İran’ın kuzeydoğusunda kerpiçten yapılmış tarihi bir şehir olan 1500 yıllık Shahr-e Belqeys’in (“Belqeys Şehri”) restore edilmiş duvarlarının bir kısmı çöktü ve kalan yapının bütünlüğü konusunda endişelere yol açtı.
Esfarayen Eski Şehri, İran’ın kuzeydoğusunda ve modern Esfarayen şehrinin güneybatısında yer almaktadır. Kaçar döneminde bu şehir “Belghays şehri” olarak anılmıştır.
Belqeys’in antik çağının, komşu dağlarda ve tepelerde yapılan [önceki] arkeolojik kazılarla yaklaşık 6.000 yaşında olduğu tahmin edilse de, bölge geç Sasanilerden erken İslami dönemlere kadar müreffehti. Belqeys Kalesi, UNESCO tescilli Bam Kalesi’nden sonra İran’ın en büyük kerpiç kalelerinden biridir.
ISNA’nın aktardığına göre, Tarihi Belqeys kentindeki Ulusal Kültür Mirası Üssü’nün müdürü Hossein Rahmani Salı günü yaptığı açıklamada, “İran’daki ikinci kerpiç ve kil yapı olan Shahr-e Belqeys’in restore edilmiş duvarlarının bir bölümü yakın zamanda çöktü” dedi.
Rahmani, restore edilen tüm duvarların potansiyel olarak çökmesiyle ilgili olarak son iki ila üç yıldır devam eden endişelerini dile getirdi. Ayrıca acil restorasyon çalışmaları çağrısında bulundu.
Rahmani, restore edilen duvarların yaklaşık 160 metrekaresinin çöktüğünü söyledi.
Son yıllarda bu tarihi alanın restorasyonu için tahsis edilen fonların eksikliğinden yakındı ve ulusal fonlar öncelikle çalışan maaşlarına yönlendirildi.
Çöküşün nedeni ile ilgili olarak Rahmani, bunu uygun olmayan restorasyon yöntemlerine bağladı ve bu da duvarların tepesinde 10 santimetreden 70 ila 80 santimetreye kadar değişen düzensiz restorasyon derinliklerine neden oldu.
Ayrıca, restorasyon çalışmalarına başlamadan önce uygun malzeme ve tekniklerin belirlenmesi de dahil olmak üzere kapsamlı çalışmalar yapılmasının önemini vurguladı.
Safeviler, İlhanlılar ve Selçuklular dönemlerinde tarihi inşaat uygulamalarından sapan restorasyon sürecinde ham kil kullanımını ve saman uygulamasını eleştirdi.
Ayrıca Rahmani, orijinal yapının inşaatçılarının bölgede termitlerin varlığının farkında olduklarına ve bunun da binanın sağlamlığına tehdit oluşturduğuna dikkat çekti. Bununla birlikte, restorasyon sırasında uygun olmayan malzemelerin kullanılması, çökme riskini artırdı.
“Geniş toprak, erozyon ve yapının ağırlığının birleşimi, restore edilmiş duvarların bölümlerinin çökmesine neden oldu.”
İran tarihinde, Sasani dönemi (MS 224-651) son derece önemlidir. Pers sanatı ve mimarisi, Sasaniler döneminde genel bir yeniden doğuş gördü. Topluluğun öne çıkan özellikleri olan Ctesiphon, Firuzabad ve Sarvestan’daki saraylarda görüldüğü gibi büyük ölçekli mimari tasarımlar yaygındı.
Kapak Fotoğrafı: Arghiyan
