1 July 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Eridu’da Binlerce Yıllık Sulama Sistemi Keşfedildi

Arkeologlar ve jeologlardan oluşan uluslararası bir ekip, Irak’ın güneyindeki Eridu bölgesinde, MÖ 6. binden MÖ 1. bine kadar uzanan, olağanüstü derecede iyi korunmuş antik bir sulama ağı keşfetti. Bu olağanüstü buluş, Mezopotamya’nın erken dönem tarım uygulamalarına dair benzersiz bilgiler sunuyor.

Durham Üniversitesi’nden jeoarkeolog Jaafar Jotheri liderliğindeki araştırmacılar, Eridu’nun, antik çiftçilerin su yönetimi becerilerini gözler önüne seren karmaşık bir kanal sistemine ev sahipliği yaptığını ortaya çıkardı. Bu keşif, özellikle çivi yazılı tabletler gibi dolaylı kanıtlara dayanan önceki anlayışımızı derinleştiriyor.

Eridu’nun Eşsiz Korunma Durumu

Mezopotamya’nın tarım için Fırat Nehri’ne ve kollarına bağımlı olduğu biliniyor. Ancak, çoğu antik sulama yapısı alüvyon birikintileri altında kaldı veya sonraki ağlarla değiştirildi. Eridu ise, Fırat Nehri’nin yatağının değişmesiyle terk edildiği için arkeolojik peyzajını koruyabildi. Bu durum, araştırmacıların MÖ 1. binden önceye tarihlenen yapay kanallardan oluşan karmaşık bir ağı doğru bir şekilde tanımlamasını ve haritalandırmasını sağladı.

Uzaktan algılama çalışmasının zemin doğrulaması: A) drone görüntüleri iki küçük sulama kanalını göstermektedir; B& C iki küçük kanalın fotoğrafları. Fotoğraf: J. Jotheri ve ark.

Araştırmacılar, bu antik sulama sistemini incelemek için jeomorfolojik analiz, tarihi harita incelemeleri ve gelişmiş uzaktan algılama teknolojilerini birleştiren disiplinlerarası bir yaklaşım benimsedi. 1960’ların CORONA programından elde edilen yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri, drone ve yer fotoğrafları kullanılarak bulgular doğrulandı.

Jeolojik haritalar, uydu görüntüleri, drone fotoğrafları ve arazi çalışmaları bir araya getirilerek, antik Fırat Nehri’ne doğrudan bağlı 200’den fazla ana kanal tespit edildi. Ayrıca, 700’den fazla çiftliğe bağlanan 4.000’den fazla küçük yan kanal haritalandı.

Bu karmaşık sulama ağı, antik Mezopotamya çiftçilerinin ileri su yönetimi becerilerini sergiliyor. Yüksek nehir setleri, suyun yerçekimi ile çevredeki tarlalara akışını kolaylaştırırken, setlerdeki yarıklardan (crevasse splays) suyun taşkın ovasına etkili bir şekilde dağıtımı sağlandı. Bu teknikler, çiftçilerin nehrin her iki tarafında da ürün yetiştirmesine olanak tanıdı, ancak kuzey tarafı daha yoğun şekilde tarım yapılıyordu.

Antik Fırat nehri yatağı ve Eridu bölgesinin arkeolojik alanları bağlamında yeniden inşa edilen sulama kanalı ağı. Temel harita bir Corona uydu görüntüsüdür. Fotoğraf: Jaafar Jotheri ve diğerleri, Antiquity

Araştırma, sulama sisteminin yüzyıllar içinde evrim geçirdiğini ve kanalların bakımı için önemli emek ve uzmanlık gerektirdiğini gösteriyor. Zaman içindeki tarım uygulamalarındaki değişiklikleri daha iyi anlamak için, her kanalın tarihlenmesi planlanıyor. Ayrıca, bu kanalların tasarımlarının antik çivi yazılı metinlerdeki açıklamalarla karşılaştırılması, Mezopotamya’daki tarımsal yönetim hakkında değerli bilgiler sağlayabilir.

Bu proje, Londra’daki İngiliz Irak Çalışmaları Enstitüsü tarafından finanse edildi ve Durham Üniversitesi, Irak’taki Al-Qadisiyah Üniversitesi ve İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi arasında bir işbirliği olarak yürütülüyor.

Durham Üniversitesi

Jotheri J, Rokan M, Al-Ghanim A, Rayne L, de Gruchy M, Alabdan R. Identifying the preserved network of irrigation canals in the Eridu region, southern Mesopotamia. Antiquity. Published online 2025:1-7. doi:10.15184/aqy.2025.19

Kapak fotoğrafı: Eridu’daki küçük kanalların kalıntıları. Jaafar Jotheri ve arkadaşları, Antiquity/Durham Üniversitesi

Banner
Benzer Yazılar

İstanbullular Müze Gazhane’de Göbeklitepe’yi sanal ortamda gezebilecek

10 Eylül 2021

10 Eylül 2021

İnsanlık tarihinin bilinen en eski kült yapılarına ev sahipliği yapan Göbeklitepe’yi, İstanbullular, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin gerçekleştirdiği proje ile Müze Gazhane’de...

Herakleia kazılarında ortaya çıkarılan bazı eserlerde 2000 yıllık pati izleri bulundu

8 Ocak 2025

8 Ocak 2025

M. Ö. 5. yüzyılda kurulan Karia bölgesinin önemli yerleşim yerlerinden Herakleia Antik Kenti’nde yapılan kazılarda, 2 bin yıllık pati izlerine...

Arkeologlar, Hadrian Su Kemeri’nin bir kısmını ve son derece nadir bulunan Yunan sikkelerini ortaya çıkardılar

13 Ocak 2024

13 Ocak 2024

Arkeologlar, MS 2. yüzyılın en büyük hidrolik eserlerinden biri olan Hadrian su kemerinin bir kısmını ve Korint yakınlarındaki antik bir...

Frigya topraklarını rehber eşliğinde sanal turla gezebileceksiniz

18 Nisan 2023

18 Nisan 2023

UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan Dağlık Frigya toprakları sanal platforma taşındı. Proje, Anadolu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Elemanı...

Kadınlar, Antik Yunan Seramiklerinin Ardındaki Gerçek Kahramanlar mıydı?

2 Ocak 2021

2 Ocak 2021

Dipylon amforasını klasik arkeolojiyle ilgilenen herkes duymuştur. Antik Atina kentinin kuzeybatısında Kerameikos’taki Dipylon Kapısı civarında Dipylon mezarlığında bulunmuştur. Amforayı yapan...

Antik Likya kenti Phaselis’in plaj projeleri iptal edildi

6 Nisan 2024

6 Nisan 2024

Mahkeme, Antalya’nın güneyindeki antik Likya kenti Phaselis’in Bostanlık ve Alacasu koylarında geçen yıl şubat ayında ihalesi yapılan halk plajı projelerinin...

Konya’nın abidevi eseri İnce Minareli Medrese’sinin taç kapısı acil restore edilmeyi bekliyor

14 Ağustos 2022

14 Ağustos 2022

Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti Konya birçok Selçuklu dönemi eserlere ev sahipliği yapıyor. Bu eserlerin içinde Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin...

İtalya’da ölü hediyeli 10.000 yıllık mezar ortaya çıkarıldı

15 Aralık 2021

15 Aralık 2021

Mezolitik dönem insan topluluklarının ölü gömme biçim ve ritüelleri hakkında yeni bilgiler kazandıran buluntulara bir yenisi daha eklendi. Avrupa’nın ölü...

İznik Gölü’ndeki batık bazilikada Aziz Nikolas (Noel Baba) figürlü kolye ucu ortaya çıkarıldı

6 Ekim 2022

6 Ekim 2022

İznik Gölü’nde 1.5 metre derinlikte kalıntıları bulunan bazilikada başlatılan su altı arkeolojik kazı çalışmalarında Aziz Nikolas (Noel Baba) figürlü kolye...

Güney Amerika’nın En Eski Uygarlığı Olarak Bilinen Caral Kültürüne Ait Yeni Bir Piramit Keşfedildi

8 Şubat 2025

8 Şubat 2025

Caral Arkeoloji Bölgesi ekibi, Peru’nun Lima Bölgesi, Barranca ilindeki Supe Vadisi’nde, Dünya Mirası listesindeki Caral-Supe Kutsal Şehri’nin bir kilometre batısında...

Antik Yunan Gökbilimcisi Aratus’un Anıt Mezarı Antik Şehir Soli Pompeipolis’te bulundu!

14 Ekim 2020

14 Ekim 2020

Mersin ilinde bulunan antik kent Soli Pompeipolis’te çalışan arkeologlar, MÖ 315 doğumlu Yunan şair ve astronom Aratus’un anıt mezarının açılışını...

İngiltere’de Romalılara Ait Tuz Üretim Alanı keşfedildi.

9 Ekim 2020

9 Ekim 2020

Spalding Western Relief Road için hazırlık çalışmaları kapsamında bir grup arkeolog Pinchbeck’te bir kazı çalışması yürütüyor. Yine bu çalışmalar kapsamında...

Roma metrosu kazılarında nadir görülen altın cam parçası keşfedildi

7 Şubat 2023

7 Şubat 2023

Ebedi Şehir’in tanrıçası “Roma”yı temsil eden çok nadir ve rafine bir altın cam parçası, Roma’nın Metro C metro hattının inşası...

Hırvatistan’ın Split Şehrine Bağlı Manuš Bölgesinde Antik Roma Pazarı Bulundu!

10 Ekim 2020

10 Ekim 2020

Tarihçi ve arkeolog Luka Jelić 1897 gibi erken bir tarihte antik yerleşiminin Diocletianus Sarayı’nın inşasından önce Split bölgesinde var olduğu...

Bilimsel Astronominin Babası Hipparchus’un kayıp efsanevi yıldız haritasına ait bir parça bulundu

21 Ekim 2022

21 Ekim 2022

Bilimsel astronominin babası Hipparchus’un çizdiği ve binlerce yıldır kayıp olan Dünyanın en eski yıldız haritasına ait bir parça bulundu. Hipparchus’un...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]