Fas’ın Oued Beht bölgesinde daha önce bilinmeyen Neolitik tarım topluluğu keşfedildi.
M.Ö. 3400-2900 yılları arasındaki Neolitik çiftçi topluluğunun izleri, multidisipliner arkeolojik araştırmalar sonucunda ortaya çıkarıldı.
Araştırma sonrası yazılan makale Antiquity dergisinde yayımlandı. Çalışma, Kuzey Afrika’nın Akdeniz tarih öncesi dönemindeki rolüne yeni bir ışık tutuyor.
Fas’ın Oued Beht bölgesindeki araştırma Kuzey Afrika’nın Akdeniz tarih öncesi dönemindeki rolüne yeni bir ışık tuttu.
M.Ö. 3400-2900 çiftçi topluluğunun bulunduğu yer, Nil’in ötesinde Afrika’da bulunan en eski ve en büyük tarım kompleksidir.
Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Cyprian Broodbank, INSAP’tan Prof. Youssef Bokbot ve CNR-ISPC ve ISMEO’dan Prof. Giulio Lucarini liderliğindeki bir arkeolog ekibi, Fas’taki Oued Beht’te ortak çalışmayı gerçekleştirdi.
Prof. Cyprian Broodbank, “Otuz yıldan fazla bir süredir, Akdeniz arkeolojisinin daha sonraki tarih öncesi Kuzey Afrika’da temel bir şeyi kaçırdığına ikna oldum. Şimdi, nihayet, bunun doğru olduğunu biliyoruz ve Afrikalıların erken Akdeniz toplumlarının ortaya çıkışına ve etkileşimlerine dinamik katkısını kabul eden yeni yollarla düşünmeye başlayabiliriz” dedi.
Yeni çalışmanın yazarları, “Bir asırdan fazla bir süredir, daha sonraki Akdeniz tarih öncesinin son büyük bilinmeyeni, Akdeniz’in güney, Mısır’ın batısındaki Afrika kıyılarındaki toplumların oynadığı rol olmuştur” diyor. “Keşiflerimiz, bu boşluğun herhangi bir büyük tarih öncesi faaliyet eksikliğinden değil, göreceli araştırma ve yayın eksikliğinden kaynaklandığını kanıtlıyor. Oued Beht şimdi Mağrip’in hem Akdeniz hem de daha geniş Afrika toplumlarının ortaya çıkmasındaki merkezi rolünü teyit ediyor.”
Bu sonuçlar, alanın Nil bölgesi dışında Afrika’da bu döneme ait en büyük tarım kompleksi olduğunu ortaya koymaktadır. Tüm kanıtlar, Erken Tunç Çağı Truva’sına benzer büyüklükte büyük ölçekli bir tarım yerleşiminin varlığına işaret ediyor.
Arkeologlar, geç Neolitik döneme tarihlenen evcilleştirilmiş bitki ve hayvanların, çanak çömleklerin ve litiklerin benzeri görülmemiş kalıntılarını buldular. Kazı ayrıca derin depolama çukurları için kapsamlı kanıtlar ortaya çıkardı.
İberya’daki Cebelitarık Boğazı’nın diğer tarafında, fildişi ve devekuşu yumurtası buluntularının uzun zamandır Afrika bağlantılarına işaret ettiği benzer çukurlara sahip çağdaş siteler bulundu. Keşfin en önemli adımı olan site, Mağrip’in MÖ dördüncü binyıl boyunca daha geniş Batı Akdeniz gelişmelerinde etkili olduğunu gösteriyor.
Oued Beht ve kuzeybatı Mağrip’teki bu keşifler, daha geniş Akdeniz bölgesinin açıkça ayrılmaz parçaları, Akdeniz ve Afrika’nın daha sonraki tarih öncesi anlayışımızı önemli ölçüde değiştiriyor.
Antiquity makalesinin yazarlarının belirttiği gibi: “Oued Beht’i, MÖ dördüncü ve üçüncü binyılın sonlarında Akdeniz-Atlantik geçidinin her iki tarafındaki halkları kucaklayan daha geniş, birlikte gelişen ve birleştirici bir çerçeve içinde düşünmek çok önemlidir – ve her iki yönde de hareket etmiş olma olasılığına rağmen, onu bu sosyal dünyanın şekillenmesine önemli ölçüde katkıda bulunan, belirgin bir şekilde Afrika merkezli bir topluluk olarak kabul etmek çok önemlidir.”
DOI: https://doi.org/10.15184/aqy.2024.101
Kapak fotoğrafı: Antiquity
