darwin’in...

Örümcek Tanrısının 3.200 Yıllık Resmi Belgelendi

25 Mart 2021

25 Mart 2021

Eskiçağ insanı tanrıları hayvan biçimli olarak tasvir ediyordu. Hayvan biçimi verilerek tasvir edilen tanrılara literatürde zoomorfik tanrı tanımlaması yapılmaktadır. Bu...

Orta Çağ mezar sakinlerinin DNA’sı Aşkenaz Yahudi toplumunun tarihine ışık tutuyor

30 Kasım 2022

30 Kasım 2022

Aşkenaz Yahudileri, Roma İmparatorluğu tarafından, Anadolu ve İberya üzerinden Avrupa’ya sürgün edilen İbrani kökenli Kenanlı Yahudilerdir. Avrupa’nın sosyal, kültürel ve...

3300 yıllık Hitit Altın İşlemeli Bilezik Çorum Müzesi’nde Sergileniyor

28 Mart 2022

28 Mart 2022

Çorum’un Mecitözü ilçesine bağlı Çitli köyünde bir çiftçinin tarlasını sürerken bulduğu 3300 yıllık Hitit altın işlemeli bilezik Çorum Müzesi’nde sergileniyor....

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]