30 March 2023 Gelecek Geçmişin Ürünüdür

Göbeklitepe Sadece Tapınak Değildi

Avcı-toplayıcı kültür sonrası ilk yerleşim yeri uzun yıllar Çatalhöyük yerleşimi kabul edildi. Fakat, 1995 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden arkeolog Klaus Schmidt ve Şanlıurfa Müzesi’nin katılımı ile başlayan Göbeklitepe kazıları ilk yerleşimi M.Ö. 10.000 li yıllara geri çekti.

Arkeolog Klaus Schmidt’in başkanlığında yürütülen kazılarda ortaya çıkarılan T tipi kaya yapılar ve onların üzerinde yer alan çoğu yılan, akrep, tilki ve diğer hayvanların oymalarına sahip büyük taş sütunlar, buranın en eski tapınak olması yönünde düşünceye yöneltmiştir. Çoğu bilim insanı tarafından hala bu düşünce üzerinde durulmaktadır. Ancak, Toronto Üniversitesi’nden Ted Banning, Schmidt’in bazı iddialarına karşı alternatif bir yorum sundu.

Ted Banning’e göre, Göbeklitepe sadece bir tapınak alanı değil, konut alanı yani yerleşim alanı olduğu yönünde bir sav ortaya attı.

heritagedaily.com’da yer alan makale de Banning, “Çakmaktaşı ve yemek hazırlama gibi bölgedeki günlük faaliyetler için artan arkeolojik kanıtları özetliyor. Bu kanıtın varlığı, sitenin mesken işgalinden yoksun olmadığını, ancak muhtemelen oldukça büyük bir nüfusa sahip olduğunu gösteriyor” dedi.

Banning, nüfusun sözde tapınakların kendisinde barındırılmış olabileceğini iddia etmeye devam ediyor. Dekoratif sütunların veya büyük inşaat çabalarının varlığının, binaların konut alanı olamayacağı anlamına geldiği fikrine katılmıyor.

Toronto Üniversitesi’nden Ted Banning’e göre, Türkiye’de bulunan ve dünyanın en eski tapınak olarak kabul edilen antik tapınak kompleksi Göbekli Tepe, aslında sadece tapınak alanı değil, antik konutlar da bulunuyordu.

“Sanatın ve hatta ‘anıtsal’ sanatın yalnızca özel tapınaklarla veya diğer evsel olmayan alanlarla ilişkilendirilmesi gerektiği varsayımı da incelemeye dayanamaz. Ataların başarılarını anmak, bir soyun tarihini veya bir şefin cömertliğini tanıtmak için, evsel yapıların ve alanların dekorasyonuna önemli yatırımlar yapıldığına dair bol miktarda etnografik kanıt vardır; veya inisiyasyonları ve diğer ev temelli ritüelleri de değerlendirmek lazım diyen Banning şu bilgileri paylaştı.

“Türkiye’deki bir başka arkeolojik alan olan Çatalhöyük’teki duvar resimleri gibi, Neolitik dönemden ev sanatına dair arkeolojik kanıtların da mevcut. Sözde tapınakların, “etkileyici ev direkleri ve totem direkleriyle Kuzey Amerika’nın Kuzeybatı Kıyısı’nın büyük tahta evlerine bazı açılardan benzeyen” büyük ortak evler olabileceğini düşünüyoruz. Öyleyse, Fransız antropolog Claude Lévi-Strauss’un “ev toplulukları” olarak adlandırdığı şeyin son derece erken bir örneğini sağlayabilecek oldukça büyük haneleri barındıracaklardı. Bu tür toplumlar genellikle rekabetçi sergileme için ev yapılarını, ritüellerin yerlerini ve sosyal birimlerin açık sembollerini kullanır.

Sahada daha fazla kazı yapılmasının sonuçta bu binaların nasıl kullanıldığına daha fazla ışık tutacaktır. Bu arada, araştırmacıların Göbekli’deki ve başka yerlerdeki yapılarda sanat veya dekorasyonun varlığının yalnızca dini bir yapıyı ifade ettiğini otomatik olarak varsaymayacaklarını umuyorum.

“Muhtemelen … bu binalardan bazıları, muhtemelen bayramlar, cenaze törenleri, sihir ve inisiyasyonlar da dahil olmak üzere çeşitli ritüellerin mekanıydı” diye yazıyor. “Yine de, Göbekli Tepe’deki binalar kadar etkileyici olsalar bile, bunların aynı zamanda insanların evi olmadığını varsaymak için genel olarak a priori bir neden yok.”

Banner
Benzer Yazılar

Çavuştepe Höyüğü’nde Urartulu kadın yöneticinin mezarına ulaşıldı

8 Eylül 2021

8 Eylül 2021

Geçtiğimiz günlerde atı, sığırı, köpeği ile gömülen Urartulu üst düzey insanının mezarı haberini yapmıştık. Bugünde yine aynı yerde Çavuştepe Höyüğü...

Stonehenge yakınlarında bulunan dışkı insanların yemek kültürüne ışık tutuyor

20 Mayıs 2022

20 Mayıs 2022

Stonehenge’nin yapımında çalışan işçilerin kaldığı Durrington Duvarları olarak bilinen bir yerleşim yakınında bulunan dışkı dönemin yemek kültürü hakkında bilgi veriyor....

Topkapı Sarayı’nda 500 Yıllık Saz Yolu Bulundu

8 Aralık 2020

8 Aralık 2020

Fatih Sultan Mehmet‘in İstanbul’u fethettikten sonra inşaa edilen Topkapı Sarayı’nda 500 yıllık “Saz Yolu” bezemesi bulundu. İstanbul’un görkemli Osmanlı eserlerinden...

Mısırlı Arkeologlar Nil Deltası’nda 110 Antik Mezar Buldu

28 Nisan 2021

28 Nisan 2021

Nil deltası üzerinde çalışan Mısırlı arkeologlar, Mısır’ın Firavun krallıklarının ortaya çıkmasından önceki dönemine ait düzinelerce nadir bulunan hanedanlık öncesi mezarı...

Arkeologları şaşırtan keşif; Kırım’da Romalı zenginlerin sofrasını süsleyen yılan süslemeli kadeh

27 Mart 2022

27 Mart 2022

Romalı zenginlerin sofrasını süsleyen nadir yılan süslemeli cam kadehin Kırım’da bir mezarda bulunması arkeologlar tarafından şaşkınlıkla karşılandı. Alexei Sviridov liderliğindeki...

Kayıp Olduğu Bilinmeyen Da Vinci Kopyası Bulundu

20 Ocak 2021

20 Ocak 2021

Leonardo da Vinci’nin ünlü “Salvator Mundi” tablosunun önemli bir kopyasının, geçen yıl kaybolduğu ve bugüne kadar da kimsenin haberinin olmadığı...

Dünya’nın en eski kalpazanlığı

22 Kasım 2020

22 Kasım 2020

Hayfa Üniversitesi ve Kudüs İbrani Üniversitesi, Arkeoloji Bilimi Dergisi’nin gelecek ay yayınlanması beklenen sayısında Dünya’nın en eski kalpazanlığı konusunu ele...

Bugünkü İklim Değişikliğiyle Orta Çağ’daki Büyük Kuraklık Paralellik Gösteriyor

7 Ocak 2021

7 Ocak 2021

Ocak ayını yaşadığımız bu günlerde mevsim normallerinin üzerinde olan hava sıcaklıkları ve yağış azlığı önümüzdeki yaz için kuraklık sinyallerini vermeye...

İtalya’da 16 Milyon Yıllık Yarasa Bulundu

2 Aralık 2020

2 Aralık 2020

Araştırmacılar, elde ettikleri şaşırtıcı buluntular ile bizleri heyecanlandırmaya devam ediyorlar. Bu heyecanlandırıcı buluntuların birisi de  16 Milyon yıllık yarasa oldu....

Ordu’da Roma Dönemi 2.000 Yıllık Lahitler Bulundu

16 Eylül 2021

16 Eylül 2021

Ordu’da yol genişletme çalışmaları sırasında kepçe operatörünün dikkati sayesinde 2.000 yıllık lahitler bulundu. Lahitlerin içerisinde ziynet eşyaları da çıktı. Ordu’nun...

Almanya’da Demir Çağı dönemi 2800 yıllık iki kılıç bulundu

8 Haziran 2022

8 Haziran 2022

Almanya’nın güneyindeki Andechs’in Frieding bölgesindeki itfaiye istasyonunun inşasına yönelik arkeolojik kazılar sırasında, arkeologlar son derece nadir ve kısmen iyi korunmuş...

Depremler, Hatay Arkeoloji Müzesi’nde hafif hasara yol açtı

9 Şubat 2023

9 Şubat 2023

Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin etkilediği on ilde yer alan müze ve ören yerlerinin son durumu hakkında Kültür ve Turizm...

Anadolu’da Tek Tanrı İnancının Kökleri Oluz Höyük’te Bulundu!

21 Ekim 2020

21 Ekim 2020

Tek Tanrılı inancın Ön Asya da ki ilk örneğidir Zerdüştçülük. Ve bu inancın temeli diyebileceğimiz kanıtlara da Oluz Höyük’te ulaşıldı....

Sular Çekilince Şok Edici Görüntüler Ortaya Çıktı

7 Şubat 2021

7 Şubat 2021

Barajların suları çekilince, sular altında kalan yerleşim yerlerinin kalıntıları bir bir gün yüzüne çıkıyor. Kurak geçen yıllarda barajların suları azalınca...

Kopya olduğu düşünülen kılıcın 3000 yıllık Tunç Çağı kılıcı olduğu ortaya çıktı

23 Ocak 2023

23 Ocak 2023

Chicago Field Müzesi’nde daha önce bir kopya olduğu düşünülen bir kılıcın, MÖ 1080 ila 900 yılları arasında tarihlenen 3000 yıllık...

Yorumlar
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

[mc4wp_form id=”621″]