Yaklaşık 12.000 yıllık geçmişe sahip bir Neolitik yerleşim yeri olan Karahantepe’de, taş üzerine oyulmuş koşan yaban eşeği figürü ortaya çıkarıldı.
Karahantepe, insanlığın yerleşik hayata geçişinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor.
Göbekli Tepe’de olduğu gibi Karahantepe’de de T biçimli dikilitaşlar bulundu. Bu dikilitaşlar Neolitik Çağ insanının sanatsal ve dini inançları hakkında önemli bilgiler veriyor.
Taş Tepeler projesi kapsamında Karahantepe’de devam eden kazılar sırasında, zemine döşenen taşlardan birinin üzerinde koşan yabani eşek figürü tasviri ortaya çıkarıldı.
Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu yıl Karahantepe’deki merkez kamu binasının çevresindeki diğer kamu binaları ve kulübeler üzerinde çalıştıklarını, bunlardan birini birkaç hafta önce açmaya başladıklarını söyledi.
“Bina toprağa gömülü ve kısa bir taş duvarın üzerinde dal örgü çatı sistemi var. Anladığımız kadarıyla zemini büyük yassı taşlarla döşemişler. Bu taş döşemelerden bazıları öğütme taşı olarak kullanılmış ve bir tanesinin üzerinde yaban eşeği motifine rastladık. Bu dönemin ikonografisinde belirleyici olan hayvanlar var.”
Hareketli bir yaban eşeği motifine ilk kez rastlanıyor
“Bunları 2 kategoriye ayırıyoruz. Birincisi ürkütücülüğü vurgulanan hayvanlar ki bunları özellikle dikilitaşlarda görüyoruz. Bir diğer grup ise kuşlar ve en çok tüketilen hayvanlardan oluşuyor ki bunların içinde ceylan en popüler olanı. Diğer tüketilen hayvanlar arasında yaban eşeği de yer alıyor. Bu hayvanların, korkutucu olanlara kıyasla, bu dönemde insanların etrafında olduğu, tükettiği ve birlikte yaşadığı hayvanlar olduğunu söyleyebiliriz. Benzer bir şekilde bu yaban eşeği de öğütme taşlarıyla bir kaideye yerleştirilmiş ve hareket halinde oyulmuş bir figür. Bu açıdan Göbekli Tepe’de daha önce de yapı kaideleri üzerinde bazı figürlerle karşılaşmıştık ancak bu kadar hareketli bir yaban eşeği motifiyle ilk kez karşılaşıyoruz. Bu, hayvan ikonografisi ve insan ile çevresi arasındaki ilişkiyi anlamamıza biraz daha katkı sağlayacak bir buluntu.”
“Bulunan eşek figürü yaklaşık 20 santimetre uzunluğunda, öğütme taşının hemen yanına yerleştirilmiş bir figürdür ancak boyutlarından ziyade hareketli olması ve üzerine oyulduğu taşla orantılı olarak tasvir edilmesi yine bu dönemin sanatçılarının maharetinin bir göstergesidir.”
“Karahantepe’deki binaların zeminlerinde ilk kez bir figürle karşılaşıyoruz. Bu da tabii ki benzerlerinin olabileceğini gösteriyor. Burada bahsedilen kulübelerin birçoğunun henüz taban seviyelerine ulaşamadık. Farklı yapılarda onları derinleştiriyoruz. O seviyelere ulaşacağımız başka yerler de var.”
Kapak fotoğrafı: AA
