Günümüzde yörükler tarafından üretilmeye devam eden teleme yoğurdunun tarifine Homeros’un İlyada destanında rastlandı.
Teleme, genellikle koyun veya keçi sütünden yapılan geleneksel bir Türk yoğurdudur. Yumuşak, kremsi dokusu ve hafif tuzlu tadı ile biliniyor.
Teleme yoğurdunu hala yapmaya devam eden yörükler, geleneksel beslenme alışkanlıklarına bağlı özellikle de süt ürünleri konusunda çok zengin bir mutfak kültürüne sahiptirler.
Troya Müzesi Müdürü Rıdvan Gölcük, yaptıkları araştırmalar sırasında Homeros’un 2750 yıl önce ünlü İlyada destanında Anadolu’da “çobanaşı” olarak da bilinen teleme yoğurdunun tarifine yer verdiğini tespit ettiklerini söyledi.
Rıdvan Gölcük, “Destanda Homeros’un ‘savaş tanrısı’ Ares’in yaralandıktan sonra ne kadar çabuk iyileştiğini göstermek için ‘İncir sütünü beyaz süte damlatıyorsun, hani karıştırıyorsun ya, gözünün önünde çabucak mayalanıyor’ ifadesi dikkatimizi çekti. Bunu gördüğümüzde incir sütü ile süt mayalanabilir mi diye çok şaşırdık ve hemen bir araştırma başlattık.”
“Anadolu’da özellikle yörüklerin, taze sağılmış keçi sütünün içine incir sütü damlatarak 5-6 dakikada mayalanan yoğurt benzeri bir ürün yaptıklarını ve bu ürüne teleme dediklerini öğrendik.”
“Keçi sütünün içine incir sütü damlatılarak mı yoksa incir dalı ile mi keçi sütünün mayalandığını görmeye çalıştık. Neredeyse sadece 5 dakika içinde bir fermantasyon gerçekleşti. Homeros’un destanında geçen 2 bin 750 yıllık tarifle telemeyi yaptık” dedi.
“Araştırma sonunda incirin sütünün aslında lateks adı verilen bir madde olduğunu fark ettik. Keçi sütünü kesen tam da bu maddedir. Homeros’ta yer alan bu tarif Batı’da bilinmemektedir, yani keçi sütünün incir sütü ile fermente edilebileceği hiçbir zaman bilinmemiştir, Homeros’un destanındaki bu Teleme’nin ise neredeyse 3 bin yıldır devam ediyor olması Homeros metninin Anadolu ile ne kadar güçlü bir bağı olduğunu göstermektedir.”
Teleme’nin sadece keçi sütü ile yapıldığını belirten Rıdvan Gölcük, “Truva’daki keçi sayısı da önemli bir veri olabilir. Kazı sonuçları bize, örneğin Troya-1 yerleşimindeki hayvan buluntularının yüzde 50’den fazlasının keçilere ait olduğunu gösteriyor. Gökçeada’da hayvan buluntularının yüzde 75’ini keçi oluşturuyor. Burası keçiyi ve keçi sütünü çok iyi biliyor” diye konuştu.
