8 December 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Göbeklitepe Sadece Tapınak Değildi

Avcı-toplayıcı kültür sonrası ilk yerleşim yeri uzun yıllar Çatalhöyük yerleşimi kabul edildi. Fakat, 1995 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden arkeolog Klaus Schmidt ve Şanlıurfa Müzesi’nin katılımı ile başlayan Göbeklitepe kazıları ilk yerleşimi M.Ö. 10.000 li yıllara geri çekti.

Arkeolog Klaus Schmidt’in başkanlığında yürütülen kazılarda ortaya çıkarılan T tipi kaya yapılar ve onların üzerinde yer alan çoğu yılan, akrep, tilki ve diğer hayvanların oymalarına sahip büyük taş sütunlar, buranın en eski tapınak olması yönünde düşünceye yöneltmiştir. Çoğu bilim insanı tarafından hala bu düşünce üzerinde durulmaktadır. Ancak, Toronto Üniversitesi’nden Ted Banning, Schmidt’in bazı iddialarına karşı alternatif bir yorum sundu.

Ted Banning’e göre, Göbeklitepe sadece bir tapınak alanı değil, konut alanı yani yerleşim alanı olduğu yönünde bir sav ortaya attı.

heritagedaily.com’da yer alan makale de Banning, “Çakmaktaşı ve yemek hazırlama gibi bölgedeki günlük faaliyetler için artan arkeolojik kanıtları özetliyor. Bu kanıtın varlığı, sitenin mesken işgalinden yoksun olmadığını, ancak muhtemelen oldukça büyük bir nüfusa sahip olduğunu gösteriyor” dedi.

Banning, nüfusun sözde tapınakların kendisinde barındırılmış olabileceğini iddia etmeye devam ediyor. Dekoratif sütunların veya büyük inşaat çabalarının varlığının, binaların konut alanı olamayacağı anlamına geldiği fikrine katılmıyor.

Toronto Üniversitesi’nden Ted Banning’e göre, Türkiye’de bulunan ve dünyanın en eski tapınak olarak kabul edilen antik tapınak kompleksi Göbekli Tepe, aslında sadece tapınak alanı değil, antik konutlar da bulunuyordu.

“Sanatın ve hatta ‘anıtsal’ sanatın yalnızca özel tapınaklarla veya diğer evsel olmayan alanlarla ilişkilendirilmesi gerektiği varsayımı da incelemeye dayanamaz. Ataların başarılarını anmak, bir soyun tarihini veya bir şefin cömertliğini tanıtmak için, evsel yapıların ve alanların dekorasyonuna önemli yatırımlar yapıldığına dair bol miktarda etnografik kanıt vardır; veya inisiyasyonları ve diğer ev temelli ritüelleri de değerlendirmek lazım diyen Banning şu bilgileri paylaştı.

“Türkiye’deki bir başka arkeolojik alan olan Çatalhöyük’teki duvar resimleri gibi, Neolitik dönemden ev sanatına dair arkeolojik kanıtların da mevcut. Sözde tapınakların, “etkileyici ev direkleri ve totem direkleriyle Kuzey Amerika’nın Kuzeybatı Kıyısı’nın büyük tahta evlerine bazı açılardan benzeyen” büyük ortak evler olabileceğini düşünüyoruz. Öyleyse, Fransız antropolog Claude Lévi-Strauss’un “ev toplulukları” olarak adlandırdığı şeyin son derece erken bir örneğini sağlayabilecek oldukça büyük haneleri barındıracaklardı. Bu tür toplumlar genellikle rekabetçi sergileme için ev yapılarını, ritüellerin yerlerini ve sosyal birimlerin açık sembollerini kullanır.

Sahada daha fazla kazı yapılmasının sonuçta bu binaların nasıl kullanıldığına daha fazla ışık tutacaktır. Bu arada, araştırmacıların Göbekli’deki ve başka yerlerdeki yapılarda sanat veya dekorasyonun varlığının yalnızca dini bir yapıyı ifade ettiğini otomatik olarak varsaymayacaklarını umuyorum.

“Muhtemelen … bu binalardan bazıları, muhtemelen bayramlar, cenaze törenleri, sihir ve inisiyasyonlar da dahil olmak üzere çeşitli ritüellerin mekanıydı” diye yazıyor. “Yine de, Göbekli Tepe’deki binalar kadar etkileyici olsalar bile, bunların aynı zamanda insanların evi olmadığını varsaymak için genel olarak a priori bir neden yok.”

Banner
Benzer Yazılar

Buzul arkeologları eriyen buzda 1500 yıllık demir uçlu ok buldular

19 Ağustos 2022

19 Ağustos 2022

Buzul Arkeolojisi Programı’nda (Glacier Archaeology Program) çalışan buzul arkeologları Norveç Jotunheimen sıradağlarında, deniz seviyesinden 1750 metre yükseklikte eriyen buzul alanında...

Arkeologlar Sanxingdui kalıntılarının en büyük bronz hayvan heykelini buldular

7 Eylül 2022

7 Eylül 2022

Bugüne kadar Çin’de keşfedilen türünün en büyüğü ve tek örneği olan bronz hayvan heykeli, güneybatı Çin’in Sichuan Eyaleti’ndeki Sanxingdui Tunç...

Klazomenai Antik Kenti’ne iş makinesi girdi kazı başkanı suskun

8 Haziran 2022

8 Haziran 2022

İzmir Urla ilçesinde bulunan Klazomenai Antik Kenti’nde İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan alınan izinle, İzmir Arkeoloji Müzesi...

Orta Don’da benzersiz bir keşif: Gümüş bir plakada İskit tanrıları

20 Kasım 2021

20 Kasım 2021

Rusya Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü arkeologları, Voronej bölgesinin Ostrogozhsky Bölgesi’ndeki Devitsa V mezarlığındaki kazıları sırasında, griffinlerle çevrili kanatlı İskit tanrıları...

Parçacık fiziği ve arkeoloji işbirliği, Napoli’deki gizli Helenistik yeraltı odasını ortaya çıkardı

13 Mayıs 2023

13 Mayıs 2023

Yunanlılar tarafından MÖ dördüncü yüzyılın sonu ile üçüncü yüzyılın başı arasında inşa edilen Neapolis’in antik nekropolü’nün kalıntıları, günümüz Napoli’sinin yaklaşık...

Facebook’ta satılık Maya arkeolojik alanı Yucatán’da ve Meksika’da tartışmalara yol açtı

31 Mart 2023

31 Mart 2023

Facebook Marketplace’te satılık 249 hektardan fazla arazi, Yucatan’da ve Meksika’da tartışmalara yol açtı. Sosyal medyada reklamı yapılan mülk, Yucatán eyaletinin...

Antik Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği taş stel ortaya çıkarıldı

27 Haziran 2023

27 Haziran 2023

Pennsylvania Üniversitesi ve Iraklı arkeologlardan oluşan kazı ekibi Asur kenti Nimrud’da tanrıça İştar’ı tasvir eden türünün ilk örneği büyük bir...

Kutsal Kase Housnslow Nehri’nin Altında mı?

19 Aralık 2020

19 Aralık 2020

Amatör bir arkeolog Kutsal kasenin yerini bildiğine inanıyor. Bilindiği üzere kutsal kase özel güçleri olduğu düşünülen ve Hz. İsa ve...

Yeni Araştırma Sonucu;11.000 Yıllık LSU Kampüs Höyükleri, Kuzey Amerika’da Bilinen En Eski İnsan Yapımı Yapılardır

24 Ağustos 2022

24 Ağustos 2022

Amerikan Bilim Dergisi’nde yayınlanan yeni araştırmada, Louisiana Eyalet Üniversitesi (LSU) kampüsündeki altı metrelik (20 fit) yüksekliğindeki iki höyük, Kuzey Amerika’da...

Küllüoba Höyük’te yapılan kazılarda 4500 yıllık kapların içinde ağrı kesici kalıntıları bulundu

20 Eylül 2022

20 Eylül 2022

Anadolu’da 5000 yıl öncesine ait ilk kentleşme yapısının ortaya çıkarıldığı Eskişehir’deki Erken Tunç Çağı Küllüoba Höyük kazılarında, ağrı kesici ilaç...

Çiftçi Tarlasında Helenistik Döneme Ait Lahit Buldu

9 Nisan 2021

9 Nisan 2021

Manisa’nın Gölmarmara ilçesinde bir çiftçi tarlasını sürerken Helenistik Döneme lahit buldu. Manisa’nın Gölmarmara ilçesine bağlı Taşkuyucak Mahallesi Akçakoca mevkiinde E....

Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz Projesi

8 Aralık 2020

8 Aralık 2020

Suudi Arabistan batı kıyısında yer alan 28.000 kilometrekarelik ve 90’dan fazla adayı kapsayacak olan dev bir turizm projesi hazırlığında. İlk...

Veba Kurbanları Her Zaman Toplu Gömülmemiş

23 Haziran 2021

23 Haziran 2021

14. yüzyılın ortalarında Avrupa nüfusunun %40 ila %60’ını öldüren Kara Ölüm (Veba), kıtayı kasıp kavuran yıkıcı bir salgın olarak dünya...

Stonehenge Tüneli Alanında Bronz Çağı Mezarlar ve İşlikler Ortaya Çıkarıldı

4 Şubat 2021

4 Şubat 2021

İngiltere’de yaklaşık 5 bin yıllık olduğu tahmin edilen Stonehenge Anıtı geçtiğimiz günlerde altından geçmesi planlanan tünel ile gündeme gelmişti. Tünelin...

Antalya’da Roma dönemi taşları yurtdışına çıkarmak isteyen turiste istenilen ceza belli oldu

5 Ekim 2023

5 Ekim 2023

Geçtiğimiz günlerde Antalya Havalimanı’nda yapılan kontrollerde çantasında Roma Dönemine ait taşlar bulunan Belçikalı turist Kim Mergits için istenilen ceza belli...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]