19 June 2025 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Radyokarbon tarihleme,”Filistin” kültürünün tarihlendirilmesi konusunda uzun süredir devam eden bir tartışmaya katkıda bulunuyor

Avusturya Bilimler Akademisi’nden araştırmacılar, Levant’daki en önemli Bronz ve Demir Çağı bölgelerinden biri olan Tel Gezer için yeni bir radyokarbon veri seti yayınladılar. Bu, arkeolojik bulguların tarihi olaylarla ne ölçüde örtüştüğünü ilk kez yazılı kaynaklardan kontrol etmeyi mümkün kılmaktadır.

Avusturya Bilimler Akademisi’nden Lyndelle Webster ve meslektaşları tarafından 15 Kasım 2023’te PLOS ONE adlı açık erişimli dergide yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, yeni tarihler Gezer antik kentindeki olayların zamanlaması hakkında ayrıntılı bilgiler sağlıyor.

Tel Gezer, Mısır, Asur ve İncil metinlerinden iyi bilinen ve güç mücadeleleri ve önemli tarihi şahsiyetlerin hikayeleriyle ilişkilendirilen eski bir güney Levanten şehridir.

Antik ticaret yolları üzerindeki konumu nedeniyle şehir, Tunç ve Demir Çağları’nın (MÖ 3. ila 1. binyıl) en önemli yerlerinden biriydi ve birçok Mısır, İncil ve Asur kaynağında öncelikle güç mücadeleleri ve fetihlerle ilişkilendirildiği belirtildi.

Fotoğraf: © Lanier Center for Archaeology

Avusturya OeAW Arkeoloji Enstitüsü’nde arkeolog olan Lyndelle Webster: “Birden fazla yerleşim ve yıkım katmanından kömürleşmiş tohumlar üzerinde 75’ten fazla ölçüm yaptık. Çalışmamızda yayınlanan Geç Tunç Çağı ve Demir Çağı tabakalarına ait 35 ölçümün sonuçları MÖ 13. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Veri seti, Gezer’in tarihini ilk kez kesin bir zaman çizelgesine oturtmamızı sağlıyor.”

Karbon 14 ölçümlerinin sonuçlarıyla, Geç Tunç Çağı ve Demir Çağı katmanlarının güvenilir bir tarihlemesi ilk kez elde edilebilmiştir. Bununla birlikte, Gezer’in birçok yazılı sözü, mutlak tarihlerin yıkım, büyük mimari değişiklikler veya surların inşası gibi tarihi olaylarla ilgili olup olmadığını kontrol etmeyi de mümkün kılmaktadır.

Gezer’in güney Levant’taki konumu. Fotoğraf: © OeAW-OeAI/ L. Webster

Radyokarbon tarihleri, Gezer’in MÖ 1200 civarında ağır bir şekilde tahrip olduğunu gösteriyor. Olay muhtemelen Mısır kralı Merneptah’ın askeri bir seferiyle bağlantılıdır, ancak kesinlikle Geç Tunç Çağı’nın sonunda bu bölgede ve Doğu Akdeniz’de gözlemlenebilecek genel krizle bağlantılıdır. Sonraki yerleşim tabakasının radyokarbon tarihlemesi, uzmanlar arasında “Filistin” kültürünün tarihlendirilmesi konusunda uzun süredir devam eden bir tartışmaya katkıda bulunuyor. Bu, yakındaki kıyı ovasında ortaya çıktı ve etkisi, “Filistin” çanak çömlek buluntularının kanıtladığı gibi, MÖ 12. yüzyılın ortalarında Gezer’e ulaştı.

Bir başka tartışma ise Gezer’de anıtsal kamu mimarisine ve merkezi yönetime geçişle ilgilidir. Yeni radyokarbon verilerine göre bu değişim M.Ö. 9. yüzyıldan ziyade M.Ö. 10. yüzyılın ilk yarısına tarihlenebilir.

Sonuç, muhtemelen yaylalardan ortaya çıkan siyasi birimlerin bu gelişmeyle ilişkili olduğu anlamına gelebilir.

Anıtsal bir kapı, kazamat duvarı ve büyük idari bina kalıntıları, şimdi radyokarbonla güvenli bir şekilde MÖ 10. yüzyılın başlarına tarihleniyor. Fotoğraf:  © Lanier Center for Archaeology

Kısa bir süre sonra, MÖ 10. yüzyılın ortalarında, bu ilk anıtsal mimari yıkıldı. Şehir daha sonra yeniden inşa edildi, ancak kısa bir süre sonra başka bir büyük yıkıma uğradı, bu da şimdi açıkça MÖ 900 civarına tarihleniyor. Bu, onu MÖ 840 civarında Arami kralı Hazael’in bir seferine bağlayan daha önceki fikirlerin aksine. Yeni radyokarbon tarihleri, bu sonraki senaryoyu açıkça dışlıyor. Alternatif olarak, Yahuda, İsrail ve komşuları arasında askeri olmayan nedenler veya çatışmalar düşünülebilir.

Veriler, ABD kazı ekibi ile işbirliği içinde Avusturya Bilimler Akademisi Austrian Archaeological Institute’nden (OeAW) araştırmacılar tarafından toplandı.

Austrian Archaeological Institute

https://doi.org/10.1371/journal.pone.0293119

Banner
Benzer Yazılar

Bolu’da işçiler Roma Dönemi lahit buldular

30 Ekim 2022

30 Ekim 2022

Bolu’da bir inşaatın bahçe duvarının temelini kazan işçiler Roma Dönemi’nde ait olduğu düşünülen lahit ortaya çıkardılar. Bolu Tepecik Mahallesi’nde bir...

İngiltere’de şimdiye kadar keşfedilen en büyük toplu mezar çukurlarından biri Leicester Katedrali bahçesinde ortaya çıkarıldı

21 Kasım 2024

21 Kasım 2024

Arkeologlar, bir eğitim merkezi inşası öncesi Leicester Katedrali bahçesinde kazı yaparken , İngiltere’de şimdiye kadar keşfedilen en büyük toplu mezar...

Side Antik Kenti tapınaklar ile anılacak

10 Haziran 2022

10 Haziran 2022

Geçtiğimiz yıl Side Antik Kenti’nde kaçak yapıların yıkılması ile başlayan arkeolojik kazı çalışmaları tüm hızı ile devam ediyor. Kasım ayında...

Petrol sondaj alanında urne benzeri mezarların bulunduğu 2.000 yıllık bir mezarlık ortaya çıkarıldı.

16 Temmuz 2022

16 Temmuz 2022

İran’ın güneybatısındaki Huzistan eyaletinin başkenti Ahvaz’da bulunan petrol sondaj alanında urne benzeri mezarlara sahip eski bir mezarlık keşfedildi. Mezarlık, Ahvaz...

Danimarka’da türünün tek örneği 1000 yıllık altın küpe bulundu

14 Aralık 2021

14 Aralık 2021

Danimarka’daki bir metal dedektörü, İskandinavya’da daha önce hiç görülmemiş, 11. yüzyıldan kalma, türünün tek örneği bir altın mücevher parçasını ortaya...

Antik Dünya’nın en büyük lahdi Sidamara yıllar sonra Eros’una kavuştu

1 Temmuz 2022

1 Temmuz 2022

Karaman’ın Ambar Köyü’nde 140 yıl önce ortaya çıkartılan Antik Dünya’nın en büyük lahdi olarak kabul edilen Sidamara lahdinin eksik parçası...

Dünyanın En Eski Pantolonu Üç Dokuma Tekniğiyle Üretilmiş

27 Şubat 2022

27 Şubat 2022

2014 yılında, bir grup arkeolog Çin’de yaklaşık 3300 yıl öncesine ait şimdiye kadar bulunan en eski bir çift yün pantolon...

“Anadolu Antik DNA” projesi Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi olduğunu gösteriyor

8 Eylül 2022

8 Eylül 2022

Türkiye merkezli gerçekleştirilen “Anadolu Antik DNA” projesi Van bölgesini merkez edinen Demir Çağı medeniyeti Urartuların kökeninin Anadolu ve Levant bölgesi...

Polonyalı metal dedektör kullanıcısı beş Bronz Çağı baltası keşfetti

6 Aralık 2023

6 Aralık 2023

Polonyalı metal dedektör kullanıcısı, Kociewie’de bulunan Starogard Orman Bölgesi’nde araştırma yaparken beş Tunç Çağı baltası keşfetti. Denis Konkol adlı bir...

Güney Hindistan’daki Antik Mezar Yatağında Katlanmış Altın Diadem Keşfedildi

12 Ağustos 2022

12 Ağustos 2022

Hindistan Arkeolojik Yüzey Araştırması Başkan Yardımcısı Yathees Kumar liderliğindeki arkeologlar, güney Hindistan’daki Adichanallur arkeolojik alanındaki bir mezar yatağında katlanmış altın...

Arkeologlar Mısır kraliçesinin mezarında 5000 yıllık şarap buldular

4 Ekim 2023

4 Ekim 2023

Uluslararası arkeoloji ekibi Yukarı Mısır’da Kraliçe Merneith’e ait olan mezarda açılmamış mühürlü çömleklerin içinde 5000 yıllık şarap buldu. Kraliçe Merneith’in...

Colossae Antik Kenti Kazı Çalışmaları Başlıyor

5 Eylül 2021

5 Eylül 2021

Denizli ilinin Honaz ilçesinde yer alan Colossae Antik Kenti, yüzey araştırmaları sonrası kazı çalışmaları başlıyor. Dünyanın yedi büyük kilisesinden birisi...

Bulgaristan’da Bakır Çağı Dönemine Ait Fırınlar Bulundu

4 Kasım 2020

4 Kasım 2020

Bulgaristan’ın Tuna Nehri yakınlarında gerçekleştirilen arkeolojik çalışmalarda bakır çağı dönemine ait iki fırın bulundu. Rusçuk Bölge Tarih Müzesi’nden araştırmacılar tarafından...

Misis Antik Kenti kazı çalışmaları için hizmet protokolü imzalandı

6 Aralık 2023

6 Aralık 2023

Tarihi İpek yolu üzerinde yer alan Misis Antik Kenti kazı çalışmaları için destek protokolü imzalandı. İmzalar, Kültür Varlıkları ve Müzeler...

Yalova Çobankale’de Hashtag Sembollü Seramik Parçaları

23 Eylül 2021

23 Eylül 2021

Yalova’nın Altınova ilçesinde bulunan Çobankale’de arkeolojik kazılar devam ediyor. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü...

Yorumlar
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]